Mở hướng cho phát triển sinh vật cảnh

Phát triển Sinh vật cảnh (SVC) không chỉ là thú chơi tao nhã, thỏa mãn nhu cầu hưởng thụ những giá trị văn hóa, tinh thần của người dân, mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần cân bằng sinh thái, cải thiện môi trường sống, xây dựng nông thôn mới nâng cao, Nông thôn mới kiểu mẫu ở các địa phương trong tỉnh.

Nhiều năm nay, Hội SVC các cấp trở thành cầu nối để các hội viên giao lưu, kết nối, chia sẻ kinh nghiệm phát triển đa dạng sản phẩm, nâng cao giá trị kinh tế. Hội SVC tỉnh thu hút được gần 6.000 hội viên; xây dựng được nhiều khu sinh thái, bảo vệ, giữ gìn các cây cổ thụ, chăm sóc và tạo dựng các khuôn viên cây xanh tại các địa phương. Toàn tỉnh có khoảng 500 gia trại, nhà vườn SVC, 300.000 chậu cây cảnh, giò phong lan các loại tại các nhà vườn; hơn 100.000 cây xanh, cây bóng mát; 1.830 non bộ, đá cảnh, 1.154 bể cảnh, 3.670 gỗ lũa, 6.000 lồng chim cảnh, có giá trị hàng trăm tỉ đồng. Trong đó, hơn 100 nhà vườn có mức đầu tư từ 1 tỉ đến hàng chục tỉ đồng, hơn 400 hội viên có mức đầu tư vài trăm triệu đồng đến 1 tỉ đồng tập trung chủ yếu ở huyện Tiên Du, Yên Phong, thành phố Từ Sơn, thành phố Bắc Ninh, thị xã Quế Võ. Thông qua hoạt động sản xuất và dịch vụ SVC, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội của địa phương. Nhiều hội viên còn tích cực tham gia công tác xã hội ở nơi cư trú, tham gia chương trình xây dựng nông thôn mới, tự nguyện trồng nhiều tuyến đường hoa, đưa cây xanh, cây cảnh bài trí tại trụ sở UBND xã, nhà văn hóa, trường học, nghĩa trang liệt sĩ… góp phần làm đẹp cảnh quan, môi trường, giảm thiểu ô nhiễm không khí.

Anh Nguyễn Văn Bẩy, xã Ngọc Xá (thị xã Quế Võ) giới thiệu cho khách hàng những cây cảnh có giá trị kinh tế cao.

Tham quan vườn cây cảnh nghệ thuật của anh Nguyễn Văn Bẩy, thôn Hữu Bằng, xã Ngọc Xá, thị xã Quế Võ mới thấu hiểu niềm đam mê của người chơi và kinh doanh SVC. Nhẹ nhàng tỉa những lá già trên chậu cây sanh có giá trị hàng chục triệu đồng, anh Bẩy chia sẻ: “Khu vườn này có hơn 30 loại cây khác nhau. Để tạo tác phẩm cây ra thế, ngoài niềm đam mê, người chơi cây cần phải đặt cái tâm của mình, hiểu rõ thuộc tính của từng loại cây để từ đó chăm sóc cũng như uốn nắn hợp theo dáng yêu thích”. Bên cạnh sự phá cách thế chơi  hiện nay, anh Bẩy vẫn giữ những dáng cây cơ bản như: Dáng trực, dáng xiên, nghiêng dáng tà là, dáng hoàng, dáng huyền. Vốn là người thành công trong lĩnh vực xây dựng - vận tải, song vì đam mê và yêu cây cảnh, anh Bẩy giao lại toàn bộ Công ty vận tải cho các con quản lý để dành toàn thời gian chăm sóc và kinh doanh cây. Hiện gia đình anh có hơn 8.000m2 trồng và trưng bày các loại cây cảnh có giá trị kinh tế cao như: Tùng, linh sam, nguyệt quế, mai chiếu thuỷ và các loại cây bonsai sanh, si, lộc vừng. Anh vừa xuất bán bộ 3 cây khế cổ có gia phả 200 năm với giá 1 tỉ đồng. Từ đầu năm đến nay doanh thu bán cây cảnh đạt hơn 2 tỉ đồng.
SVC không chỉ là thú vui tao nhã mà còn là một nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao. Từ một phôi gốc hoặc những cây sưu tầm được những nghệ nhân “mát tay” đã uốn nắn, cắt tỉa, tạo dáng để nâng tầm giá trị cây lên gấp nhiều lần. Với nhiều cây độc, lạ thì giá trị từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng, thậm chí có cây lên đến tiền tỉ. Những người yêu cây cảnh, ngoài đam mê thì cũng cần “sống” được với nghề, cũng có người xem đây là công việc chính. Gần 30 năm đam mê với cây cảnh nghệ thuật, nghệ nhân Chu Văn Chốt, xã Tam Giang (Yên Phong) đã tạo nên nhiều tác phẩm ấn tượng được giới chơi cây cảnh đánh giá cao. Ông Chốt kể: “Sau khi xuất ngũ trở về, tôi tham gia công tác địa phương, đến năm 1997 “bén duyên”  cùng cây cảnh. Ban đầu chỉ là sở thích, lựa chọn vài cây phù hợp để chơi, rồi theo thời gian tham gia nhiều triển lãm SVC trong và ngoài tỉnh để có cơ hội học hỏi, sưu tầm mua nhiều cây có giá trị kinh tế về trồng và kinh doanh. Khu vườn gia đình có hàng trăm tác phẩm cây khác nhau như mộc hương, mai chiếu thủy, sanh, si… trị giá vài chục triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng/cây. SVC cho tôi thỏa mãn niềm đam mê, vừa là nghề giúp gia đình thoát khỏi khó khăn, có điều kiện nuôi các con ăn học, trưởng thành”.
Hiện nay, nhiều nhà vườn, nghệ nhân, nông dân đang chuyển đổi cơ cấu cây trồng hoặc trồng xen các loại cây SCV để tạo thêm thu nhập. Theo Nghị định số 52/2018/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển ngành nghề nông thôn thì có nghề sản xuất, kinh doanh SVC, Hội SVC tỉnh định hướng phát triển lâu dài. Trong đó, khuyến khích hội viên đưa các loại hoa, cây cảnh chủ đạo được ưu tiên phát triển trong quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị; thành lập mới các câu lạc bộ, doanh nghiệp SVC, kịp thời nắm bắt những thông tin thị trường, thực trạng sản xuất, cung ứng của các doanh nghiệp... Thông qua đó, giúp hội viên xây dựng phương án sản xuất và dự tính mức độ rủi ro khi đầu tư vào hoa, cây cảnh… để phát triển các mô hình SVC đạt hiệu quả kinh tế cao.