Kết quả bước đầu và giải pháp chủ yếu

Quán triệt các văn bản và sự chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh, Ban chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá tỉnh” đã tích cực triển khai thực hiện các nội dung tại Chỉ thị 27/CT-TW của Bộ Chính trị, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh, nhằm tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội.

Hàng năm, Ban chỉ đạo tỉnh đều có các văn bản hướng dẫn Ban chỉ đạo cấp huyện tổ chức triển khai, thực hiện và đánh giá kết quả việc thực hiện nếp sống văn minh (NSVM) và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”; Hướng dẫn rà soát, bổ sung những điều khoản thực hiện NSVM vào các bản hương ước, quy ước xây dựng làng, khu phố văn hoá. Việc thực hiện NSVM trong việc cưới, việc tang, lễ hội được coi là tiêu chí quan trọng trong việc đánh giá kết quả thực hiện phong trào xây dựng làng văn hoá, khu dân cư văn hoá, gia đình văn hoá trong toàn tỉnh. Qua đó, tình hình thực hiện nếp sống văn minh trên địa bàn tỉnh đã từng bước có những bước chuyển biến tích cực. Nhìn chung, về cơ bản các đám cưới được tổ chức theo nếp sống văn minh. Các tục lệ như: chạm ngõ, thách cưới, ăn hỏi, cỗ lại mặt giảm nhiều. Hầu hết các đám tang đã bỏ được các hủ tục và không bày thuốc lá. Việc tổ chức các lễ hội truyền thống ngày càng đi vào nề nếp. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện NSVM trong việc cưới, tang, lễ hội vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Nhiều đám cưới phô trương, hình thức, lãng phí, kéo dài đến 2-3 ngày; tổ chức ăn hỏi, cỗ đám cưới, lại mặt mời quá đông thực khách, gây dị nghị, bất bình trong nhân dân. Về việc tang còn nhiều bất cập như: Để người chết trong nhà quá quy định, phúng viếng quá nhiều vòng hoa; còn nhiều hủ tục lạc hậu, tình trạng làm cỗ mời khách trong ngày tang lễ, tuần tiết diễn ra khá phổ biến; Việc chôn cất, cải táng xây mộ chiếm quá nhiều diện tích đất và mộ xây to quá kích cỡ. Việc phân cấp chỉ đạo, quản lý tổ chức lễ hội còn chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ, hiệu quả chưa cao. Đặc biệt ở một số lễ hội lớn còn tình trạng hành nghề mê tín dị đoan, tổ chức các trò chơi, biểu diễn nghệ thuật trái quy định, không bảo đảm vệ sinh môi trường v.v...

Trước tình hình trên, để cụ thể hoá Thông tư 04/TT-BVHTTDL, ngày 21-1-2011 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch về thực hiện nếp sống văn minh cho phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, cơ quan Thường trực BCĐ Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá tỉnh đã tích cực tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện nếp sống văn minh. Ngày 19-7-2011, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 22/NQ-HĐND, Quy định một số điều về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và tổ chức kỷ niệm ngày truyền thống, đón nhận các danh hiệu thi đua và Nghị quyết số 20/NQ-HĐND, Quy định hỗ trợ thực hiện hoả táng, điện táng người chết trên địa bàn tỉnh.

Để triển khai thực hiện nghị quyết 20, 22 của HĐND tỉnh, Quyết định số 100/QĐ-UBND, Quyết định số 101/QĐ-UBND của UBND tỉnh, với vai trò là cơ quan thường trực Ban chỉ đạo phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã chủ động tham mưu ban hành Kế hoạch số 797/KH-BCĐ, ngày 13-9-2011 về triển khai thực hiện Nghị quyết số 22, 20 và đẩy mạnh phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá. Ngày 12-9-2011, các ngành thành viên ban chỉ đạo phong trào tỉnh gồm, Sở Tài chính, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã phối hợp ban hành hướng dẫn liên ngành số 580/HD-LN, Hướng dẫn chi trả kinh phí hỗ trợ thực hiện hoả táng, điện táng người chết trên địa bàn tỉnh.

Với vai trò, nhiệm vụ thường trực của Ban chỉ đạo, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã hướng dẫn các địa phương rà soát, bổ sung nội dung Nghị quyết số 22 và 20 vào các bản quy ước thôn, làng, khu phố, tiêu chuẩn bình xét, đánh giá, công nhận các danh hiệu thi đua của các tập thể, cá nhân; đồng thời in ấn và phát hành nhiều ấn phẩm, phối hợp với các phương tiện thông tin đại chúng tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt quy định của nhà nước về thực hiện nếp sống văn minh.

Qua 5 tháng triển khai thực hiện hai Nghị quyết, việc thực hiện NSVM trên địa bàn tỉnh đã có chuyển biến tích cực. Theo thống kê, toàn tỉnh có 6.433 đám cưới, chiếm tỷ lệ 97,6% đã thực hiện tốt nếp sống văn minh. Hầu hết các đám cưới đều tổ chức không quá 1,5 ngày, không bày thuốc lá mời khách. Các thủ tục chạm ngõ, ăn hỏi, đón rể, rước dâu được tổ chức trang trọng, tiết kiệm, lành mạnh. Chỉ còn 90 đám cưới tổ chức cỗ lại mặt, chiếm 1,4% tổng số đám cưới. Ở một số địa phương, UBND cấp xã đã tổ chức lễ trao giấy chứng nhận kết hôn tại trụ sở UBND.

