Mùa thi và nỗi nhớ

Thời điểm cuối tháng 5, khi năm học kết thúc cũng là lúc mùa thi bắt đầu. Nói mùa thi, người ta nghĩ ngay đến thi chuyển cấp - thi vào THPT; hoặc thi cuối cấp - thi tốt nghiệp THPT. Trước đây, sau kỳ thi tốt nghiệp THPT, còn các kỳ thi tuyển sinh Đại học, nhiều năm nay, do thay đổi phương thức thi, kỳ thi tốt nghiệp THPT làm nhiệm vụ “2 trong 1”, vừa xét tốt nghiệp vừa làm căn cứ tuyển sinh Đại học.

Ở miền Bắc, những ai trải qua 12 năm phổ thông đều cảm nhận rõ sức nóng mùa thi càng trở nên ngột ngạt bởi diễn ra vào mùa hạ, lại được hoà nhịp bởi tiếng ve râm ran suốt đêm ngày cùng những chùm phượng vĩ rực lửa. Mùa thi qua đi, những kỷ niệm buồn vui bỗng trở thành nỗi nhớ trong ta mỗi khi hạ về.
Với thế hệ 7X chúng tôi, thi Đại học những năm 1990 rất khác so với hiện nay, còn đỗ Đại học là niềm tự hào bởi đây là cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa các thí sinh. Sau kỳ thi, những bạn đỗ Đại học thì khỏi nói, sung sướng lâng lâng và tất bật chuẩn bị hành trang cho một cuộc sống mới với tương lai ngập tràn phía trước. Những bạn thi trượt, có chí thì ôn thi tiếp năm sau, thậm chí nhiều năm sau nữa; còn không, sẽ tham gia lao động phổ thông, rồi tuỳ điều kiện từng người, có thể sớm lập gia đình ổn định cuộc sống. Những năm ấy, rất ít sự lựa chọn bởi không nhiều trường học và không nhiều cơ hội việc làm như hiện nay.
Năm 1996, kỳ thi tốt nghiệp phổ thông trung học được gọi là kỳ thi tú tài, tổ chức đầu tháng 6. Thời đó, ở Hà Nội bạt ngàn các lò luyện thi cấp tốc, thu hút thí sinh tỉnh lẻ đổ về. Gọi là luyện thi cấp tốc vì thời gian chỉ diễn ra chỉ non tháng, đến đầu tháng 7 các trường Đại học bắt đầu tuyển sinh. Trong thời gian ôn thi cấp tốc, nhiều bạn phải âm thầm khăn gói về quê khi biết mình trượt tốt nghiệp. Thi tốt nghiệp thời ấy, bệnh thành tích chưa phải “nan y”, nên số thi trượt rất đông.
Trải qua mùa thi năm cũ, phần đông thế hệ 7X chúng tôi đều cảm nhận rõ, chuyện ôn thi cấp tốc ở Hà Nội những năm 1990 rất thượng vàng hạ cám, chủ yếu là “treo đầu dê bán thịt chó”. Điều này đã được đạo diễn Trần Lực thể hiện sinh động trong bộ phim hài tâm lý nổi tiếng “Chuyện nhà Mộc”, sản xuất năm 1998. Hàng năm, khi mùa thi đến, những kỷ niệm cũ ùa về, thi thoảng hứng chí xem lại bộ phim, tôi vẫn tủm tỉm bởi nhận thấy bóng hình mình trong ấy.

Hoa phượng gắn với tuổi học trò cùng ký ức mùa thi (Ảnh: Internet)

Tôi nhớ, mùa thi năm ấy, mẹ tôi dậy từ sớm, đồ xôi sắp lên ban thờ, thắp hương thành kính trước tổ tiên mong phù hộ cho tôi được may mắn trong kỳ thi bước ngoặt này. Khi tôi và bố chuẩn bị đi, mẹ gọi với tôi nói, mẹ nhìn làn khói trên ban thờ hôm nay đẹp lạ thường, chắc ông bà tổ tiên sẽ phù hộ cho con. Lời của mẹ sau 30 năm vẫn khiến tôi rưng rưng khi nhớ lại.
Mùa thi năm ấy, tôi đỗ vào ngôi trường mơ ước. Một người bạn xem điểm về báo lại, cả đêm ấy tôi không ngủ được. Hôm sau tôi thức dậy từ tinh mơ, lọc cọc đạp xe ra tận trường Đại học Tổng hợp Hà Nội cách nhà hơn 30 cây số để xem điểm cho chắc ăn. Khi biết đỗ thật, tôi phấn khích quên mệt đạp tiếp một mạch về nhà mà lòng tràn ngập nỗi sướng vui. Đến tận bây giờ, sau mấy chục năm công tác, tóc đã pha sương, nhưng mỗi độ hè về, nghe tiếng ve kêu và ngắm những chùm phượng vỹ rực lửa, tôi không khỏi xao xuyến bâng khuâng khi nghĩ lại cảm giác ấy.
Mùa thi năm ấy, sau mỗi buổi thi, tôi tìm bố trong dòng người ken đặc nơi cổng trường thi. Hình như, ánh mắt tin tưởng ở bố đã tiếp sức giúp tôi vững tâm hơn trong những bài thi tiếp theo? May mắn, tôi đỗ cả 3 trường Đại học.
… Những ngày cuối tháng 5 nóng như thiêu đốt này, ngắm con gái đêm đêm chong đèn miệt mài ôn luyện chuẩn bị cho kỳ thi cuối cấp đầy căng thẳng, kỷ niệm những năm xa bất chợt ùa về, tôi rưng rưng khi nghĩ về người bố đã đi xa. Bố là người đầu tiên trong dòng họ đỗ Đại học từ những năm 1960, tinh thần ấy chính là nguồn cảm hứng mạnh mẽ giúp anh em tôi vươn lên trên đường đời, trong những lúc khó khăn trắc trở. Tôi mong con gái sẽ nỗ lực hết mình vào được ngôi trường mơ ước. Tôi vẫn nghĩ, Đại học không phải con đường duy nhất để vào đời nhưng học là câu chuyện cả cuộc đời và trường đời mới là trường Đại học lớn nhất. Bố mẹ nào cũng mong con mình thành danh thành đạt, nhưng có lẽ cao hơn, trước khi thành danh thành đạt, tôi muốn con mình phải khỏe mạnh và là một người tử tế…