Giữ lại... “đời “rơm

Hẳn trong ký ức của người dân thôn quê vẫn luôn đong đầy hình ảnh những đường rơm thơm phức ngày mùa. Hơn cả thế, với những người con xa quê đó còn luôn là niềm thôi thúc, gọi mời sự trở về sau những chuyến hành trình khám phá cuộc sống và thực hiện hoài bão, mơ ước và tôi cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Nhiều ngày tháng qua đi, rơm vàng trong tâm trí tôi lại trở về thân thương, với hình ảnh dáng mẹ tảo tần đang lụi cụi phơi rơm để dành.

Ngày nay, khi kinh tế đã phát triển lên gấp mấy lần, tăng trưởng năm sau lại cao hơn năm trước thì nếp sinh hoạt nơi thôn dã dần mai một, lối sống thành thị đã ăn sâu vào tận những gian bếp của người nông dân. Người quê giờ đã dùng bếp ga, bếp điện, lò vi sóng để nấu nướng thay vì đun bằng rơm rạ như trước kia. Những đường rơm, cây rơm vàng thân thuộc sau mỗi vụ gặt lúa giờ không còn nữa… Sau vụ thu hoạch lúa, rơm để lại với nắng mưa bên vệ đường, ở chân ruộng, bờ kênh làm ách tắc dòng tiêu. Dãi dầm mưa nắng, khi rơm khô rồi, người ta chất thành đống và đốt làm tro vãi ruộng… Mẹ tôi, người phụ nữ nông thôn thuần phác, đã gắn bó cả cuộc đời với ruộng đồng, từ thời còn HTX tập thể, cho đến khoán 10 và tận hôm nay, mỗi mùa gặt bà vẫn cặm cụi phơi rơm, kết chổi. Nhìn những mảng rơm vàng nằm côi cút bên bờ ruộng bà chép miệng, thở dài: Thật là phí của, ngày xưa đâu có lãng phí thế! Mặc cho mọi nhà tuốt lúa, vứt rơm bừa bãi rồi đốt khói mù mịt cay mắt bao người đi đường, nhưng mẹ tôi vẫn nâng niu từng bó rơm đem phơi khô, cất vào gian nhà ngang, để dành đến ngày ba tháng tám mang ra kết chổi.

Con gái tôi sinh ra và lớn lên trong những căn hộ khép kín, chẳng có chút khái niệm nào về rơm, nhưng mỗi lần thấy bà tuốt rơm bện chổi nó cũng nhiệt tình, “để con giúp bà”. Mặc dù chẳng giúp được gì, có khi làm rối tung cả bó rơm nuột nà của bà, song thấy con bé nhiệt tình nên mẹ tôi cũng vui lắm. Vừa nghịch nó vừa nói: Con biết rồi bà làm giống hệt bài cô giáo con dạy “một sợi rơm vàng là hai sợi vàng rơm, bà bện chổi to, rồi bà bện chổi nhỏ…”, bà đúng là học thuộc bài…! Mẹ tôi mắng yêu: Tiên nhân nhà chị chứ bà mà còn phải học bài à!

Có bận về quê, anh tôi xúi: “Cô là con gái chấy rận khuyên bà đừng tuốt rơm nữa, vừa mệt, vừa bụi bẩn chẳng đáng bao nhiêu, dành thời gian đó để nghỉ ngơi!”. Nhưng tôi biết, tôi cũng chẳng khuyên được bà bởi vì những việc đó đã gắn bó cùng bà qua bao thăng trầm cuộc sống, cả khi đói, khi no hay những lúc vui, lúc buồn. Bà cũng ý thức được rằng cuộc sống hiện tại dù có đủ đầy nhưng cũng không dễ dàng xóa bỏ những công việc quen thuộc dường như đã trở thành một liều thuốc “dưỡng sinh” cho tuổi già của bà. Bà muốn níu kéo, muốn giữ lại “đời” rơm ở cùng bà lâu thêm một chút, để sau mỗi vụ lúa nó không bị xóa hết dấu vết một cách phũ phàng, tội nghiệp. Và cũng bởi đó còn là cách bà thể hiện tình yêu của mình với ruộng đồng, với làng xóm, với mảnh đất đã bao bọc, chở che suốt cuộc đời cho bà. Biết đâu, những chiếc chổi bà tết lại có mặt trong mỗi căn bếp, khoảng sân nhà ai đó, như nhắc nhở sự tảo tần của người dân quê, đã tích luỹ trong nó bao nhiêu ngọt bùi, cay đắng và cho chúng ta biết trân trọng cuộc sống này.