Một gia đình tài tử

Muốn thăm gia đình tài tử có nhiều liền anh, liền chị hát hay ở làng Diềm, (xã Hoà Long, thành phố Bắc Ninh) phải liên hệ trước. Muốn gặp con trai cụ Nguyễn Thị Bàn là công an có tài hát, tài kể, lại giỏi phân tích cái hay của dân ca quan họ cũng phải hẹn đi hẹn lại vài lần. Thượng tá, Trưởng phòng Phòng chống ma túy Công an tỉnh Nguyễn Văn Hùng bận việc tối ngày ở cơ quan, đi các tỉnh để phối hợp và trực tiếp tham gia phá án, lại còn bận bởi các cuộc gặp, phỏng vấn quanh chuyện Quan họ Bắc Ninh. Cụ Bàn từ sau khi quan họ Bắc Ninh được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của thế giới lại càng thêm bận rộn với nhiều cuộc gặp, kể và hát nhiều làn điệu mẫu, cổ truyền, bận tiếp với các đoàn tham quan, khách du lịch, bận gặp các liền anh, liền chị đang sung sức hoặc các cháu đang học tại trường Văn hoá Nghệ thuật Bắc Ninh.

Bận có việc họ vào lúc 9h30 sáng, chiều tiếp đoàn cán bộ báo chí Trung ương về thăm nên cụ bà 80 tuổi đề nghị: “Kể gọn thôi nhé”. Nhưng rồi câu chuyện của một bé gái 5, 6 tuổi ở làng quê Bắc Ninh qua bao năm trở thành trưởng bọn, đội trưởng rồi được phong nghệ nhân văn hoá quan họ… đã cuốn hút cả người nói lẫn người nghe.

Bức ảnh trên trang báo này là hình ảnh về một trong những gia đình tiêu biểu của làng quan họ Viêm Xá (Làng Diềm) với nhiều thế hệ từ con, cháu, dâu, rể, cháu chắt đều tham gia vui và góp phần phát triển dân ca Kinh Bắc.

Thượng tá Nguyễn Văn Hùng vừa hát từng câu vừa nói đến cái hay của lý lẽ, chuyện đằng sau mỗi câu dân ca. Anh nhắc tới lời giáo sư Tô Ngọc Thanh, Chủ tịch Hội VNDG Việt Nam “Quan họ là một mỏ vàng quý giá. Chúng ta hiện mới chỉ khai thác được vài chiếc nhẫn mà thôi. Cần truyền lại những chiếc nhẫn này cho con cháu đời sau”. Thượng tá Hùng là con trai duy nhất của cụ Bàn đã có cháu nội. Thằng bé mới hơn 1 tuổi cũng như bố, một chiến sĩ công an từ nhỏ đã biết “hự, hội, hừ”, hát theo nhịp của cụ, của ông bà và bố mẹ. Cả nhà cùng hát bài do cụ Bàn bắt nhịp. Hình ảnh đẹp về một gia đình văn hoá đồng quê. Cụ Bàn kể và hát, con cụ, đồng chí sĩ quan công an và vợ anh chị Nguyễn Thị Thềm, một liền chị nổi tiếng từng tham dự nhiều cuộc thi… đều có lối nói, hát nhẹ nhàng, ý nhị. Đến giờ, tôi mới hiểu vì sao, ở làng quan họ cổ này, nơi có đền thờ bà chúa làng dân ca, ở nhiều nơi trên vùng Kinh Bắc, những lời nói nhẹ nhàng, duyên và ý nhị sở dĩ có được một phần từ chiều sâu văn hoá lớn. Sau lời hát, giọng hát là con người Kinh Bắc dung dị, tự hào về nơi mình đang sống, biết sống chầm chậm, vừa đủ trong thời buổi đa số người đang sống nhanh, hối hả và gấp gáp.

Tết đến nhà cụ Bàn, một gia đình tài tử có hạng ở vùng quan họ hẳn sẽ có nhiều khách đến chơi, đến để chúc tết và dự hội Lim đầu xuân./.

Bài, ảnh: Vũ Huyến