Mùa hội tung hoa

Quê tôi-xứ Kinh Bắc có biết bao nhiêu hội hè đi dọc mùa xuân nhưng sao tôi cứ ấn tượng một lễ hội ở bên kia sông. Hội có cái tên thật thơ, thật đặc biệt: hội tung hoa.

Hội không vào tháng giêng như phần lớn hội hè quanh vùng mà lại vào tháng 2. Chính hội đúng ngày 2-2 âm lịch. Năm nào vào dịp đó, cô tôi cũng đón chúng tôi sang xem hội. Con đò gỗ lặng lẽ từ bến Như Nguyệt xuôi hướng Mai Đình. Có một quãng thôi nhưng chúng tôi tranh nhau đứng phía mũi đò để sẽ là người đầu tiên đặt chân lên bờ bên kia khi mũi đò vừa chạm bến. Mỗi chuyến sang nhà cô đều đem đến cho lũ trẻ chúng tôi những háo hức lạ kì. Vì tuy cách có một đoạn sông nhưng sang bên kia đã là tỉnh khác và nhiều thứ lạ lùng thú vị khác hẳn bên này. Đầu cái dốc bến thoai thoải là một cây gạo già mà mùa xuân, khi trên những cành cây lấm tấm lộc non, búp nõn, nó lẫn giữa các loài cây khác nên chẳng ai để ý. Phải đợi tháng ba, khi vồng cây thắp lửa, cây gạo bỗng trở thành “ngọn hải đăng” để từ mãi giữa đường làng Ngọt chúng tôi đã nhìn thấy, dõi theo. Vượt qua gốc gạo già, cả lũ chạy hổn hển lên đỉnh dốc rồi thong thả tản bộ dọc con đường đất hai bên ngút ngàn dâu. Thỉnh thoảng có đứa còn tạt vào luống dâu ngó nghiêng xem có gì trong đó, những cái lá dâu đọng hơi sương cọ vào má ram ráp. Qua những vạt dâu tăm tắp mở ra một cái ngã ba. Cái ngã ba luôn làm tôi ngơ ngẩn, không phải vì nó tỏa ra những con đường ngoằn nghèo khó đoán mà vì sự xuất hiện của mấy cái ao, ngòi nho nhỏ sắp xếp lẫn lộn xung quanh. Và chành ra một hướng là nghè của làng. Ở phía đường lớn chỉ nhìn thấy lưng đền. Đền tọa lạc trên một gò đất cao, ngước lên thấy chênh vênh, rợn ngợp. Vì bóng những cây si xum xuê, những lùm duối rậm rịt. Nghè sẽ là nơi diễn ra hội tung hoa trưa mai. Đi thêm một đoạn nữa sẽ thấy bên phải là một vùng tre xanh mướt, thấp thoáng phía trong là một nhà thờ mà thi thoảng chúng tôi vẫn nghe thấy tiếng chuông ngân thánh thót. Chóp nhà thờ hình chữ thập nổi bật trên nền lá cây xanh thẫm. Tôi từng mê mải ngắm nhìn cái dấu hiệu thiên chúa ấy suốt ấu thơ và cứ mong một lần được vào tận nơi ngắm nhìn cho thỏa thích. Nhưng đến tận bây giờ, khi đã đến và thăm thú bao nhà thờ ở rất nhiều vùng miền, tôi cũng chưa từng một lần bước vào nhà thờ này. Cái chòm xa xanh đó vẫn mãi mang niềm bí mật trong tâm hồn bé bỏng.

Đi mãi, khi những bàn chân nhỏ nhắn đã bắt đầu chuệch choạc thì cũng đến nhà cô. Chúng tôi ào vào cái cổng có mấy cây bưởi lúc lỉu đang hân hoan chào đón. Ăn cơm tối, xem văn công, ngủ một giấc rồi sáng mai sẽ được ra hội. Hội cũng lê thê với lễ lạt rình rang của đám rước ngoài chùa, qua đình, đến nghè… như hội bên làng tôi. Cũng rộn ràng bóng dáng các bà áo chùng, khăn đen; các cụ ông áo the, khăn xếp. Tràn ngập những hàng quà bánh dập dìu trải dọc mấy ngả đường. Nhưng tôi ấn tượng nhất với hai thức quà được bày bán la liệt. Là mía và bưởi. Chẳng biết có phải bên này đất màu mỡ và nước sông ngọt hơn không mà tôi thấy bưởi thật nhiều nước và mía thì ngọt đậm đà. Thêm những chiếc bánh giầy giã tay của người làng Nguyễn cạnh chợ Đài; ăn vừa rền lại thơm bùi vị đỗ quyện cùng hương nếp nồng đậm.
 Nhưng điều mong chờ nhất là đợi đến gần 12 giờ trưa, lễ tung hoa sẽ được bắt đầu. Hoa ở đây không phải hoa tươi mà là những thanh bánh bột nếp. Xôi trắng sau khi đồ lên được giã nhuyễn rồi nhuộm đỏ và cắt thành những thanh nhỏ xinh hình chữ nhật. Số lượng hoa không nhiều và đã được trình, cúng thánh nên thiêng lắm. Sắp đến giờ hoàng đạo, một người được lựa chọn sẽ trèo tít lên cây gạo cao nhất cùng với túi hoa. Phía dưới là cả biển người đang chen chúc, ngửa mặt lên với niềm mong chờ, háo hức. Thời khắc người bên trên tung một đợt hoa xuống, đám đông bên dưới nô nức đón. Người ta tin một điều rằng, nếu đón được hoa là đón được lộc thánh ban, sẽ có một năm nhiều may mắn. Thật lạ kì, đông người như vậy nhưng không hề có cảnh xô đẩy, chen lấn giành giật. Người không đón được hoa nhìn người đang thủ hoa trong tay với niềm tiếc rẻ nhưng chỉ nghĩ lộc chưa đến, sẽ đợi năm sau. Người ta ra về với niềm hi vọng ngập tràn. Được lộc mang về, có người mang hấp nồi cơm ăn, người thì để trong chum gạo, người để trong ví tiền. Mùa xuân khấp khởi quanh năm trong lòng. Tôi từng được cho một thanh lộc như vậy, mang về để ở đầu giường, miếng lộc khô từ bao giờ chẳng biết nhưng có điều gì thật ấm áp cứ đọng mãi trong lòng.
Mùa xuân, mưa bụi, cây gạo già bên sông và lễ hội tung hoa cứ chập chờn trong kí ức tháng hai của tôi. Sau này, cô tôi già, chúng tôi lớn lên, ít sang hơn nhưng tháng hai nào tôi cũng ngóng sang bên ấy. Phía nghè xa, những bông hoa màu đỏ sắp tung lên, gieo niềm vui trong mắt, trong lòng người. Gieo cả niềm xuân!