Lựa chọn đúng, trúng vấn đề cho các phiên giải trình

Lựa chọn đúng, trúng vấn đề và tổ chức thành công các phiên giải trình là một trong những hoạt động nổi bật của HĐND hai cấp tỉnh và huyện thời gian qua, tạo chuyển biến rõ nét trong công tác quản lý, điều hành của chính quyền các cấp; hiệu lực, hiệu quả giám sát của HĐND được tăng cường, qua đó nâng cao vai trò, vị thế của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của lựa chọn nội dung trong giải trình, Thường trực HĐND các huyện, thành phố, thị xã khẳng định: Chuẩn bị các nội dung cho phiên chất vấn, giải trình hết sức quan trọng. Do đó Thường trực HĐND chỉ đạo các Ban HĐND, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND trên cơ sở kết quả giám sát, khảo sát hoặc qua Hội nghị tiếp xúc cử tri, các kênh thông tin khác… xem xét, lựa chọn các vấn đề nóng, khó khăn, vướng mắc liên quan đến quyền lợi chính đáng của nhân dân, được đông đảo cử tri quan tâm để yêu cầu UBND, các ngành, đơn vị liên quan trả lời. Khi đã lựa chọn được vấn đề, Thường trực HĐND chỉ đạo Văn phòng xây dựng kế hoạch tổ chức phiên chất vấn, giải trình, giao cho các Ban HĐND, đại biểu HĐND nghiên cứu, thu thập thông tin liên quan, gửi văn bản đến các cơ quan, đơn vị yêu cầu báo cáo về các vấn đề chất vấn, giải trình trước phiên họp. Sau khi nhận được báo cáo của các cơ quan bị chất vấn, giải trình, Thường trực HĐND giao cho các Ban HĐND, đại biểu HĐND nghiên cứu, xem xét những vấn đề chưa rõ ràng, chưa thống nhất để tiếp tục trao đổi làm rõ tại phiên họp.
Việc chọn nội dung đúng, trúng dựa trên ý kiến, kiến nghị của cử tri, kết quả giám sát theo dõi của Thường trực HĐND và các ban, các đại biểu để tổng hợp thống nhất nội dung. Cùng với đó, kết luận tại phiên giải trình cần được chú trọng theo hướng đưa ra giải pháp cụ thể, sát thực tế nhằm khắc phục những vướng mắc của vấn đề được giải trình.
Nội dung phiên giải trình tập trung vào các vấn đề khó khăn liên quan trực tiếp đến đời sống an sinh xã hội, phát triển kinh tế và việc thực hiện các chính sách pháp luật được cử tri, nhân dân quan tâm. Sau phiên giải trình các nội dung được lựa chọn đều có chuyển biến tích cực, góp phần không nhỏ vào việc tháo gỡ khó khăn trong quản lý, điều hành của chính quyền các cấp; giải quyết kịp thời các kiến nghị, nguyện vọng của cử tri và nhân dân. Từ đó tạo được sự đồng thuận và lòng tin của nhân dân đối với cơ quan quản lý nhà nước.

Đại biểu chất vấn tại kỳ họp HĐND tỉnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Thường trực HĐND tỉnh chỉ rõ, trong quá trình tổ chức thực hiện còn một số hạn chế như: Việc tổ chức các phiên giải trình chuyên đề còn ít, đa số lồng ghép với phiên họp hằng tháng, quý. Số đại biểu đặt câu hỏi giải trình chủ yếu tập trung vào đại biểu chuyên trách, đa phần đại biểu kiêm nhiệm chưa chủ động đăng ký câu hỏi, đề nghị giải trình đến Thường trực HĐND. Đại biểu thực hiện quyền chất vấn còn ít, kỹ năng tranh luận làm sáng tỏ vấn đề, khả năng phát hiện các vấn đề trong quá trình chất vấn của đại biểu HĐND chưa cao, do đó có câu hỏi chất vấn chưa sâu, chỉ mang tính thu thập thông tin. Trong tranh luận chưa thật sự sôi nổi, vẫn còn tình trạng nể nang, ngại va chạm…
Trên cơ sở tình hình thực tế, các đại biểu phân tích những thuận lợi, khó khăn, đồng thời đưa ra nhiều kiến nghị, giải pháp khắc phục tình trạng nể nang, ngại va chạm nhằm nâng cao chất lượng hoạt động giải trình tại phiên họp của Thường trực HĐND các cấp. Trong đó nêu rõ, các đại biểu khi chất vấn nên cung cấp thông tin minh họa bằng hình ảnh, video, vật chứng cụ thể, có sự chuẩn bị kỹ tư liệu, nội dung về vấn đề mà mình chất vấn cả về cơ sở pháp lý lẫn thực tiễn để đưa ra chứng cứ thuyết phục, giúp người trả lời chất vấn thấy được trách nhiệm của mình đối với vấn đề mà đại biểu chất vấn. Đồng thời, tăng cường tính tranh luận đến cùng để làm rõ nội dung mình chất vấn khi chưa được trả lời thỏa đáng.
Nhận diện rõ còn hiện tượng các đại biểu còn né tránh, nể nang tại các phiên giải trình, thời gian tới Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo, phân công các Ban, Văn phòng thực hiện tốt công tác chuẩn bị xây dựng kế hoạch, nội dung; tập hợp những thông tin, ý kiến, kiến nghị để đề xuất nội dung giải trình đúng, trúng, bảo đảm thiết thực, hiệu quả. Nghiên cứu tổ chức các phiên giải trình riêng, theo từng nội dung chuyên đề cụ thể, chuyên sâu. Thực hiện công tác điều hành phiên giải trình dân chủ, khoa học; khuyến khích đối thoại, tranh luận đến cùng và kết thúc đúng lúc. Theo dõi, đôn đốc và chú trọng giám sát việc thực hiện các cam kết, kết luận sau phiên giải trình. Tổ chức tập huấn kỹ năng tham gia giải trình, nâng cao tinh thần trách nhiệm trước cử tri cho đại biểu HĐND, nhất là đại biểu chuyên trách; tránh việc đặt câu hỏi chất vấn chung chung, nửa vời, hỏi để có thông tin nhưng không quy trách nhiệm... Từ đó, góp phần tháo gỡ những khó khăn, hạn chế trong các cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương, thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển.