Lung linh tình Quan họ

Từ khi chính thức được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể Đại diện của Nhân loại, Dân ca Quan họ đã không còn là niềm tự hào của riêng người dân Bắc Ninh. Dân ca Quan họ Bắc Ninh với những giá trị đặc sắc thể hiện tinh tế tâm hồn, cốt cách của người Kinh Bắc đang ngày càng tỏa sáng, bồi đắp thêm tình yêu của bao thế hệ với bản sắc văn hóa quê hương. Đêm 13-2, sân khấu đại cảnh ngoài trời “Về miền Quan họ” 2011 rực sáng, Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc 2011 lung linh, huyền ảo, sống động trở thành điểm đến của tất cả mọi ngả đường. Với sự thể hiện của các ca sỹ nổi tiếng, Đoàn Dân ca Quan họ Bắc Ninh cùng hàng trăm diễn viên trường Đại học Sân khấu điện ảnh, chương trình nghệ thuật “Về miền Quan họ” 2011 ngời sáng lung linh tình yêu Quan họ.

Đêm nghệ thuật tái hiện không khí tưng bừng, rộn ràng của ngày hội xuân miền Quan họ với xúng xính áo mớ ba mớ bảy, nón thúng quai thao đằm thắm nét tươi duyên. Xuyên suốt chương trình được truyền hình trực tiếp trên sóng VTV1, VTV4 và Đài PT-TH Bắc Ninh là sự tiếp nối, đan xen khéo léo nhằm giới thiệu những đặc trưng của dân ca Quan họ Bắc Ninh qua lời dẫn chuyện của lão ông. Sân khấu đại cảnh tráng lệ cùng với công nghệ ánh sáng đã hỗ trợ đắc lực cho những màn biểu diễn thêm lung linh, huyền ảo, nghệ thuật và nội dung hòa quện vẽ nên một bức tranh hội xuân Quan họ đậm đà phong vị Bắc Ninh - Kinh Bắc.

Bên cạnh những làn điệu dân ca thể hiện cái tình của người Quan họ: “Ra ngóng vào trông”, “Phùng quan tế hội”, “Mời trầu”, “Liện sai”, “Đêm qua nhớ bạn”, “Sông Cầu nước chảy lơ thơ”, “Gửi bức thư sang”, “Người ở đừng về”, “Con nhện giăng mùng”… là các ca khúc tiêu biểu viết về vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc mang âm hưởng dân ca Quan họ Bắc Ninh: “Lội dòng sông quê”, “Nghe câu Quan họ trên cao nguyên”, “Khúc giao duyên”, “Chiếc nón ba tầm”, “Dòng trăng lúng liếng”. Mặc dù chuyển từ dân ca sang ca mới song chương trình vẫn bảo đảm chất lượng nghệ thuật do sự tinh tế, khéo léo và sâu sắc của bàn tay đạo diễn. Với 3 phần: Đón bạn, Quan họ ngày hội và Giã bạn, nét văn hóa ngày xuân đón khách đến chơi nhà của người Quan họ được tập trung miêu tả. Đó cũng chính là nét độc đáo trong sinh hoạt văn hóa Quan họ mà “Về miền Quan họ” 2011 muốn giới thiệu tới đông hội.

Liền chị Quan họ trao nón ba tầm cho các đại biểu, quý khách.

Chia sẻ cảm xúc, tình yêu của mình trước vẻ đẹp của văn hóa Dân ca Quan họ trong vai trò là tổng đạo diễn của chương trình nghệ thuật “Về miền Quan họ” 2011, NSND Ứng Duy Thịnh bày tỏ: Giá trị nghệ thuật của Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã được khẳng định trong lịch sử, quá khứ và đang được cộng đồng các làng Quan họ nói riêng, nhân dân Việt Nam nói chung gìn giữ, bảo tồn và phát huy. Trước sức sống trường tồn cùng tầng tầng lớp lớp giá trị đặc sắc của Dân ca Quan họ Bắc Ninh đòi hỏi những người làm nghệ thuật như chúng tôi có nhiệm vụ gìn giữ, tôn vinh để Quan họ ngày càng thăng hoa, tỏa sáng mà vẫn không làm mất đi chất cốt, bản sắc tinh hoa độc đáo của Dân ca Quan họ. Có duyên với đất và người Bắc Ninh, tôi cứ yêu, đắm say rồi kết dính với văn hóa của quê hương Quan họ từ khi nào không biết. Vì thế, khi nhận trách nhiệm là tổng đạo diễn của chương trình nghệ thuật “Về miền Quan họ” 2011, phải bám sát nội dung, kịch bản với chủ đề xuyên suốt là tái hiện sinh động, chân thực về không gian văn hóa Quan họ đồng thời làm nổi bật phong cách, lề lối, phong tục, tập quán của người chơi Quan họ song tôi vẫn muốn chương trình hoàn thiện, ra mắt khán giả vừa đúng, trúng chủ đề vừa thể hiện được sắc thái, hướng đi riêng.

Có thể khẳng định “Về miền Quan họ” 2011 nhất định không phải là sự cộng hợp đơn giản, tùy tiện của các tiết mục ca, múa, nhạc đơn thuần mà là một chỉnh thể nghệ thuật với chủ đề xuyên suốt xâu chuỗi từ tiết mục đầu tiên đến khi kết thúc. Tác phẩm “Dòng trăng lúng liếng” của nhạc sỹ Ngô Quốc Tính vốn được viết cho phong cách hát acapella, trong chương trình này đã được cách điệu và hỗ trợ bằng màn múa minh họa khá ấn tượng. Về sự mới mẻ trong cách thể hiện này, tác giả bày tỏ cảm xúc: “Tôi rất vui khi được thưởng thức sự thể nghiệm đầy sáng tạo ở tác phẩm của mình. Sự sáng tạo này mới lạ song tôi thấy sự đồng cảm giữa tác giả âm nhạc và người biên đạo, phối khí. Chính màn múa đã làm “sáng” rõ hơn ý tưởng của tôi trong nhạc phẩm này”.

Ngày hội xuân Quan họ đón bạn.

Diễn viên Nguyễn Đức Vượng (Đoàn Dân ca Quan họ Bắc Ninh), người vào vai lão ông dẫn dắt lời đưa du khách thập phương về với hội xuân Quan họ chia sẻ: Nhân vật lão ông được xây dựng nhằm xâu chuỗi câu chuyện, khuấy động không khí ngày hội xuân. Đó là lão nghệ nhân Quan họ tìm lại hình ảnh tưng bừng của ngày hội năm xưa qua đông hội hôm nay. Có lẽ hàng nghìn khán giả phía dưới sân khấu cũng đã biết đến phần nào lối chơi của liền anh, liền chị các làng Quan họ, từ đó càng thêm yêu mến những giá trị truyền thống lâu đời đã và đang được gìn giữ, trao truyền qua các thế hệ trong các gia đình và từ chính cộng đồng.

Là một hoạt động nằm trong Chương trình hành động thực hiện cam kết của quốc gia với UNESCO trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của dân ca Quan họ Bắc Ninh,  “Về miền Quan họ” 2011 thêm một lần nữa tôn vinh nét đặc sắc của Di sản văn hóa phi vật thể Đại diện của Nhân loại, quảng bá hình ảnh mảnh đất, con người Bắc Ninh mến khách, trọng tình. Sự thành công của chương trình đã góp phần xây dựng “Về miền Quan họ” trở thành thương hiệu được đông đảo người dân đón đợi.

Bài, ảnh: Vy - Cẩm