Lấp lánh vẻ đẹp di sản

Với chủ đề "Sum họp trúc mai", Chương trình kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể Đại diện của nhân loại vừa khép lại thành công trong cảm xúc lưu luyến, thắm đượm nghĩa tình: "Hôm nay sum họp trúc mai/ Tình chung một khắc, nghĩa dài trăm năm"...

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cùng các lãnh đạo tỉnh và Nghệ nhân Quan họ.

Dân ca Quan họ Bắc Ninh là một di sản văn hóa phi vật thể đã vượt thời gian và không gian, khẳng định giá trị độc đáo, trường tồn. Di sản văn hóa Quan họ không chỉ là những câu hát mượt mà, sâu lắng mà còn là hơi thở, là tâm hồn của biết bao thế hệ người dân Kinh Bắc. Trong 15 năm qua, Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã chuyển mình theo thời đại, tạo động lực thúc đẩy văn hóa phát triển, nâng cao đời sống tinh thần cho người dân và hoàn thiện phẩm cách tốt đẹp của người Bắc Ninh nghĩa tình, năng động và sáng tạo. Quan họ đã làm đẹp thêm nhân cách mỗi người dân Kinh Bắc, tạo cho mỗi người lòng tin vào bản thân và những định hướng của Đảng, Nhà nước trong xây dựng và phát triển kinh tế, xã hội...

Các đại biểu chúc mừng nghệ sĩ diễn viên tỉnh Bắc Ninh, Hà Tĩnh và Tây Ninh.

Những ngày qua, chuỗi hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể Đại diện của nhân loại đã mang đến không khí rộn ràng, rực rỡ sắc màu di sản văn hóa, để lại những dư âm đẹp về miền đất và tình người Kinh Bắc-Bắc Ninh. Nhiều sự kiện thu hút sự quan tâm của đông đảo những người yêu dân ca Quan họ như: Liên hoan các làng Quan họ thực hành tiêu biểu tỉnh Bắc Ninh lần thứ Nhất; Gặp mặt các nghệ nhân, nghệ sĩ Dân ca Quan họ Bắc Ninh gắn với kỷ niệm 55 năm ngày thành lập Nhà hát Dân ca Quan họ; Trưng bày tư liệu "Dân ca Quan họ Bắc Ninh -Tinh hoa và Bản sắc"; Liên hoan du lịch, ẩm thực - làng nghề Bắc Ninh năm 2024... Người dân và du khách thập phương có dịp trải nghiệm những sắc màu văn hóa, nghệ thuật hấp dẫn, đắm mình trong những khúc dân ca ngọt ngào, sâu lắng, cảm nhận vẻ đẹp hài hòa giữa những giá trị truyền thống và hiện đại của một miền quê giàu bản sắc nhưng vẫn năng động, trẻ trung, phơi phới sắc thị thành...

Ca sỹ Trọng Tấn với ca khúc "Bắc Ninh-Kinh Bắc" khắc họa nét đẹp văn hóa và tình người của miền đất "như trong mơ, như trong thơ”.

Tâm điểm của chuỗi hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Chương trình nghệ thuật với chủ đề "Sum họp trúc mai". Đây là cuộc hội ngộ đặc biệt giữa tỉnh Bắc Ninh và Hà Tĩnh, hai vùng đất thiêng đã nuôi dưỡng hồn thơ vĩ đại Nguyễn Du - Đại thi hào, danh nhân văn hóa thế giới. Cuộc hạnh ngộ càng thêm ý nghĩa khi được đón Đoàn đại biểu tỉnh Tây Ninh từ miền Đông Nam bộ xa xôi cùng tới sum họp và chúc mừng kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh, 10 năm Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, 11 năm Đờn ca Tài tử Nam bộ được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể Đại diện của nhân loại.  

Bắc Ninh đậm bản sắc, giàu khát vọng.

