Nam sơn - huyền thoại

Xã Nam Sơn (thành phố Bắc Ninh) là một trong những dải đất “tứ linh” đầy huyền thoại với những dải núi đồi tượng trưng cho 4 con vật thiêng là: Long, Ly, Quy, Phượng cùng các di tích văn hoá lịch sử và cảnh vật thiên nhiên đẹp, đa dạng và phong phú.

Về với Nam Sơn, mọi người sẽ được chiêm ngưỡng núi Rồng còn gọi là thần Long hay núi Dạm. Núi Rồng nhìn từ trên cao xuống tựa như một con rồng đang bay há miệng đớp viên ngọc. Núi Rồng là biểu tượng của các vị đế vương quyền lực vô song. Núi dài hơn 5km vắt qua các thôn: Thái Bảo, Tự Thôn, Sơn Trung và Triều Thôn. Thế kỷ XI thuộc thời đại nhà Lý, bà Nguyên Phi ỷ Lan đã chọn trái tim rồng làm nơi xây dựng chùa Thần Quang mà người dân Nam Sơn vẫn gọi là chùa Đại Lãm hoặc chùa Cao. Chùa có quy mô hơn 100 gian, kiến trúc từ cao xuống thấp trùng trùng, điệp điệp nối tiếp như 12 toà sen tráng lệ, nguy nga, lộng lẫy, đồ sộ, nó xứng đáng được mệnh danh là chùa của vua, của nước, là viên ngọc sáng chói xứ Kinh Bắc ngàn năm văn vật. Đây cũng là nơi tu hành, tĩnh dưỡng của các ông hoàng, bà chúa một thời vàng son, rực rỡ. Cạnh chùa là đền bà Tấm-nơi thờ Nguyên Phi ỷ Lan và vua Lý Thánh Tông. Có lẽ vì kính trọng hai người đàn bà kiệt suất, sắc nước hương trời này mà người dân xứ sở đã hoà quyện truyền thuyết về cô Tấm xinh đẹp và bà Nguyên Phi ỷ Lan làm một chăng? Đến thăm xứ sở Nam Sơn đầy huyền thoại này, du khách còn được người địa phương chỉ cho biết chỗ cây thị, quán nước ngày xưa-nơi cô Tấm từ quả thị đi ra trở thành một tuyệt sắc giai nhân.Vượt qua đoạn núi đồi, du khách sẽ đến ngay chùa Hàm Long. Trước mặt chùa cổ là núi Ngọc Rồng huyền ảo khiến thần Long đang bay lượn chập chờn phải sà xuống toan lấy ngọc. Các thầy địa lý cho rằng núi Ngọc Rồng như một chiếc án thư che chắn cho ngôi chùa phía trước. Chùa Hàm Long có 3 ngôi tháp cổ, trong đó nổi tiếng nhất là tháp Hàm Long được kiến trúc bằng đá, cao trên 10m. Dưới chân núi, cạnh chùa là thôn Thái Bảo, nơi có đình Thái Bảo cũng nổi tiếng một thời. Đình dựng lên để thờ một ông quan  người Nam Sơn đã làm đến chức Thái Bảo Quận Công.  Để tận hưởng phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, du khách có thể đi dọc núi Rồng, phóng tầm mắt bao quát cảnh quan 4 phía, hay có thể thả mình trong thảm cỏ xanh, gối đầu lên những phiến đá đủ hình thù với các gò đống nhỏ bé, nhấp nhô... để thư giãn tâm hồn hoặc ung dung bách bộ tới đuôi Rồng về Triều Thôn thăm đình, đền làng – nơi thờ 3 anh em ruột: Nguyễn Hồng, Nguyễn Tĩnh và Nguyễn Tuấn. Theo thần tịch thì 3 ông sinh ngày 7-7 năm Bính Thìn. Cả 3 ông đều tay dài quá gối, cốt cách hùng vĩ, văn võ song toàn. Năm 19 tuổi, 3 ông được nhà vua cử đi đánh giặc. Các lực lượng Kỵ binh, Tượng binh, Thuỷ binh, Bộ binh cùng tiến, chỉ trong một trận tiêu diệt sạch quân thù, giải vây cho 10 vạn dân binh. Cả 3 ông đều được Nhà vua phong làm “Bình Khẩu Thượng Tướng Quân” và cho họ trở lại cố hương để vinh quy bái tổ. Ba ông mở yến tiệc linh đình mời hết bàn dân thiên hạ, không phân biệt già, trẻ, sang hèn. Yến tiệc xong, ba ông ra núi Rồng ngắm cảnh. Tự nhiên trời tối sầm lại, giông bão nổi lên dân làng trở lại không thấy 3 ông đâu, chỉ thấy trước có 3 gò đống nổi lên như 3 mộ phần để lại đến nay vẫn còn đó là Đồng Ngấn, Đồng Tháp, Đồng Quốc. Đau đớn trước cảnh người anh hùng ra đi quá sớm, nhà Vua sa giá từ kinh đô trở về Nam Sơn sắc phong 3 ông làm “Đông Hải Đại Vương Thượng Đẳng Thần” và lệnh cho các thôn Sơn Trung, Tự Thôn, Triều Thôn lập đình, đền thờ. Từ núi Rồng đi khoảng 3km dọc theo con đường trải nhựa, du khách sẽ tới được núi Phượng, nơi có chùa Bảo Quang (Bụt Mọc), ở thế đất linh kiệt này, bụt đã hiện lên báo trước, người xưa cứ theo đó mà xây lên 100 gian chùa đồ sộ cùng nhà tổ và thiền viên với 105 cây tháp cổ kính rêu phong trên đầu con phượng. Chỉ trên một dải thần Long, du khách đã có dịp chứng kiến tới 5 di tích lịch sử đã được xếp hạng, trong đó 2 di tích chùa Thần Quang và Hàm Long được Bộ Văn hoá-Thông tin xếp hạng, ba di tích đình, đền Triều Thôn, đình Thái Bảo, chùa Bảo Quang được Nhà nước xếp hạng cùng hàng chục lễ hội tưng bừng hàng năm. Du khách đến sẽ cảm nhận rõ hơn về ra một xứ sở du lịch đầy huyền thoại này.