Linh hoạt bù đắp thiếu hụt nhân lực y tế cơ sở

Trạm Y tế phường Vân Dương (thành phố Bắc Ninh) hiện có 6 cán bộ, nhân viên y tế, trong đó 1 người đang nghỉ thai sản, vì vậy trên thực tế đơn vị chỉ còn 5 người làm việc. Theo bác sĩ Nguyễn Văn Thuyên, Trạm trưởng Trạm Y tế phường Vân Dương, dân số của phường đông với mức dao động từ khoảng 25-26 nghìn người (bao gồm hơn 13 nghìn dân bản địa và từ 12-13 nghìn khẩu tạm trú là công nhân, người lao động trong các khu công nghiệp). Nếu theo chỉ tiêu được phân bổ, trạm phải có 9 cán bộ, nhân viên y tế mới đủ biên chế, như vậy, đơn vị này thiếu đến 1/3 nhân lực.

Trong khi không có đủ nhân lực, mỗi cán bộ, nhân viên của Trạm Y tế phường Vân Dương buộc phải đảm nhận thêm phần công việc vốn không phải nhiệm vụ của mình. “Như hiện nay, trong thời gian 6 tháng một đồng chí nghỉ thai sản, Trạm phải phân bố lại công việc, những người còn lại ghé vai cùng gánh vác các chương trình chăm sóc sức khoẻ sinh sản, y tế học đường, tai nạn thương tích… do nhân viên đang nghỉ chế độ phụ trách. Trạm có 4 người làm việc, nhưng chỉ 4 người có chuyên môn về y tế, được phân công trực. Một kíp gồm 2 người cứ cách ngày trực 1 ca, có những tuần phải trực đến 4 buổi” - bác sĩ Thuyên chia sẻ.
Dân số đông, trong đó đến gần một nửa là tạm trú nên Vân Dương cũng là một trong những địa bàn phức tạp nhất trong 2 năm chống dịch COVID-19 vừa qua. Ngày cao điểm 28-2-2022, nơi đây ghi nhận kỷ lục 1.800 ca mắc COVID-19. Ở giai đoạn cao điểm đó, Trạm Y tế Vân Dương cũng là một trong những trạm nhận được nhiều đợt điều động, tăng cường, hỗ trợ về nhân lực nhất tỉnh từ Sở Y tế, Trung tâm Y tế thành phố và tình nguyện viên là sinh viên các trường Đại học Y, Dược…
Bà Lại Thị Nguyệt, Giám đốc Trung tâm Y tế thành phố Bắc Ninh cho biết, 19 trạm y tế trên địa bàn thành phố được giao tổng chỉ tiêu 149 biên chế, song hiện nay số cán bộ, nhân viên y tế tại các trạm chỉ có 122 người, thiếu 27 biên chế. Thách thức lớn nhất hiện nay về nhân lực y tế cơ sở là rất khó tuyển dụng được nhân viên y tế về làm việc tại các trạm y tế. Ở đợt tuyển dụng năm 2021-2022, không có hồ sơ ứng tuyển nào nộp vào vị trí Điều dưỡng, trong khi chỉ tiêu tuyển của Trung tâm Y tế thành phố là 14 người, bao gồm 6 chỉ tiêu điều dưỡng, còn lại là bác sĩ Đa khoa và bác sĩ Y học cổ truyền. Có duy nhất 1 bác sĩ Y học cổ truyền tham gia thi tuyển và trúng tuyển nhưng không đến nhận việc.

Qua các đợt dịch COVID-19, công việc áp lực lớn, cường độ cao, thu nhập thấp, không có thời gian chăm sóc gia đình… là một trong những nguyên nhân khiến nhân viên y tế cơ sở xin thôi việc, bỏ việc.  Ảnh minh hoạ.

Đã không tuyển được người mới, nhưng trong năm 2022, Trung tâm Y  tế thành phố Bắc Ninh có 4 nhân viên y tế thuộc các trạm xin thôi việc, 1 người xin nghỉ chế độ trước tuổi, do đó, số lượng nhân viên y tế càng thiếu.
Thời gian qua, trong khi chờ tuyển thêm người, để giảm bớt áp lực cho những trạm y tế thiếu nhiều nhân lực, Trung tâm điều động liên tục cán bộ, nhân viên từ Trung tâm tăng cường cho các trạm, trong khi đó, cán bộ tại Trung tâm lại chia sẻ công việc của người đi tăng cường. “Khó khăn nhân lực tuyến y tế cơ sở là thách thức chung của ngành Y tế và khi chưa thể có đủ nhân lực cho y tế cơ sở thì cách duy nhất để giảm áp lực là động viên các anh chị em đồng nghiệp cùng ghé vai gánh vác nhiệm vụ chung” - bà Nguyệt chia sẻ.
Ở thời điểm cuối năm 2021, đầu 2022, khi dịch COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, Trung tâm Y tế thành phố đã điều động 19 lượt cán bộ, nhân viên y tế từ Trung tâm tăng cường cho các trạm y tế và luân chuyển từ trạm thiếu ít người sang trạm thiếu nhiều người để bảo đảm phù hợp với cơ cấu cán bộ và tình hình thực tế công việc tại các trạm y tế đang thiếu nhân lực.
Cùng chung chức năng, nhiệm vụ song hoạt động thực tế tại các trạm y tế cho thấy khối lượng công việc tỷ lệ thuận với số dân. Một ví dụ đơn giản, dễ hiểu là ở địa bàn đông dân, thời gian tiêm vắc-xin phòng COVID-19, khám sức khoẻ sàng lọc lồng ghép… sẽ kéo dài hơn, việc giám sát, điều tra dịch tễ khi ghi nhận có ca nghi mắc/mắc các dịch bệnh truyền nhiễm, lập hồ sơ sức khoẻ sẽ mất nhiều thời gian hơn…
Gần 3 năm chống dịch COVID-19 vừa qua đã bộc lộ những khoảng trống không nhỏ của ngành Y tế cả nước. So với nhiều ngành, nghề khác, học Y mất nhiều thời gian, song đến khi ra trường đi làm thì công việc áp lực cao, cường độ lớn mà thu nhập thấp, khó bảo đảm cuộc sống. Vì nhiều lý do, hầu hết các bác sĩ tốt nghiệp Đại học không muốn về làm việc tại trạm y tế. Mặc dù rất linh hoạt, việc triển khai các biện pháp bù đắp thiếu hụt nhân lực y tế tuyến cơ sở chỉ là giải pháp tạm thời. Làm thế nào để thu hút được nhân lực về làm việc tại tuyến y tế cơ sở, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân? Bài toán này cần lời giải thuyết phục về chính sách y tế.