Giúp nông dân tiêu thụ nông sản qua hợp đồng-Giải pháp nâng cao hiệu quả vụ đông

Vụ đông năm nay, toàn tỉnh phấn đấu gieo trồng 11.300 ha cây màu, trong đó chủ lực là khoai tây, đậu tương, rau các loại. Thực hiện kế hoạch trên sẽ tạo ra một khối lượng nông sản lớn, lên đến hàng trăm nghìn tấn. Vì vậy, việc tìm đầu ra cho nông sản cần được các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo.

Những năm qua, việc tiêu thụ nông sản trên địa bàn tỉnh diễn ra với nhiều hình thức khác nhau: Người dân đem bán tự do ngoài thị trường, chợ nông thôn; Tư thương đứng ra thu mua trực tiếp với người sản xuất hoặc thông qua nhóm, tổ hợp tác thu gom theo thoả thuận về số lượng và giá cả từng đợt, từng ngày không có ký kết hợp đồng ngay từ đầu vụ. HTX nông nghiệp đại diện cho hộ sản xuất đứng ra ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với tư thương hoặc doanh nghiệp ngay từ đầu vụ có thoả thuận về số lượng, chất lượng và giá cả thu mua cũng như tiền vốn, vật tư ứng trước cho người sản xuất (hình thức này được gọi là tiêu thụ nông sản thông qua hợp đồng). Tiêu thụ nông sản qua hợp đồng giúp người dân yên tâm sản xuất, có thu nhập ổn định, không bị thiệt thòi, ép giá trong tiêu thụ sản phẩm. Thực tế tiêu thụ nông sản năm 2006 cho thấy, phần lớn nông sản hàng hoá được tiêu thụ thông qua các tư thương thu gom rồi xuất bán đi các thị trường khác. Hoạt động tiêu thụ nông sản thông qua hợp đồng đã được nhiều cơ sở triển khai thực hiện song kết quả còn thấp, thể hiện: Có 17 doanh nghiệp ký kết hợp đồng tiêu thụ với 34 HTX gồm 5.521 hộ tham gia, tổng diện tích được ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm là 467,4 ha; sản lượng ký kết hợp đồng: dưa gang 975 tấn, cà chua 220 tấn, ớt 200 tấn, sa lát 383 tấn, dưa bao tử 587,5 tấn, thóc giống 746 tấn, khoai tây 1.680 tấn, lạc 27 tấn, bí ngô 260 tấn, rau sạch 30 tấn. Sản lượng tiêu thụ thực hiện được 80% so với hợp đồng đã được ký kết. Các HTX thực hiện tốt và có sản phẩm tiêu thụ hàng năm tương đối ổn định, có tín nhiệm với doanh nghiệp là: Đình Bảng (Từ Sơn), Quảng Lợi (Tiên Du), Yên Ngô, Ninh Xá (Thuận Thành), Đông Dương, Mộ Đạo, Việt Hùng (Quế Võ), Đông Mai (Yên Phong), Cổ Thiết (Gia Bình). Về phía doanh nghiệp có Công ty TNHH Vạn Đạt đã đầu tư 71,5 triệu đồng vốn ứng trước cho 10 HTX thực hiện gieo trồng gần 100 ha các loại rau màu xuất khẩu như: dưa gang, dưa bao tử, sa lát, khoai tây, cà chua với sản lượng ký kết tiêu thụ lên đến hàng nghìn tấn. Tuy nhiên, việc tiêu thụ nông sản thông qua hợp đồng vẫn còn nhiều hạn chế, khó khăn như: Số doanh nghiệp tham gia tiêu thụ còn ít; số HTX tham gia làm dich vu seo vụ tiêu thụ nông sản không nhiều; tiền vốn do các doanh nghiệp ứng trước cho nông dân còn khiêm tốn; sản lượng tiêu thụ nông sản thông qua hợp đồng có số lượng thấp, chỉ chiếm 10- 15% tổng số nông sản. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trên là do nhận thức và trách nhiệm của người sản xuất trong việc tham gia thực hiện hợp đồng chưa cao. Một số  hợp đồng không thực hiện được là do người dân mang sản phẩm ra bán bên ngoài có giá mua cao hơn hợp đồng; tiềm lực kinh tế và năng lực nội tại của nhiều HTX nông nghiệp còn yếu, chưa đủ sức để tham gia vào lĩnh vực này; sự chỉ đạo của cấp chính quyền địa phương còn ở mức độ hạn chế, chưa mạnh mẽ; một số doanh nghiệp tham gia còn cầm chừng, chưa thực sự liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ.Vụ đông 2007 sẽ là vụ sản xuất có nhiều thuận lợi, bởi đây là vụ thứ  tư thực hiện một số chủ trương phát triển sản xuất vụ đông giai đoạn 2005- 2010 của tỉnh, trong đó có chủ trương “Chỉ đạo sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo mô hình liên kết 4 nhà: nhà nông- nhà nước- nhà khoa học- nhà doanh nghiệp”. Để sản xuất vụ đông đạt hiệu quả cao hơn, đòi hỏi các địa phương, nhất là các HTX nông nghiệp, các doanh nghiệp cần hỗ trợ nông dân trong việc tiêu thụ sản phẩm. Các ngành, các cấp cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, HTX thực hiện việc tiêu thụ nông sản thông qua hợp đồng đạt hiệu quả cao nhất.