Kéo gần đồng vốn đến các HTX

Sau khi có Luật HTX năm 2012, các HTX đều nỗ lực đổi mới, mở rộng quy mô và tăng cường ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Tuy nhiên, những rào cản trong việc tiếp cận các nguồn vốn đang khiến HTX chưa phát triển đúng mức và chưa tạo ra bước đột phá đáng kể cho khu vực kinh tế tập thể.

Khó khăn lớn nhất của các HTX, đặc biệt HTX dịch vụ nông nghiệp là hầu như không có tài sản thế chấp. Trong số hơn 700 HTX, chưa đến 10 HTX có làm trụ sở sản xuất, kinh doanh. Số lượng các HTX có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lại càng ít hơn.

Để tháo gỡ khó khăn này, năm 2010, Chính phủ ban hành Nghị định 41/2010/NĐ-CP về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn. Theo đó, các ngân hàng sẽ cho các tổ chức kinh tế tập thể vay không cần thế chấp tài sản với số vốn lên tới 500 triệu đồng với điều kiện các HTX vay vốn phải đưa ra được phương án kinh doanh khả thi, đảm bảo được các tiêu chí về tư cách pháp lý, địa điểm kinh doanh, khả năng tiêu thụ của sản phẩm trên thị trường và khả năng hoàn trả vốn. Tuy nhiên, hầu hết thủ tục hồ sơ vay vốn của các HTX chưa đáp ứng được yêu cầu của các tổ chức tín dụng. Vì vậy, về cơ bản, các HTX chỉ được cho vay dưới dạng thế chấp. Trong trường hợp có vay được thì hoạt động của những HTX đơn thuần là phục vụ cho xã viên và người dân cũng không đủ sức để trả mức lãi suất khá cao. Chuỗi khó khăn này hiển hiện ở nhiều địa phương khiến cho hoạt động của các HTX ngày càng trì trệ.

Về chính sách tín dụng riêng của Bắc Ninh, từ năm 2012, Quỹ Hỗ trợ Phát triển HTX tỉnh với mức lãi suất cho vay ưu đãi 0,65%/tháng phần nào giúp cho nhiều HTX có vốn lưu động để mua giống, vật tư, phân bón… phục vụ sản xuất. Năm 2015 Quỹ Hỗ trợ Phát triển HTX giải ngân 30 tỷ đồng cho 70 HTX. Tuy nhiên, nguồn vốn vay từ Quỹ này để đầu tư lâu dài cho các tài sản cố định như máy móc, trang thiết bị hiện đại vẫn chỉ ở mức hạn chế và thời hạn vay một năm cũng tương đối ngắn.

Là người có kinh nghiệm vay vốn sản xuất nhiều năm, ông Nguyễn Đình Tiếp, Giám đốc HTX dịch vụ thủy sản Thiến Thành, xã Trừng Xá, Lương Tài cho biết: “Để được vay 400 triệu đồng của Quỹ Hỗ trợ Phát triển HTX, chúng tôi cũng phải huy động sổ đỏ của các thành viên đem đi thế chấp. Thực tế, số vốn ấy còn chưa đủ nhu cầu về thức ăn, con giống thủy sản… của các trang trại thành viên, nhất là trong thời kỳ đầu chưa được thu hoạch. Điều chúng tôi mong muốn là các thủ tục vay vốn được thông thoáng hơn, với mức vay được nới rộng hơn để tạo điều kiện cho các HTX phát triển”.

Để đáp ứng nhu cầu của người dân và đưa chính sách phù hợp với thực tiễn năm 2015, Chính phủ ban hành Nghị định 55/2015/NĐ-CP thay thế Nghị định 41/2010/NĐ-CP với những điểm mới đáng kể về đối tượng vay không có tài sản bảo đảm, mức cho vay không có tài sản bảo đảm; khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp theo mô hình liên kết, mô hình ứng dụng công nghệ cao, bảo hiểm sản xuất nông nghiệp; bổ sung các phương thức cho vay mới, nguyên tắc, quy trình xử lý các khoản nợ vay gặp rủi ro.

Ông Phạm Minh Hiền, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh bày tỏ kỳ vọng: “Nghị định 55 ra đời kịp thời trong bối cảnh các HTX trên địa bàn tỉnh đang tích cực chuyển đổi theo Luật HTX 2012 và hoạt động theo cơ chế thị trường, nhu cầu vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh là rất lớn. Vì vậy, Liên minh HTX sẽ tích cực hướng dẫn, tư vấn, giúp các HTX xây dựng được phương án sản xuất kinh doanh hợp lý, tạo điều kiện tiếp cận nguồn vốn ngân hàng, qua đó “mở lối” đưa các chính sách tín dụng đến gần HTX hơn”.