Học Bác viết biểu dương và phê phán trong cùng một tính chất sự việc

Báo Nhân Dân ngày 16-3- 1967, đăng bài “Đáng khen và đáng chê” của Bác. “Ở xã Kiền Bài (Thuỷ Nguyên) vừa có hai đám cưới mà cách tổ chức hoàn toàn trái ngược nhau”. Đó là mở đầu bài báo của Bác. Về nội dung, Bác biểu dương, khen ngợi đám cưới anh Lâm và chị Hoan ở hợp tác xã Tam Đông. Đám cưới tổ chức cuộc vui thật đơn giản, tiết kiệm, có ý nghĩa, có chè xanh, bánh kẹo và văn nghệ thật rôm rả, chính quyền, đoàn thể, bà con, bạn bè rất hoan nghênh. Bác phê bình đám cưới thứ hai của anh Vĩnh chị Nhì ở hợp tác xã Tiên Tiến. Đám cưới này làm tới 150 mâm cỗ và người được mời đi ăn cỗ đều có tiền mừng. Dư luận bà con ai cũng chê trách đám cưới này. Bác đặt vấn đề về đám cưới thứ hai và đưa ra định hướng cho Đảng bộ và Đoàn Thanh niên phải làm tròn nhiệm vụ giáo dục cho đoàn viên, thanh niên thực hiện chính sách của Nhà nước, tránh lợi dụng việc lấy vợ để phát tài. Lúc này, tôi đang làm phóng viên báo Hà Bắc. Bài báo của Bác được dư luận xã hội hoan nghênh và lấy đó làm bài học vận dụng vào các địa phương xây dựng đời sống văn hoá. Đối với người làm báo thì đây là lối viết mang tính hấp dẫn và thuyết phục. Học tập Bác, tôi phấn đấu tìm đề tài, khai thác tài liệu, cải tiến phương pháp thể hiện theo hướng biểu dương và phê bình trong cùng tính chất một sự việc.

Báo Nhân Dân ngày 16-3- 1967, đăng bài “Đáng khen và đáng chê” của Bác. “Ở xã Kiền Bài (Thuỷ Nguyên) vừa có hai đám cưới mà cách tổ chức hoàn toàn trái ngược nhau”. Đó là mở đầu bài báo của Bác. Về nội dung, Bác biểu dương, khen ngợi đám cưới anh Lâm và chị Hoan ở hợp tác xã Tam Đông. Đám cưới tổ chức cuộc vui thật đơn giản, tiết kiệm, có ý nghĩa, có chè xanh, bánh kẹo và văn nghệ thật rôm rả, chính quyền, đoàn thể, bà con, bạn bè rất hoan nghênh. Bác phê bình đám cưới thứ hai của anh Vĩnh chị Nhì ở hợp tác xã Tiên Tiến. Đám cưới này làm tới 150 mâm cỗ và người được mời đi ăn cỗ đều có tiền mừng. Dư luận bà con ai cũng chê trách đám cưới này. Bác đặt vấn đề về đám cưới thứ hai và đưa ra định hướng cho Đảng bộ và Đoàn Thanh niên phải làm tròn nhiệm vụ giáo dục cho đoàn viên, thanh niên thực hiện chính sách của Nhà nước, tránh lợi dụng việc lấy vợ để phát tài. Lúc này, tôi đang làm phóng viên báo Hà Bắc. Bài báo của Bác được dư luận xã hội hoan nghênh và lấy đó làm bài học vận dụng vào các địa phương xây dựng đời sống văn hoá. Đối với người làm báo thì đây là lối viết mang tính hấp dẫn và thuyết phục. Học tập Bác, tôi phấn đấu tìm đề tài, khai thác tài liệu, cải tiến phương pháp thể hiện theo hướng biểu dương và phê bình trong cùng tính chất một sự việc.

