Lao đao làng giấy Phong Khê

Như đã thành quy luật, nghề làm giấy thường chạy hàng vào cuối năm. Vào thời điểm này năm ngoái các doanh nghiệp ở Phong Khê thành phố Bắc Ninh không có giấy để mà bán. Nhiều cơ sở sản xuất bao bì, đóng sách vở, làm khăn ăn...  ở tận Huế, Hải Phòng, Hà Nội, Hải Dương, Sơn Tây phải ăn đợi nằm chờ hàng tuần lễ mới có hàng. Nhưng năm nay thì lại trái ngược hẳn. Từ đầu năm đến nay, giấy các loại đều không bán được. Mọi doanh nhân đều hy vọng, trông chờ vào những tháng cuối năm nhưng lại càng bị ế hơn.

Đến thời điểm này, những doanh nghiệp sản xuất giấy bìa mà ở Phong Khê thường gọi là giấy lạnh vì không phải dùng lò hơi tồn đọng từ 50 đến 60 tấn. Các doanh nhân ở đây cho biết, loại giấy này bán cho các cơ sở sản xuất bao bì như bao bì các linh kiện máy móc nhỏ, làm hộp mứt, bánh kẹo, hộp đựng chè… Nhưng những cơ sở này cũng đang sản xuất cầm chừng vì ít khách hàng đặt mua hơn mọi năm. Vì vậy, họ chỉ mua một lượng hàng đủ sản xuất. Trong khi đó số máy lạnh ở Phong Khê còn phát triển hơn mọi năm và một số địa phương khác cũng có một số người lắp dây chuyền sản xuất giấy loại này. Cung vượt cầu nên hàng bị tồn đọng.

Các doanh nghiệp sản xuất giấy nóng (tức là máy phải dùng lò hơi) thì còn lao đao hơn những cơ sở sản xuất giấy lạnh. Những doanh nghiệp này thường sản xuất giấy krap, giấy vệ sinh, giấy làm khăn ăn, giấy vàng mã, giấy làm bao bì. Hiện nay nhiều doanh nghiệp tồn đọng hàng trăm tấn giấy. Có một số doanh nghiệp tồn đọng từ 200 đến 300 tấn giấy, đến nỗi không còn kho để chứa giấy. Như vậy các doanh nghiệp tồn đọng một số vốn khá lớn. Giá của 300 tấn giấy trên dưới 3 tỷ đồng. Chỉ tồn đọng một tháng là đã mất trên 50 triệu đồng tiền lãi. Đã có một số doanh nghiệp đóng cửa, ngừng sản xuất. Tình trạng này không phải chỉ có doanh nghiệp lao đao mà công nhân cũng bị lao đao vì không có việc làm, ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống. ở Phong Khê bây giờ chỉ có những cơ sở áp dụng công nghệ tiên tiến, sản xuất những loại giấy cao cấp là vẫn sản xuất bình thường. Tiêu biểu có doanh nhân Nguyễn Văn Phúc, Phạm Văn Vương, Đào Xuân Toàn, Nguyễn Quốc Bảo…

Trò chuyện với một số doanh nhân, họ tâm sự: “Các doanh nhân giấy ở Phong Khê vẫn là người nông dân đi lên. Tư tưởng thấy người ta làm mặt hàng nào có lợi nhuận là đổ xô vào làm như người nông dân thấy trồng cây gì, nuôi con gì có lãi cao là lao vào làm mà không cần biết đến nhu cầu của thị trường. Gặp phải lúc cung vượt cầu như hiện nay thì giải quyết rất khó khăn”.

Nắm được đặc tính trên nên đã có một số doanh nhân tìm cách bứt khỏi tình trạng này. Doanh nhân Ngô Văn Minh cho chúng tôi biết: Giấy của doanh nghiệp chúng tôi sản xuất ra đến đâu là bán hết ngay đến đó. Sở dĩ được như vậy là vì khi tôi thấy các doanh nghiệp tồn đọng một số lượng lớn hàng tôi đã đi tìm hiểu thị trường và nhanh chóng thay đổi mặt hàng sản xuất. Dây chuyền sản xuất ở doanh nghiệp chúng tôi là làm giấy krap. Ngoài việc nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm giấy krap, chúng tôi sản xuất thêm giấy làm vỏ bao xi măng bán cho một số nhà máy xi măng trong nước và làm giấy mặt bán cho các cơ sở sản xuất bao bì ở Hà Nội, Hải Phòng… Làm những mặt hàng này thì lợi nhuận không thu được cao như mặt hàng chính nhưng bù lại là đồng vốn của chúng tôi quay vòng được 1 lượt 1 tháng, thành ra lợi nhuận lại rất cao. Nhờ đa dạng hóa mặt hàng nên chúng tôi đã tiêu thụ hết sản phẩm, điều mà các doanh nhân đều mong muốn.

Chịu sự tác động của nền kinh tế suy thoái thế giới và trong nước, mặt hàng giấy ở các doanh nghiệp sản xuất giấy ở Phong Khê bị tồn đọng lớn. Nó gây tác động rất lớn đến việc phát triển sản xuất ở vùng làng nghề giấy Phong Khê. Qua khó khăn thấy rằng những cơ sở sản xuất áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến và những cơ sở biết nâng cao chất lượng mặt hàng, nhanh chóng nắm bắt thị trường để chuyển đổi mặt hàng thì vẫn giữ vững được nhịp độ sản xuất. Giấy sản xuất trong nước vẫn không đáp ứng được yêu cầu của người tiêu dùng. Phải chăng đó cũng là biện pháp tháo gỡ khó khăn cho vùng làng nghề giấy Phong Khê. Để đạt được điều đó cần được sự giúp đỡ tích cực của Nhà nước và đòi hỏi sự cố gắng vượt bậc của đội ngũ doanh nhân.

Nguyễn Khang

Phong Khê, thành phố Bắc Ninh