Khuyến học ở đất học Phù Lưu

Phù Lưu là ngôi làng cổ, còn gọi là làng Giầu hay chợ Giàu. Ngôi làng cổ ấy nay đã thành khu phố, thuộc phường Đông Ngàn của thị xã Từ Sơn. Từ xa xưa, Phù Lưu được thiên hạ biết đến, ngợi ca không chỉ bởi truyền thống bán buôn xa gần, mà còn bởi đây là vùng đất hiếu học, quê hương của nhiều bậc thức giả nổi tiếng thời kỳ cận hiện đại…

Dù đã lên khu phố, nhưng giữa lòng Phù Lưu vẫn đậm đặc những di sản quý báu, hữu hình có hệ thống đình, đền, chùa, con đường lát đá xanh trăm tuổi… đã được cấp có thẩm quyền xếp hạng di tích. Vô hình có truyền thống hiếu học, được người dân ý thức trao truyền từ đời này sang đời khác. Ngay thời hiện đại, đất Phù Lưu (nhiều người gọi là ngôi làng cổ tích) cũng đã sản sinh ra rất nhiều người nổi tiếng, đó là các tướng lĩnh, văn nghệ sỹ, nhà khoa học vang danh khắp trời Nam.

Có nhiều câu chuyện hiện hữu, minh chứng cho truyền thống hiếu học của đất Phù Lưu. Từ đầu những năm 90 của thế kỷ trước, khi Hội Khuyến học Việt Nam chưa thành lập thì ở Phù Lưu đã có ban khuyến học. Ban luôn tham mưu kịp thời giúp cấp ủy, chính quyền chăm lo công tác khuyến học, khuyến tài tại địa phương, như xây dựng quỹ khuyến học, tuyên dương khen thưởng học sinh giỏi, hỗ trợ học sinh khó khăn… Năm 2000, khi Hội Khuyến học tỉnh và huyện (nay là thị xã Từ Sơn) được thành lập, Phù Lưu đã khẩn trương tiến hành Đại hội Chi hội khuyến học. Công tác khuyến học, khuyến tài ở Phù Lưu vì thế càng có cơ sở để phát triển mạnh mẽ cả về bề rộng lẫn chiều sâu. Năm 2016, khu phố Phù Lưu vinh dự được T.Ư Hội Khuyến học Việt Nam tặng Bằng khen về công tác khuyến học, khuyến tài.

Để phong trào khuyến học, khuyến tài phát triển mạnh mẽ, Chi hội Khuyến học khu phố Phù Lưu đặc biệt quan tâm công tác tuyên truyền, giúp mọi người dân nhận thức đúng đắn vai trò, tầm quan trọng từ đó nhiệt thành ủng hộ các phong trào do chi hội phát động. Vì là đất học, nên công tác tuyên truyền ở đây được tiến hành rất thuận lợi.

Là khu phố, nhưng giữa lòng Phù Lưu vẫn đậm đặc những di sản quý báu (Ảnh: Cổng làng Phù Lưu).

Để làm tốt công tác khuyến học, việc xây dựng Quỹ khuyến học rất quan trọng và cần thiết. Nhận thức sâu sắc vấn đề, Chi hội Khuyến học Phù Lưu ngoài năng nổ nhiệt tình, luôn có nhiều cách làm hay thu hút nguồn quỹ dồi dào nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động. Đáng chú ý, Chi hội tham mưu với lãnh đạo địa phương lấy ngày 14-6 hàng năm là “Ngày truyền thống xây dựng quỹ khuyến học” khu phố. Theo đó, hàng năm cứ đến ngày 14-6, các gia đình lại nô nức, nhiệt tình ủng hộ quỹ khuyến học với tỷ lệ tham gia khoảng 85%.

Là vùng đất cổ giàu truyền thống hiếu học, những năm qua, phong trào thi đua xây dựng “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học” (nay đổi thành gia đình học tập và dòng họ học tập) tại khu phố Phù Lưu luôn diễn ra sôi nổi, thu hút đông đảo các gia đình, dòng họ trên địa bàn đăng ký phấn đấu thực hiện. Phù Lưu rất tự hào bởi chỉ là khu phố, nhưng mấy năm gần đây đã tổ chức được cả Hội thảo chuyên đề khuyến học dòng họ; 2 lần tổ chức Đại hội thi đua khuyến học nhằm biểu dương, tôn vinh những gia đình, dòng họ tiêu biểu của khu phố; hỗ trợ thường xuyên cho nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vì vậy nhiều năm nay khu phố Phù Lưu không có học sinh bỏ học trong độ tuổi.

Để khuyến khích phong trào học tập, từ gần 20 năm trước ở Phù Lưu đã phát động và duy trì phong trào “Tiếng trống tự học”. Đây là sáng kiến của ông Nguyễn Văn Phác, chi hội trưởng khuyến học đầu tiên của khu phố Phù Lưu, lấy cảm hứng từ phong trào “Tiếng trống Bắc Lý” những năm 1960 ở huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Theo đó đúng 19h30 hàng ngày, trên loa truyền thanh khu phố phát đi 3 tiếng trống, kèm những lời nhắc nhở ân cần:

“Đã đến giờ tự học, các cháu học sinh nhanh chóng vào bàn học, xem lại thời khóa biểu, chuẩn bị làm bài đầy đủ. Các bậc phụ huynh vặn nhỏ đài, ti vi để các cháu yên tâm học tập. Chúc các cháu học tập tốt.”

Tiếng trống tự học ở Phù Lưu sau bao năm, từ chỗ phát động, duy trì đã lan tỏa mạnh mẽ và trở thành nét đẹp văn hóa riêng của mảnh đất giàu truyền thống này. Tiếng trống ấy đã và sẽ hằn sâu trong tâm thức nhiều thế hệ, để mai sau những người con Phù Lưu dẫu đi đâu, làm gì vẫn hướng về quê hương, tự hào với truyền thống quê hương và tự hào vì được sinh ra, lớn lên ở mảnh đất từng được ví như “ngôi làng cổ tích” xứ Đông Ngàn thuộc vùng Kinh Bắc thân yêu…