Họ Trần xã Yên Phụ

Nhà Trần tồn tại trong vòng 174 năm (1226-1400), từ đầu thế kỷ XV, trước những biến cố của lịch sử, hậu duệ nhà Trần phiêu bạt, lánh nạn nhiều nơi. Trong đó có một nhánh dạt về dãy Thất Diệu Sơn, nay thuộc xã Yên Phụ huyện Yên Phong (Bắc Ninh). Hiện nay tại thôn An Tập, xã Yên Phụ còn đó mộ tổ họ Trần, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng ngôi mộ này có niên đại cách nay khoảng 500 năm, thời nhà Lê.

(Ngày 25 tháng Chạp năm Đinh Dậu 2017).

Trải mấy trăm năm, hậu duệ họ Trần ở Yên Phụ luôn ý thức giữ gìn bản sắc và không ngừng đoàn kết giúp đỡ nhau nỗ lực vươn lên. Nếu nói cả xã Yên Phụ là một ngôi làng Việt cổ thì họ Trần ở đây là dòng họ lớn có tiếng nói, có tiềm lực kinh tế và đặc biệt là có truyền thống khoa bảng, khuyến học nổi danh của xã, huyện và tỉnh Bắc Ninh.

Theo ông Trần Tăng Thái, Trưởng Ban chấp hành họ Trần xã Yên Phụ: Từ lâu, ngày 25 tháng Chạp hàng năm được xem là ngày giỗ tổ họ Trần. Đến ngày ấy đại diện các chi lại tập trung về nhà ông tộc trưởng, nơi có nhà thờ họ ở thôn An Tập để kỷ niệm và ôn lại truyền thống vẻ vang của dòng họ, cũng nhằm để giáo dục cháu con trong dòng họ.

Từ năm 2007, khi điều kiện toàn diện của các gia đình họ Trần xã Yên Phụ khá thuận lợi, thì ngày 25 tháng Chạp trở thành ngày quy tụ hội nhập dòng họ toàn xã. Hiện họ Trần xã Yên Phụ được phân ra 15 chi tộc với 323 hộ và gần 1.300 khẩu. Cũng từ năm 2007, mộ tổ họ Trần trên núi Thất Diệu Sơn không ngừng được chỉnh trang và dòng họ thống nhất cử cho ông trưởng tộc thường xuyên chăm lo hương khói mộ phần.

Cũng từ năm 2007 đến nay, họ Trần xã Yên Phụ ấn định 2 ngày lễ trọng liên quan đến cả dòng họ, là buổi lễ vinh danh những học sinh, sinh viên tiêu biểu xuất sắc, những người con họ Trần thành danh thành đạt khắp nơi (buổi lễ thường tổ chức vào tháng 8 Dương lịch) và ngày giỗ tổ họ Trần vào ngày 25 tháng Chạp theo lịch Âm.

Có thể nói, truyền thống hiếu học của họ Trần xã Yên Phụ từ lâu đã được ghi nhận, không chỉ là niềm tự hào của dòng họ mà còn góp vào bảng vàng truyền thống của huyện và tỉnh. Thống kê sơ bộ, từ năm 2007 đến 2017, họ Trần xã Yên Phụ có 98 học sinh đỗ Đại học công lập nguyện vọng 1. Riêng năm học 2016-2017, dòng họ vinh danh 253 học sinh, sinh viên tiêu biểu xuất sắc cấp huyện, tỉnh và toàn quốc… Buổi lễ vinh danh được tổ chức trang trọng tại nhà thờ họ nhằm giáo dục truyền thống, khơi dậy và phát huy Hào khí Đông A lừng lẫy một thời.

Trong lễ giỗ tổ họ Trần ngày 25 tháng Chạp, ngoài con cháu ở Yên Phụ luôn có đại diện họ Trần Việt Nam đến dự, chung vui và có những phần quà động viên, chúc thọ người cao tuổi họ Trần xã Yên Phụ. Có thể nói 25 tháng Chạp từ lâu đã trở thành ngày lễ trọng, thiêng liêng của con cháu họ Trần xã Yên Phụ, vì vậy nhiều người dù đi làm ăn xa vẫn luôn nhớ và trở về đúng ngày giỗ tổ để sum họp với dòng họ.