Trong việc tang, 726 thôn, làng, khu phố đã thành lập Ban tang lễ, tổ chức lễ tang trang nghiêm, đúng quy định. Phần lớn các đám tang không để người quá cố trong nhà quá 36 giờ. Đám tang của gia đình cán bộ công chức, viên chức đã thực hiện tốt quy định vòng hoa luân chuyển, không làm cỗ mời khách trong ngày tang lễ, tuần tiết. Việc cải táng xây mộ cơ bản thực hiện theo đúng quy định. Ngày càng nhiều gia đình lựa chọn hình thức hoả táng, điện táng cho người quá cố. Từ 1-8 đến nay, toàn tỉnh có 147 đám thực hiện hoả táng, điện táng, chiếm 5,2% tổng số đám tang, tăng gần 2 lần so với năm 2010. Đã có 96 đám, chiếm 65% đã được nhận kinh phí hỗ trợ hoả táng, điện táng với tổng số tiền 258 triệu đồng. Các địa phương thực hiện tốt như: Thị xã Từ Sơn 38 đám, thành phố Bắc Ninh 34 đám, Thuận Thành 22 đám.

Về việc đón nhận các danh hiệu thi đua, kỷ niệm ngày truyền thống, cơ bản các địa phương, đơn vị, cơ quan đã thực hiện nghiêm túc, trang trọng, tiết kiệm. Việc tặng hoa cơ bản bảo đảm theo đúng quy định.

Bên cạnh những kết quả bước đầu nêu trên, việc thực hiện nếp sống văn minh còn bộc lộ một số hạn chế, nhược điểm; 158 đám chưa thực hiện tốt nếp sống văn minh, chiếm 2,4%. Còn 920 đám tang, chiếm tỷ lệ 31,8% chưa thực hiện vòng hoa luân chuyển; 52% đám còn làm cỗ mời khách trong ngày tang lễ. Việc cải táng xây mộ ở một số địa phương chưa đảm bảo đúng quy định. Còn tình trạng một số cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức kỷ niệm ngày truyền thống, đón nhận danh hiệu thi đua phô trương, hình thức, lãng phí, không đúng quy định.

Để đưa Nghị quyết số 22 và Nghị quyết số 20 của HĐND tỉnh, Quyết định số 100, Quyết định số 101 của UBND tỉnh thực sự đi vào cuộc sống, trong thời gian tới cần tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp chủ yếu sau:

Một là: Các cấp uỷ Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở cần coi việc thực hiện nghị quyết là nhiệm vụ quan trọng, là tiêu chí, tiêu chuẩn để đánh giá cán bộ, bình xét các danh hiệu thi đua, xây dựng gia đình văn hoá, làng, khu phố văn hoá.

Hai là: Cần phải nêu cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương; cụ thể hoá và bổ sung các quy định của Nghị quyết vào nội quy, quy định, quy ước của các cơ quan, đơn vị, địa phương; có chế tài khen thưởng, xử lý vi phạm việc thực hiện nếp sống văn minh.

Ba là: Gia đình cán bộ lãnh đạo, cán bộ công chức, viên chức cần thực hiện nghiêm túc, nêu gương trong việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Cán bộ, đoàn viên thanh niên phải nêu cao vai trò đầu tàu và vận động gia đình thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới.

Bốn là: Phát động rộng rãi phong trào quần chúng nâng cao nhận thức, tự giác thực hiện các quy định về nếp sống văn minh-Gia đình văn hoá, Làng, Khu phố văn hoá. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể nhân dân, các tổ chức xã hội tuyên truyền vận động đoàn viên, hội viên, nhân dân tích cực tham gia thực hiện nghị quyết, tạo ra dư luận xã hội mạnh mẽ phê phán các tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định của nhà nước trong việc thực hiện nếp sống văn minh.

Năm là: Thực hiện tốt việc chỉ đạo, phân cấp quản lý, tổ chức lễ hội; đẩy mạnh việc xã hội hoá tổ chức lễ hội; tăng cường và đa dạng hoá hình thức tuyên truyền, quảng bá giới thiệu ý nghĩa lịch sử của lễ hội, truyền thống của dân tộc, của quê hương; tưởng nhớ công đức, ghi nhận công lao của các bậc tiền nhân trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc.

Sáu là: Các phương tiện thông tin đại chúng cần thường xuyên tuyên truyền và hướng dẫn nhân dân thực hiện tốt phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư với việc thực hiện nếp sống văn minh, nêu gương các điển hình tiêu biểu trong việc thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng làng văn hoá, khu dân cư văn hoá, gia đình văn hoá.

Bẩy là: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thực hiện nghị quyết, định kỳ tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm, nhân rộng điển hình, tạo sự đồng thuận trong thực hiện và sự lan toả sâu rộng trong việc thực hiện Nghị quyết số 22 và Nghị quyết số 20 của HĐND tỉnh Bắc Ninh khoá XVII.

Nguyễn Văn Phong