Làm giàu trên đất trũng

Nhắc đến vùng đất Lương Tài- Gia Bình là nói đến những khu đồng trũng với nhiều đầm ao nuôi trồng thủy sản. Những năm gần đây, dù có bước phát triển khá nhưng một số diện tích thâm canh cá vẫn cho thu hoạch bấp bênh. Khi ấy, nhiều nông dân mạnh dạn thử sức với những cây, con giống và kỹ thuật mới để làm giàu từ ruộng trũng.

Mô hình nuôi trai lấy ngọc trong ao đất đầy tiềm năng của hộ ông Nguyễn Xuân Thu, thôn Đổng Lâm (Quỳnh Phú, Gia Bình).

Đầu năm 2021, sau thời gian dài quanh quẩn với mấy mẫu lúa năng suất thấp, anh Nguyễn Văn Thêm, thôn Phương Thanh (xã Phú Hòa) tính đến việc cần phải thay đổi phương kế làm ăn. Anh đi một vài nơi có thổ nhưỡng tương tự và được giới thiệu về mô hình trồng sen Nhật lấy củ. Theo đó, cây sen dễ trồng trên các diện tích đất sâu, trũng có nước quanh năm. Toàn bộ cây sen đều có thể trở thành sản phẩm thương mại như củ sen, bát sen, nhụy sen dùng làm nguyên liệu thực phẩm, dược phẩm; lá sen dùng để gói thực phẩm… Anh mạnh dạn chuyển đổi 4 mẫu ruộng sang trồng sen, nuôi cá, đầu tư hơn 200 triệu đồng mua giống sen Nhật từ Đồng Tháp chuyển ra. Sau 6 tháng đưa vào sản xuất, cây sen sinh trưởng tốt, không tốn công chăm sóc hay vật tư phân bón, nếu khéo kỹ thuật có thể cho thu hoạch 1 năm 2 vụ, năng suất đạt 1,2 đến 1,5 tấn/ sào. Đầu ra của cây sen khá rộng, một số doanh nghiệp và thương lái còn đến ký hợp đồng từ trước với giá từ 30.000đ đến 35.000đồng/1kg củ.
Kết thúc năm đầu tiên, tổng diện tích trồng sen cho doanh thu gần 1 tỷ đồng cao gấp nhiều lần so với trồng lúa và nuôi cá. Từ thành công của mình, anh thêm mở rộng diện tích trồng sen lấy củ ở một số diện tích ruộng trũng thuê của huyện Gia Bình, thành phố Bắc Ninh và một số tỉnh lân cận, tạo việc làm thường xuyên từ 3 đến 5 lao động, thu nhập từ 9 đến 10 triệu đồng/tháng. Thời gian này, anh đang tiếp tục triển khai các hạng mục kết hợp trồng sen và làm du lịch sinh thái để đa dạng nguồn thu.
Thành danh với những ao cá thâm canh, sản lượng cao nhưng ông Nguyễn Xuân Thu, thôn Đổng Lâm (Quỳnh Phú, Gia Bình) cũng không ít lần điêu đứng, lúc thì gặp dịch bệnh, khi thì mất giá, thức ăn chăn nuôi tăng cao. Sau 2 năm ảnh hưởng của dịch bệnh, ông Thu tích cực tìm hiểu về phương thức canh tác vừa có thể tận dụng được diện tích sản xuất, vừa hạn chế bị ép giá khi thu hoạch ồ ạt. Sau khi được gợi mở từ Trung tâm Khuyến nông và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao tỉnh, đầu năm 2022, ông quyết định đầu tư đưa vào nuôi thử nghiệm mô hình nuôi trai lấy ngọc trong ao nước ngọt. Ông Thu chia sẻ: “Trước đây, đa phần mọi người chỉ biết tới việc nuôi trai lấy ngọc trong môi trường nước mặn. Tôi đi thăm khá nhiều mô hình để nắm bắt về kỹ thuật cũng như nhận thấy thị trường của loại trai này tiềm năng, giá trị kinh tế cao. Quan trọng hơn, tôi nghĩ nếu mình không dám thử, ngại thay đổi thì khó mà phát triển kinh tế hơn được”.
Hiện trên diện tích ao gần 6.000 m², ông Thu đang nuôi thả 10.000 con trai lấy ngọc, giá giống 60.000 đồng/con. Đây là giống trai đã được cấy ngọc và thuần dưỡng phù hợp với môi trường ao đất. Do đang thử nghiệm nên ông thả với mật độ thưa, thuận tiện cho quá trình theo dõi hàng tuần, hàng tháng. Quá trình nuôi, ông được Trung tâm Khuyến nông và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao tỉnh hỗ trợ về kỹ thuật, con giống. Đến nay, sau 4 tháng thử nghiệm, con trai cho thấy khả năng thích nghi tốt với môi trường ao đất, giúp cải tạo nguồn nước khi trai tự kiếm thức ăn từ lớp phù du trong ao. Ngoài ra, ông vẫn duy trì thâm canh đàn cá truyền thống trắm, chép, trôi mè… để lấy ngắn nuôi dài, bảo đảm thu nhập cho gia đình. Dự kiến, sau 24 tháng trai sẽ cho thu hoạch 3-4 viên ngọc/con, giá trị kinh tế tăng vượt trội.
Theo ông Nguyễn Thanh Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao tỉnh, những mô hình chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, cho hiệu quả kinh tế cao thân thiện với môi trường đã mở ra hướng sản xuất mới rất cần được tạo điều kiện để nhân rộng. Người nông dân đều mong muốn được hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn ưu đãi cho đầu tư giống, vật tư, cơ sở hạ tầng, được tập huấn làm chủ kỹ thuật mới… để tiếp tục vươn lên trở thành điểm sáng về phát triển kinh tế tại những vùng trũng.