Khó khăn trong bảo đảm ATTP nông, lâm, thủy sản

Bảo đảm an toàn thực phẩm ATTP trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản (NLTS) có vai trò tiên quyết trong bảo đảm ATTP nói chung vì các sản phẩm này chiếm tỷ trọng lớn và là nguồn nguyên liệu đầu vào của hầu hết các sản phẩm thực phẩm. Đây cũng là nguồn thực phẩm thường xuyên không thể thiếu trong bữa ăn hằng ngày của mỗi gia đình. Bảo đảm ATTP NLTS trong sản xuất ban đầu chính là một “lớp cửa” bảo vệ sức khỏe mỗi người tiêu dùng.

Nông sản an toàn được người dân tin tưởng song thường có giá thành cao nên chưa được sử dụng rộng rãi.

Tính đến hết quý I - 2019, toàn tỉnh có 263 vùng sản xuất lúa hàng hóa tập trung, trong đó 5 cơ sở sản xuất lúa đã được cấp Giấy chứng nhận VietGAP; 71 vùng sản xuất rau, màu chuyên canh, trong đó có 7 cơ sở sản xuất rau an toàn đã được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP, 7 cơ sở sản xuất rau và 1 cơ sở sản xuất cây ăn quả được cấp chứng nhận VietGAP. Toàn tỉnh hiện có 56 trang trại chăn nuôi theo hướng ứng dụng công nghệ cao, 43 cơ sở chăn nuôi liên kết theo chuỗi và 48 cơ sở nuôi trồng thủy sản đạt chứng nhận theo tiêu chuẩn VietGAP. So với nhu cầu thực tế, những con số này quả thực còn rất khiêm tốn.

Thực hiện công tác quản lý nhà nước về ATTP đối với sản xuất ban đầu NLTS, trong năm 2018 và quý I - 2019, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức hơn 400 lớp tập huấn cho hơn 29 nghìn lượt người về khoa học kỹ thuật và các văn bản quy phạm pháp luật trong quản lý chất lượng và ATTP NLTS; phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng phát sóng các chương trình về ATTP, phát hành gần 16 nghìn cuốn bản tin và hơn 15 nghìn tờ rơi tuyên truyền về sản xuất rau an toàn, hiệu quả. Thực hiện kiểm dịch thực vật nội địa cho 30 lượt các chủ vật thể có hàng hóa nông, lâm sản nhập nội; điều tra và phối hợp điều tra, lấy mẫu trên 41,8 nghìn tấn hàng hóa nông sản các loại. Chi cục Chăn nuôi và thú y đã cấp 45,4 nghìn Giấy chứng nhận kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật và thủy sản vận chuyển ra khỏi địa bàn cấp tỉnh. Cấp 42 Giấy chứng nhận điều kiện vệ sinh thú y cho các cơ sở kinh doanh, buôn bán, vận chuyển, giết mổ, sơ chế động vật, sản phẩm động vật; kiểm soát giết mổ tại 3 cơ sở giết mổ tập trung với hơn 7 nghìn con lợn.
Công tác thanh, kiểm tra cũng được thực hiện thường xuyên. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các đơn vị thực hiện 17 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với 376/636 cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp, cơ sở chăn nuôi gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh. Qua kiểm tra kịp thời phát hiện, nhắc nhở, chấn chỉnh, xử phạt vi phạm hành chính 22 tổ chức, cá nhân với tổng số tiền hơn 216 triệu đồng.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý chất lượng ATTP NLTS trên địa bàn tỉnh còn nhiều tồn tại, hạn chế: Tình trạng vi phạm các quy định về ATTP còn xảy ra ở một số khâu trong quá trình sản xuất, sơ chế, chế biến, kinh doanh và tiêu thụ sản phẩm thực phẩm NLTS (hiện tượng lạm dụng hóa chất, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y trong sản xuất nông nghiệp vẫn xảy ra). Nhận thức của người dân và doanh nghiệp về bảo đảm chất lượng ATTP NLTS còn hạn chế. Thực phẩm không an toàn vẫn còn lưu thông và tiêu thụ trên thị trường, do vậy người dân vẫn có nguy cơ sử dụng các sản phẩm thực phẩm không an toàn ảnh hưởng đến sức khỏe; tình trạng ngộ độc thực phẩm vẫn còn xảy ra… Đội ngũ cán bộ chuyên trách về quản lý chất lượng ATTP NLTS các tuyến còn thiếu về số lượng, chưa đáp ứng được trình độ chuyên môn. Năng lực xét nghiệm, kiểm nghiệm về ATTP NLTS còn hạn chế. Đầu tư cho công tác quản lý chất lượng ATTP NLTS đã được quan tâm song chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đề ra.
Phân tích những khó khăn, vướng mắc trong công tác bảo đảm ATTP lĩnh vực NLTS, ông Nguyễn Văn Đại, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng: Số lượng hộ kinh doanh, buôn bán thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y đa phần là nhỏ lẻ, nằm trong các ngõ, xóm ở các khu dân cư nông thôn, gây khó khăn cho việc quản lý, thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các điều kiện bảo đảm ATTP. Chăn nuôi gia súc, gia cầm nhỏ lẻ vẫn tồn tại nhiều, làm cho công tác kiểm soát dịch bệnh và an toàn sinh học trong chăn nuôi gặp nhiều khó khăn. Số cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh lớn (gần 1.000 cơ sở), trong đó phần lớn là giết mổ nhỏ lẻ nên việc kiểm soát giết mổ, kiểm dịch thú y gặp nhiều khó khăn do lực lượng cán bộ còn thiếu. Sản xuất nông nghiệp theo mùa vụ, do đó việc cung ứng vật tư đầu vào cho sản xuất cũng được các hộ kinh doanh cung ứng theo mùa vụ; việc thực hiện quy định 1 năm chỉ thanh tra, kiểm tra hộ kinh doanh vật tư nông nghiệp 1 lần làm cho việc kiểm soát chất lượng vật tư nông nghiệp gặp khó khăn vì khi hộ đã được kiểm tra đầu năm thì vụ sau trong năm sẽ không phải kiểm tra nữa...
Muốn giải quyết tốt bài toán về bảo đảm ATTP nông, lâm, thủy sản trong sản xuất ban đầu, ngoài việc đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật về ATTP, chú trọng quảng bá mô hình chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm an toàn, các địa phương cần tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm, cần một kế hoạch dài hơi, có trọng tâm, trọng điểm và huy động được sự tham gia tích cực của chính quyền các cấp.