Mùa xuân 1968, tôi về xã Phú Lâm (Tiên Du) viết về chăm sóc lúa. Đứng trên đê sông Ngũ Huyện Khê, tôi nhìn thấy đồng ruộng Phú Lâm xanh ngắt một mầu. Ở trên đê nhìn đồng ruộng thì như vậy, nhưng khi đi xe đạp trên con đường qua các cánh đồng thì tôi thấy có cánh đồng lúa xanh tươi mơn mởn, nhưng có cánh đồng thì lúa vẫn là cây mạ. Làm việc với các đồng chí lãnh đạo xã, được biết, cánh đồng lúa xanh tốt là của hợp tác xã Tam Tảo, còn cánh đồng lúa xấu là của hợp tác xã Vĩnh Phục. Nguyên nhân, một bên coi trọng chăm sóc lúa nên ban quản trị hợp tác xã chỉ đạo các đội sản xuất điều công chăm bón lúa cho kịp thời, một bên là mải vui xuân bỏ mặc đồng ruộng.

Về cơ quan, tôi cứ lấy từ thực tế quan sát được để viết bài báo về chăm sóc lúa. Bài báo lấy đầu đề “Một cánh đồng hai loại lúa”, biểu dương sự quản lý của ban quản trị hợp tác xã Tam Tảo và tinh thần làm chủ tập thể của xã viên ở đây và phê bình sự buông lỏng quản lý, điều hành của ban quản trị hợp tác xã Vĩnh Phục. Bài báo tôi kê chữ đề phân rõ hai phần biểu dương và phê bình. Bài báo nêu rõ định hướng “người chăm thì lúa tốt” đã có tác dụng lớn đối với các địa phương.

Năm 1975, xã Phong Khê (lúc đó còn thuộc huyện Yên Phong) có 4 thôn thì hai thôn Đào Xá và Dương Ổ có điều kiện như nhau, đều là vùng chiêm trũng, có nghề thủ công làm giấy dó. Song kết quả phát triển kinh tế-xã hội, làm nghĩa vụ với nhà nước thì khác nhau. Thôn Đào Xá luôn hoàn thành và hoàn thành thành vượt mức kế hoạch, còn thôn Dương Ổ thì ngược lại. Tìm hiểu kỹ hai địa phương, tôi viết bài cho chuyên mục “Sinh hoạt Đảng của báo Nhân dân” với đầu đề “Hai cách lãnh đạo: Hai kết quả”. Sau khi nêu hai kết quả trái ngược nhau về phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hoá, thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước của hai thôn, tôi đề cập đến nguyên nhân về xây dựng đảng ở hai chi bộ Đào Xá và Dương Ổ. Trước hết là nguyên nhân nội dung sinh hoạt chi bộ. Sinh hoạt chi bộ ở Đào Xá nhằm thảo luận đường lối, chủ trương của Đảng, bàn cách vận dụng cụ thể vào hợp tác xã, đấu tranh những việc làm sai trái của cán bộ, đảng viên trong nhiệm vụ được giao. Còn ở chi bộ Dương Ổ thì các buổi sinh hoạt thường đi chệch trọng tâm, sự lãnh đạo của Đảng kém hiệu quả. Các nguyên nhân khác như phân công đảng viên, bồi dưỡng trình độ mọi mặt cho cán bộ, đảng viên, công tác tự phê bình và phê bình, tính tiên phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên…, được một chi bộ làm tốt, còn một chi bộ làm qua loa, chiếu lệ. Vì thế dẫn đến lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị ở hai thôn trái ngược nhau. Khi bài báo phát hành tới địa phương, Đảng bộ Phong Khê thấy được nguyên nhân, từ đó rút ra những kinh nghiệm lãnh đạo trong công tác xây dựng Đảng.

Học tập Bác, biểu dương và phê bình trong cùng tính chất một sự việc làm cho báo chí tăng sức hấp dẫn và tính chiến đấu. Trong tác nghiệp, tôi chưa viết được nhiều bài về vấn đề này, bởi vì khó phát hiện điển hình và khó viết. Chắc chắn những lớp làm báo trẻ tuổi có đủ trình độ, đủ khả năng, đủ phương tiện và tràn đầy nhiệt huyết với nghề nghiệp sẽ thường xuyên trên mặt báo có những bài vừa biểu dương vừa phê phán, góp phần cho chất lượng báo chí ngày một nâng cao, hiệu quả ngày càng to lớn.