Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh ở Gia Bình vẫn còn gặp khó

Tỷ lệ bé trai cao hơn hẳn các bé gái trong các trường học mầm non ở Gia Bình.Ảnh: Các bé lớp mầm non thôn Kênh Phố, xã Cao Đức.

Vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng sau 20 năm, khi mà các bé trai và bé gái trưởng thành đến tuổi dựng vợ, gả chồng với sự thiếu hụt lớn của một bên sẽ gây ra những bất ổn về kinh tế, an ninh - xã hội. Thực trạng này cũng đang diễn ra ngày càng “nóng” ở nước ta nói chung, tỉnh Bắc Ninh và huyện Gia Bình nói riêng.

Những năm qua, công tác DS-KHHGĐ có nhiều chuyển biến tích cực nhưng vẫn đang phải đối mặt với các nguy cơ, thách thức đó là: Mức sinh chưa ổn định, tình trạng sinh con thứ 3 trở lên một số nơi có chiều hướng gia tăng, mất cân bằng giới tính khi sinh đang ở mức báo động.

Tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh của huyện Gia Bình trong những năm gần đây có xu hướng giảm dần. Tuy nhiên, mức giảm này chưa nhiều và Gia Bình vẫn là một trong những địa phương có tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh cao của tỉnh. Theo số liệu thống kê giai đoạn từ 2009 - 2014: Tỷ số giới tính khi sinh của Gia Bình năm 2009 là 144 trẻ em trai/100 trẻ em gái; Năm 2010 là 130/100; Năm 2011 là 124/100; Năm 2012 là 123/100; Năm 2013 là 122/100; Năm 2014 là 117/100 trẻ em gái sinh ra còn sống trong cùng một thời điểm, một khu vực nhất định. Ước tính năm 2015, tỷ lệ này là 116/100.

Thực trạng này nếu không có những biện pháp can thiệp kịp thời sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy xã hội, nhất là tình trạng dư thừa nam, thiếu nữ…

Nguyên nhân dẫn đến thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh được biết đến chủ yếu do việc lựa chọn giới tính thai nhi, định kiến giới, trọng nam khinh nữ, thích con trai. Mặc dù Điều 10, Nghị định 104/NĐ-CP của Chính phủ quy định rõ: Nghiêm cấm các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi như tuyên truyền, phổ biến phương pháp tạo giới tính thai nhi; chẩn đoán để lựa chọn giới tính thai nhi; loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính bằng các biện pháp phá thai... nhưng việc thông báo giới tính thai nhi vẫn ngầm diễn ra tại các phòng khám như cách nói để ám chỉ đại loại là: “giống bố”, “giống mẹ”...

Để hỗ trợ cho việc sinh con theo ý muốn, các phương tiện khoa học kỹ thuật hiện đại vẫn đang tiếp tục là lựa chọn số 1 của các cặp vợ chồng. Tại các thành phố lớn, nơi có các phương tiện máy móc hiện đại hỗ trợ siêu âm trứng, siêu âm thai, kỹ thuật chọc ối, xét nghiệm máu, xét nghiệm gen... ngay từ khi tuổi thai còn rất nhỏ (6 tuần tuổi thai). Qua điều tra, có đến hơn 90% thai phụ biết giới tính thai nhi trước khi sinh. Thậm chí có đến gần 80% các thai phụ mang thai ở tháng thứ 5  biết được giới tính thai nhi của mình.

Do đó, biện pháp bền vững vẫn là thay đổi tư tưởng quan niệm trọng nam khinh nữ và các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi. Đồng thời đẩy mạnh việc bình đẳng giới, bảo đảm nhân phẩm và các quyền con người của mỗi cá nhân, phụ nữ và trẻ em gái. Bảo đảm hơn nữa chính sách an sinh xã hội cho người cao tuổi, để cho mỗi người dân không còn lo lắng khi về già không có người chăm sóc.

Công tác tuyên truyền cần được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức và tới các đối tượng cần được “giác ngộ” là những người cao tuổi trong xã hội, các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, đối tượng tiềm năng là vị thành niên và thanh niên. Bởi chỉ khi họ hiểu, chia sẻ, cảm thông với người phụ nữ, thì gánh nặng sinh con trai theo ý muốn mới có thể “giảm tải” tốt nhất. Cùng với đó là sự đa dạng hóa và đáp ứng nhu cầu cung cấp các biện pháp tránh thai an toàn tới các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, nhất là đối với các đối tượng sinh con một bề.

Tại Gia Bình, đề án Can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh được triển khai và thực hiện tích cực tại 14 xã, thị trấn. Trong năm, Trung tâm Dân số huyện Gia Bình tổ chức 3 lớp tập huấn kiến thức về giới và giới tính khi sinh, 28 buổi hội nghị chuyên đề cấp xã nhằm cung cấp thông tin về giới tính khi sinh cho đối tượng là cộng tác viên dân số, Ban Chủ nhiệm CLB Không sinh con thứ 3, hộ gia đình, nam giới, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ sinh con một bề là gái không vi phạm chính sách dân số… nắm được những kiến thức cơ bản về giới, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, chia sẻ kinh nghiệm trong sản xuất, phát triển kinh tế, xây dựng gia đình văn hóa. Huyện Gia Bình cũng chỉ đạo các xã, thị trấn, cán bộ chuyên trách Dân số - KHHGĐ phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, trực tiếp tư vấn cho nam nữ thanh niên đến đăng ký kết hôn tại UBND xã về thực trạng và hậu quả của việc mất cân bằng GTKS cũng như các văn bản quy định nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi.