Kỳ vọng về năm học nhiều đổi mới

Ngày 5-9, cùng với cả nước, hơn 500 trường Mầm non và phổ thông với hơn 350 nghìn giáo viên, học sinh các cấp trong tỉnh đồng loạt tổ chức khai giảng năm học 2020-2021. Do dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp, lễ khai giảng năm nay được tổ chức ngắn gọn và linh hoạt nhiều hình thức. Với những đổi mới đồng bộ mang tính căn cơ, năm học mới được kỳ vọng là bước khởi đầu tích cực đúng với tinh thần Đổi mới căn bản toàn diện GD-ĐT Việt Nam…

Những thay đổi tích cực
Có thể nói, “nhờ” đại dịch COVID-19, Bộ GD-ĐT mới có cơ hội nhìn nhận, đánh giá nghiêm túc hơn những hạn chế, bất cập của ngành; cầu thị và lắng nghe ý kiến tâm huyết của nhân dân để có những thay đổi phù hợp. Chính Bộ GD-ĐT phải thừa nhận, nhiều năm qua, tựu trường rồi đi học trước khoảng 1 tháng rồi mới tổ chức khai giảng là vấn đề bất cập, từ năm học 2020-2021 việc này sẽ chấm dứt! Như vậy, học sinh các cấp sẽ có kỳ nghỉ hè đúng nghĩa trọn 3 tháng, từ 31-5 đến ngày 1-9. Tất nhiên, nghỉ hè dài không đồng nghĩa với dừng mọi hoạt động giáo dục. Ngược lại đây là quỹ thời gian quý để học sinh vừa được tham gia tương tác với gia đình và xã hội, vừa rèn luyện kỹ năng sống qua các hành vi ứng xử và cảm xúc trong các tình huống xã hội… Với cha mẹ, đây cũng là cơ hội tuyệt vời để họ được kéo gần khoảng cách tâm lý với con, được quan sát, lắng nghe và thấu hiểu hơn các vấn đề của con, từ đó có sự hỗ trợ tích cực, làm động lực cho con phấn đấu vươn lên.
 

Đón học sinh đầu cấp trong buổi lễ khai giảng năm học mới tại Trường THCS Đáp Cầu (Ảnh tư liệu)

Nhiều năm qua, chương trình giáo dục phổ thông khá nặng, do vậy bắt buộc các nhà trường phải tổ chức dạy học sớm mới bắt kịp chương trình. Từ năm học 2020-2021, chương trình có sự giảm tải cả về thời gian, khối lượng kiến thức, nhất là kiến thức hàn lâm. Theo đó, chương trình giáo dục phổ thông được giảm từ 37 tuần/năm học xuống còn 35 tuần/năm học (bao gồm từ 2 đến 3 tuần dự phòng cho học sinh nghỉ học khi xảy ra thiên tai lũ lụt, khí hậu cực đoan…).
Thay đổi được xã hội quan tâm nhiều nhất là từ năm học 2020-2021, học sinh khối lớp 1 toàn quốc chính thức được học chương trình SGK mới, thuộc chương trình giáo dục phổ thông tổng thể năm 2018. Theo đó, đến năm học 2024-2025, học sinh từ lớp 1 đến lớp 12 đều được học chương trình SGK mới. Như Bộ GD-ĐT nhận định, chương trình mới là trí tuệ tập thể của các nhà khoa học giáo dục tiêu biểu của đất nước, với hy vọng mang lại sự đổi mới căn bản toàn diện GD-ĐT Việt Nam, một nền giáo dục tiên tiến, căn cơ, vì người học.
Tại Bắc Ninh, với 150 trường tiểu học và 5 trường liên cấp có học sinh tiểu học, số học sinh lớp 1 được học theo chương trình SGK mới là 27.300 em. Sở GD-ĐT đã hoàn thành bồi dưỡng chương trình, sử dụng SGK mới cho 1.854 giáo viên dạy học sinh lớp 1.

Điểm sáng trong bức tranh giáo dục toàn quốc
Bắc Ninh, vùng đất giàu truyền thống hiếu học và khoa bảng những năm gần đây nhờ sự quan tâm toàn diện của tỉnh lại trở thành điểm sáng mới về kiên cố trường học và xây dựng trường chuẩn Quốc gia các cấp cùng nhiều chính sách ưu tiên cho sự nghiệp trồng người.
Về tổng thể, năm học 2020-2021, toàn tỉnh có 501 trường mầm non và phổ thông với gần 350 nghìn trẻ mầm non và học sinh các cấp. Vào năm học mới, 100% trường mầm non và phổ thông công lập của tỉnh (466 trường) đều đạt chuẩn Quốc gia. Đáng nói là rất nhiều trường không chỉ hiện đại, đạt chuẩn ở mức cao mà còn có giá trị sử dụng lâu dài, đáp ứng cả nhu cầu tăng dân số cơ học khi tỉnh Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc TW.
Đội ngũ cán bộ giáo viên của tỉnh cũng đồng bộ và khá chuẩn mực. Vào năm học 2020-2021, toàn ngành GD-ĐT Bắc Ninh có 16.890 cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên trong biên chế. Theo quy định cũ thì Bắc Ninh luôn là một trong những địa phương có tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn cao nhất toàn quốc. Trong đó tỷ lệ đạt chuẩn chiếm 100%. Tỷ lệ giáo viên trên chuẩn từng bậc học như sau: Mầm non 91,2%, Tiểu học 86,5%, THCS 91,3% và THPT là 40,1%.

Trường Tiểu học và Trường THCS Khúc Xuyên (TP Bắc Ninh) được xây dựng mới hiện đại, liền kề nhau, chính thức hoạt động từ năm học 2020-2021.

Theo Luật Giáo dục 2019 (có hiệu lực từ ngày 1-7-2020) thì trình độ chuẩn của giáo viên được quy định như sau: Có bằng tốt nghiệp Cao đẳng sư phạm trở lên với giáo viên Mầm non (quy định cũ là trung cấp). Có bằng Đại học đúng chuyên ngành trở lên đối với giáo viên Tiểu học, THCS và THPT (theo quy định cũ giáo viên Tiểu học là trung cấp, giáo viên THCS là Cao đẳng và giáo viên THPT mới cần bằng Đại học). Tính theo chuẩn mới, tỷ lệ đạt chuẩn của giáo viên các cấp tỉnh Bắc Ninh cũng đạt 89,58%, rất cao so với toàn quốc. Trong đó tỷ lệ trên chuẩn là 27,35%. Riêng Giáo dục THPT, tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn chiếm 100% và trên chuẩn (trình độ Thạc sĩ) chiếm 41,73%...
Có thể thấy những năm qua, nhờ sự quan tâm toàn diện của tỉnh cùng nỗ lực cao của toàn ngành, chất lượng giáo dục toàn diện của Bắc Ninh tiếp tục đạt nhiều kết quả nổi bật đáng ghi nhận. Cụ thể, công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ luôn được duy trì và củng cố vững chắc. Chất lượng giáo dục đại trà ổn định ở mức cao; chất lượng mũi nhọn giành nhiều thành tích xuất sắc. Năm học 2019-2020, tại kỳ thi chọn học sinh giỏi Quốc gia, đội tuyển tỉnh vinh dự có 64/72 thí sinh dự thi đạt giải, chiếm 89% gồm 8 giải Nhất, 20 Nhì, 21 Ba, 15 Khuyến khích. Đây là kết quả xuất sắc nhất, toàn diện nhất kể từ khi tái lập tỉnh đến nay, đưa Bắc Ninh đứng trong tốp đầu toàn quốc cả về tỷ lệ thí sinh dự thi đạt giải, giải có số và số lượng thí sinh đạt giải Nhất Quốc gia.
Năm học 2019-2020, trong điều kiện học sinh phải nghỉ học dài ngày để phòng, chống dịch COVID-19, ngành GD-ĐT Bắc Ninh vẫn duy trì hiệu quả việc dạy và học qua truyền hình, trên Internet và các hình thức dạy học trực tuyến khác theo đúng tinh thần “tạm dừng đến trường nhưng không dừng học”. Hạn chế lớn nhất của ngành hiện nay là áp lực quá tải về số lớp, số học sinh/lớp tại một số địa phương do quá trình tăng dân số cơ học. Chất lượng giáo dục có sự phân hóa giữa trường phổ thông công lập và trường ngoài công lập. Đặc biệt, kết quả đạt được tại kỳ thi THPT Quốc gia, năm 2020 là kỳ thi tốt nghiệp THPT chưa tương xứng với truyền thống hiếu học của quê hương cùng sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh các thời kỳ với sự nghiệp GD-ĐT.
Kỳ vọng về năm học nhiều đổi mới, năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025, ngành GD-ĐT Bắc Ninh cần nỗ lực vượt bậc nhằm đổi mới hiệu quả phương pháp quản lý, nâng cao chất lượng giáo dục. Thực hiện và tiếp tục chuẩn bị tốt các điều kiện về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 theo lộ trình với các lớp, các bậc học tiếp theo. Quyết tâm giữ vững và phát huy vị thế là điểm sáng trong bức tranh giáo dục toàn quốc. Đây vừa là yêu cầu, vừa là nhiệm vụ cấp bách, đón đầu cho những bước phát triển toàn diện mới, khi tỉnh Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc TW…