Hãy tránh những hệ lụy xấu bằng quyết tâm bỏ thuốc lá ngay hôm nay

Hút thuốc gây tử vong và tàn tật. So sánh với các nguy cơ khác, nguy cơ tử vong sớm do hút thuốc lá là rất cao.

Một nửa những người thường xuyên hút thuốc bị chết sớm do sử dụng thuốc lá và một nửa trong số này chết ở độ tuổi trung niên, mất khoảng từ 15 năm đến 20 năm của cuộc sống. Mặc dù có thể nhìn thấy những hệ lụy do hút thuốc lá gây ra song nhiều người nghiện thuốc lá vẫn khó vượt qua cơn thèm thuốc để cai nghiện thành công hoặc đã cai thành công nhưng rất dễ hút lại do thiếu quyết tâm.

Diễu hành tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá trong Ngày Thế giới không thuốc lá 2019 tại huyện Thuận Thành.

Nghiên cứu đăng trên tạp chí chuyên ngành của Hoa Kỳ năm 2002 (Tobacco Control) cho thấy người ta có thể trở nên nghiện thuốc lá với chỉ hút 2 điếu trong 1 tuần. Thanh thiếu niên trở nên nghiện rất nhanh vì bộ não đang trong giai đoạn trưởng thành, dễ bị tác động hơn so với người trưởng thành, hút thuốc lá càng sớm thì nguy cơ trở nên nghiện càng cao. Còn theo một nghiên cứu thực hiện trên 2,4 nghìn người tại địa bàn thành phố Bắc Ninh, các huyện: Tiên Du, Lương Tài của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh với đề tài “Thực trạng hút thuốc lá người trưởng thành trên 15 tuổi tại tỉnh Bắc Ninh năm 2018” cho thấy: Có 23,6% đối tượng nghiên cứu có hút thuốc, trong đó 17,3% hút thuốc lá hằng ngày, 6,3% thỉnh thoảng hút thuốc lá. Kết quả nghiên cứu này cũng cho thấy tuổi bắt đầu hút thuốc của đối tượng nghiên cứu phần lớn từ 16-20 tuổi (52,2%), tỷ lệ bắt đầu hút thuốc giảm dần khi nhóm tuổi tăng lên. Có tới 58,7% nam giới hút thuốc trong nghiên cứu có thời gian hút thuốc trên 20 năm; 12,7% hút thuốc từ 1-5 năm và chỉ có dưới 7,1% hút thuốc dưới 5 năm.
Vậy hút bao nhiêu điếu thuốc lá một ngày thì không có hại cho sức khỏe? Hút thuốc lá cho dù chỉ là hút vài điếu mỗi ngày, hoặc lâu lâu mới hút một lần cũng đều có hại cho sức khỏe. Theo “Cẩm nang cai nghiện thuốc lá” do Bộ Y tế biên soạn năm 2018 thì trong hút thuốc lá không có cái gọi là “ngưỡng an toàn”. Nghĩa là không có một mốc mà hút dưới mốc đó thì an toàn cho sức khỏe. Tuy nhiên do cơ thể mỗi người mỗi khác nên tác hại của thuốc lá trên mỗi người cũng ở nhiều mức độ khác nhau. Một số người hút thuốc lá bị tác hại do thuốc lá như ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính rất sớm, một số người khác xuất hiện bệnh chậm hơn, thậm chí có một số người hút thuốc lá đã 30 - 40 năm rồi mà cũng chưa xuất hiện các bệnh nặng do tác hại của thuốc lá. Vấn đề là chúng ta không có cách nào để biết được ai là người nhạy cảm với thuốc lá, sẽ sớm bị tác hại do thuốc lá; ai là người ít nhạy cảm với thuốc lá, sẽ chậm bị tác hại do thuốc lá. Cho nên khuyến cáo đưa ra cho tất cả mọi người là cai thuốc lá càng sớm thì càng tốt. 
Tuy nhiên, đối với hầu hết bệnh nhân, chỉ khi có bệnh, đi khám bệnh mới được bác sĩ tư vấn bỏ thuốc chứ không chủ động tìm hiểu hoặc tìm kiếm nguồn thông tin, đơn vị hỗ trợ tư vấn cai thuốc lá để hoàn thành mục tiêu cai thuốc. Bác sĩ Trần Văn Thuyết, Trưởng khoa Khám bệnh (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) xác nhận thực trạng này khi cho biết việc khai thác tiền sử bệnh nhân có hay không hút thuốc lá để tư vấn cai thuốc cho bệnh nhân hoàn toàn do các bác sĩ chủ động.
Vậy đối với người nghiện thuốc lá, phương pháp cai thuốc lá tốt nhất là gì? Không có phương pháp nào được gọi là “tuyệt vời” để cai thuốc lá! Không có loại thuốc nào có thể biến một người hôm qua còn hút cả gói thuốc lá/ngày thành người không hút lá chỉ sau 1 ngày. Thành công cai thuốc lá không phải nhờ vào “phép lạ” mà vào “nỗ lực” của bản thân. Như vậy, điều kiện tiên quyết để cai thuốc lá thành công chính là: QUYẾT TÂM CAI THUỐC LÁ của bản thân người hút thuốc lá.
Để giảm nhẹ khó chịu khi cai thuốc lá, khoa học ngày nay đã tìm ra các phương pháp hỗ trợ có hiệu quả, tuy nhiên vì là hỗ trợ nên các phương pháp này không thể thay thế cho quyết tâm của người cai thuốc lá được. Những biện pháp hỗ trợ có thể kể ra là: Tư vấn điều trị nhận thức chuyển đổi hành vi hướng dẫn người cai thuốc lá những kế hoạch, chiến lược giải quyết những tình huống khó khăn, khó chịu khi cai thuốc lá, tránh những “cạm bẫy” khiến người hút thuốc lá tái nghiện; thuốc hỗ trợ bao gồm nicotine thay thế, bupropion, varenicilline giúp giảm nhẹ các triệu chứng khó chịu của hội chứng cai thuốc lá trên người nghiện thực thể - dược lý. Cho dù đó là phương pháp nào đi nữa thì thành công cai thuốc lá cũng là kết quả của một quá trình trưởng thành lâu dài quyết tâm cai thuốc lá được vun đắp theo thời gian. Tái nghiện không được xem là một thất bại trong cai thuốc lá, ngược lại là một bước cần thiết, là bước đầu tiên đi đến thành công cai thuốc lá.
Vài năm trở lại đây, Bệnh viện Bạch Mai đang triển khai tổng đài Tư vấn hỗ trợ cai nghiện thuốc lá miễn phí với đầu số là 18006606 và Phòng Tư vấn trực tiếp về cai nghiện thuốc lá trong bệnh viện. Nếu chưa thực sự đủ quyết tâm và động lực để cai thuốc, bạn hãy nhấc máy điện thoại lên và trò chuyện với các tư vấn viên để được hỗ trợ hiệu quả nhất.