Cảm nhận sự ấm áp và nghĩa tình, tình cảm nồng hậu, đậm bản sắc của người Bắc Ninh, cả 2 đoàn nghệ thuật bạn đều vui mừng, trân trọng tỉnh cảm gắn bó này và đã có sự chuẩn bị công phu các tiết mục để giới thiệu với khán giả Bắc Ninh những câu hát Ví, Giặm, những câu hò Nam bộ ân tình, mộc mạc. Những điệu dân ca đặc sắc của 3 miền cùng về đây hội tụ, cùng tỏa sáng trên mảnh đất Bắc Ninh văn hiến. Và như thế, các miền di sản kết nối gần nhau hơn để cùng lan tỏa thông điệp gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. 
Hành trình bảo tồn và phát huy giá trị di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh là một câu chuyện đẹp được viết nên bởi sự chung sức, đồng lòng của các cơ quan, ban, ngành, cộng đồng các làng Quan họ và nhiều cá nhân thầm lặng, tận tâm, tận lực cống hiến. Những nỗ lực ấy không chỉ giữ gìn nguyên vẹn nét tinh hoa của di sản mà còn góp phần lan tỏa giá trị đặc sắc của văn hóa Quan họ với đông đảo công chúng trong nước và quốc tế. Miệt mài cống hiến không ngừng vì sự trường tồn của di sản văn hóa Quan họ, Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Thị Thềm, làng Quan họ gốc Viêm Xá (phường Hòa Long, thành phố Bắc Ninh) là một trong hai cá nhân tiêu biểu được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen dịp này. Trong niềm vinh dự, tự hào, chị hai Thềm xúc động: “Khoác lên người bộ áo tứ thân, mang trong mình nét duyên của người Quan họ, càng tự hào bao nhiêu, tôi càng nhận thấy trách nhiệm bấy nhiêu. Gần 60 năm gắn bó với Quan họ, nằm lòng hàng trăm làn điệu cổ, thành thục nghề chơi, nhưng không bao giờ tôi giữ Quan họ cho riêng mình mà luôn nỗ lực trao truyền. Tôi đã mở nhiều lớp dạy Quan họ tại nhà, tham gia truyền dạy trong các câu lạc bộ và nhiều trường học…Nhìn thấy lứa các em, các cháu yêu Quan họ, “say” Quan họ; thấy lời ca Quan họ được công chúng trong nước và nước ngoài yêu mến, đó là niềm hạnh phúc vô bờ bến đối với lớp nghệ nhân chúng tôi.”

Lấp lánh vẻ đẹp di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh trong chương trình nghệ thuật "Sum họp trúc mai".

Rực rỡ và lấp lánh những sắc màu di sản, các hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh đã tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc, đa thanh, không chỉ tôn vinh sức sống di sản văn hóa Quan họ mà còn thể hiện tinh thần hội nhập, kết nối, làm bật lên vẻ đẹp, giá trị tinh hoa của các di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và tạo động lực nội sinh nuôi dưỡng những khát vọng mới, đúng như sự tin tưởng của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh trong phát biểu chỉ đạo tại Lễ kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể Đại diện của Nhân loại: “với tình yêu và niềm tự hào đối với bản sắc văn hóa dân tộc, bằng tâm huyết, trách nhiệm và quyết tâm hành động, các cấp ủy Đảng, chính quyền và cộng đồng dân cư, các nghệ nhân tỉnh Bắc Ninh sẽ tiếp tục chung sức bảo tồn, gìn giữ, không ngừng phát huy giá trị để Quan họ Bắc Ninh nói riêng và các di sản văn hóa nói chung tiếp tục được trao truyền, lan tỏa, đúng với ý nghĩa, bản sắc tốt đẹp vốn có, góp phần để những giá trị tốt đẹp, bất biến của nền văn hóa Việt Nam mãi tỏa sáng trong dòng chảy văn minh nhân loại, để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực để phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.”

Diễn xướng Quan họ cổ trong khuôn khổ Trưng bày tư liệu "Dân ca Quan họ Bắc Ninh -Tinh hoa và Bản sắc" tại Thư viện tỉnh.

Trong bức tranh tổng thể của văn hóa Việt Nam, mỗi di sản văn hóa phi vật thể đều mang những dấu ấn, vẻ đẹp của sự sáng tạo, giàu bản sắc. Những di sản đó là báu vật vô giá mà cha ông truyền lại cho hôm nay và là tài sản kế thừa của con cháu sau này. Bởi thế, di sản văn hóa phải được gìn giữ, chuyển giao cho thế hệ sau như bằng chứng về bản sắc và khát vọng của mỗi miền đất.

Nhìn về phía trước, sự nghiệp bảo tồn, phát huy giá trị di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh có nhiều triển vọng nhưng cũng đầy thách thức. Phát biểu của Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Tuấn đã nêu rõ tầm nhìn và quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh nhà: “Tại Lễ kỷ niệm hôm nay, chúng ta cần phải nhận thức, những cống hiến, đóng góp của các tập thể, tổ chức, cá nhân đối với việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Dân ca Quan họ Bắc Ninh nói riêng, văn hóa tỉnh nhà nói chung không đơn thuần được đánh giá bởi những danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng, mà quan trọng hơn là niềm đam mê, lòng tự hào đối với một di sản văn hóa truyền thống và sự khát khao cống hiến nhiều hơn nữa cho sự phát triển và hội nhập của quê hương, đất nước, để Dân ca Quan họ Bắc Ninh thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, bản sắc văn hóa đặc trưng của người dân Bắc Ninh - Kinh Bắc.” Bước vào hành trình mới với niềm tự hào và trách nhiệm, với cách tiếp cận linh hoạt và sáng tạo, tin rằng di sản văn hóa Quan họ sẽ tiếp tục vươn xa và tỏa sáng.