Hệ thống chợ ở Bắc Ninh: “Bức tranh” chưa hoàn thiện

Không khác chợ Nhớn là mấy, chợ Cầu Kim (phường Thị Cầu) được xây dựng và đưa vào hoạt động từ những năm 1990. Dù đã được nâng cấp nhiều lần nhưng đến nay, cơ sở hạ tầng của chợ cũng đã xuống cấp, không còn đáp ứng được nhu cầu trao đổi hàng hóa ngày càng đa dạng của người dân. Hầu hết các hàng, quán đều được xây dựng khá sơ sài; hàng hóa được bày trên sạp, dưới đất, giữa lối đi nên khá bức bối. Đặc biệt, một số khu vực hàng thực phẩm tươi sống chỉ được che chắn tạm bợ, bày bán ngay trên mặt đất không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.

“Bài toán” khó về hiệu quả khai thác

Năm 2007, chợ Vũ Ninh (phường Vũ Ninh) được đưa vào sử dụng nhằm phục vụ nhu cầu mua bán của người dân địa phương. Chợ được đầu tư xây mới hoàn toàn với diện tích hơn 3.100m2, sân bãi được bê tông hóa sạch sẽ. Thế nhưng, nghịch lý ở chỗ công trình này lại bị cả người buôn bán lẫn người mua... “chê” vì không đáp ứng được nhu cầu trao đổi hàng hóa. Hàng ngày, chợ chỉ hoạt động tầm 5 tiếng vào buổi sáng và buổi tối với lèo tèo một số hộ kinh doanh buôn bán trong tình trạng vắng khách, chủ yếu là hàng thực phẩm phục vụ đời sống hàng ngày.

Cũng trong tình trạng tương tự là chợ Thị Chung. Được xây dựng từ năm 2008 song đến nay sau 5 năm, chợ vẫn “chưa hoạt động” bởi không có hộ tiểu thương nào đến kinh doanh.

Trái ngược với cảnh vắng vẻ của chợ Thị Chung là sự tấp nập và hút khách của khu chợ Yên tự phát mọc lên ngay bên cạnh. Dọc đường Hồ Ngọc Lân, hàng trăm hộ kinh doanh với đầy đủ các mặt hàng đang choán hết lòng đường, gây mất an toàn giao thông và mỹ quan đô thị. Đây sẽ là “bài toán” khó đối với các cơ quan chức năng khi chợ tự phát thì vẫn họp, thậm chí là đang có nguy cơ “tăng trưởng” về số hộ kinh doanh.

Theo chúng tôi, nếu chuyển chợ Yên vào chợ Thị Chung trong điều kiện hiện tại cũng là một việc làm cần xem xét. Bởi lẽ với diện tích hiện tại chợ Thị Chung không đủ đáp ứng nhu cầu của các hộ kinh doanh. Ngoài ra còn có rất nhiều hộ tiểu thương tại chợ Yên kinh doanh ngay tại nơi cư trú nên việc di dời các hộ kinh doanh từ chợ Yên vào chợ Thị Chung sẽ rất khó khăn.

Rõ ràng nhóm họp làm thành chợ tự phát là vi phạm những quy định chung, kéo theo đó là hàng loạt vấn đề về ô nhiễm môi trường, mất mĩ quan, không bảo đảm an ninh trật tự... Với thời gian tồn tại lâu như thế, chợ tạm Yên đã đến lúc cần phải dẹp bỏ. Và chợ Thị Chung với tình trạng vắng khách, chưa đưa vào khai thác được chính là bài học về công tác dự báo khả năng phát triển của nhu cầu; để tình trạng “chợ xây... bỏ không, đường đông... thành chợ” không có cơ hội xảy ra.

Cần một hướng đi đúng

Mạng lưới chợ truyền thống ở thành phố Bắc Ninh nếu được duy trì và phát triển xứng tầm thì đây sẽ là một loại hình thương mại chiếm vị trí quan trọng trong hệ thống thương mại của thành phố. Tuy nhiên, việc phát triển mạng lưới chợ phải thực hiện một cách hợp lý, có trọng điểm, phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của thành phố và của các ngành kinh tế khác.

Ông Nguyễn Song Hà, Phó Chủ tịch UBND thành phố cho biết: Trong thời gian tới, thành phố sẽ xây dựng chợ Nhớn thành trung tâm thương mại đóng vai trò đầu mối thu hút và tập trung lượng hàng hóa lớn để tiếp tục phân phối tới các chợ và kênh lưu thông khác trên địa bàn. Xây dựng chợ Hòa Đình thành chợ đầu mối nông sản; nâng cấp chợ các xã, phường, đưa các chợ Thị Chung, Bồ Sơn, Vũ Ninh vào hoạt động. Di dời các chợ tạm: chợ Yên, chợ Bò Sơn, chợ đường 38 Hạp Lĩnh...

Năm 2014 này, Bắc Ninh trở thành đô thị loại II, vì lẽ đó, thành phố cần thực hiện sớm việc đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng thương mại, đặc biệt là hệ thống chợ truyền thống. Cần đa dạng nguồn vốn hỗ trợ đầu tư phát triển chợ, giao quyền tự chủ về tài chính cho các đơn vị quản lý chợ gắn với hiệu quả hoạt động và quản lý theo pháp luật. Khuyến khích phương châm xã hội hóa và tham gia quản lý chợ từ đó xây dựng niềm tin đối với khách hàng bằng uy tín đối với nguồn hàng được bán trong chợ…