Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông thôn

Chất lượng nguồn nhân lực hết sức quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội. Dự tính đến năm 2010, dân số Bắc Ninh sẽ là 1.046.800 người và lực lượng lao động toàn tỉnh khoảng 553.700 người, tăng bình quân 0,94%/năm, trong đó khu vực nông thôn chiếm 42,8%. Tuy nhiên, nội tại nông nghiệp-nông dân-nông thôn Bắc Ninh vẫn tồn tại nhiều hạn chế như tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, bấp bênh; nông thôn lạc hậu, đời sống người dân thấp, khó tìm kiếm việc làm, thiếu tự tin vươn lên xây dựng cuộc sống… Một trong những nguyên nhân chủ yếu chính là chất lượng nguồn nhân lực khu vực này còn thấp, thể hiện ở trình độ kiến thức; kỹ năng lao động, quản lý thấp và lực lượng cán bộ KH-KT còn mỏng chưa đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH.

Theo tài liệu của Cục Kinh tế hợp tác và PTNT, nước ta hiện có khoảng 10 triệu hộ nông dân với hơn 30 triệu lao động trong độ tuổi nhưng chỉ có 17% được đào tạo qua các lớp tập huấn khuyến nông. Trong tổng số gần 17 triệu thanh niên ở khu vực nông thôn cả nước có 12% tốt nghiệp THPT, 3,11% có trình độ chuyên môn kỹ thuật trung cấp trở lên. Thực tế này có thể khẳng định nhân lực nông thôn khó có thể áp dụng tiến bộ KHKT để sản xuất nông nghiệp với trình độ công nghệ cao để tạo sức cạnh tranh với nông sản hàng hoá các nước trong khu vực. Tại Bắc Ninh, nhiều vùng nông thôn chuyển phần lớn ruộng canh tác sang công nghiệp nhưng với lực lượng lao động hạn chế về trình độ nên dù doanh nghiệp có ưu tiên thì họ cũng không có cơ hội, điều kiện đảm nhận công việc kỹ thuật có thu nhập cao. Đây chính là nguyên nhân tình trạng thiếu việc làm, thu nhập bấp bênh, tệ nạn xã hội gia tăng… ở nông thôn hiện nay. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ cơ sở yếu trình độ chuyên môn, thiếu năng lực quản lý dẫn đến lúng túng khi giải quyết công việc, thậm chí còn áp dụng sai chính sách pháp luật, chủ trương của Đảng và Nhà nước là lý do làm cho bộ máy cơ sở thiếu khả năng vận động, chỉ đạo quần chúng thực hiện các nhiệm vụ ở địa phương. Đặc biệt, các vùng nông thôn chỉ thu hút được khoảng 0,6% lực lượng nghiên cứu, ứng dụng KHKT trong tổng số lao động trực tiếp ở khu vực này. Có thể chính sách sử dụng, môi trường làm việc không lôi cuốn được lực lượng cán bộ KHKT yên tâm cống hiến tại cấp cơ sở nông thôn.

Bắc Ninh đang tiến nhanh trên con đường CNH, HĐH. Nông thôn Bắc Ninh được sự quan tâm của các cấp ủy, chính quyền ngày càng đổi mới. Tuy nhiên để khu vực nông thôn thu hẹp khoảng cách với đô thị, bắt kịp nhịp độ hội nhập cần không ngừng cải thiện và nâng cao chất lượng dân số, nguồn nhân lực theo hướng nâng cao dân trí, mở rộng đào tạo và nâng cao kỹ năng nghề nghiệp của người lao động. Bổ sung kinh phí, điều kiện đào tạo nâng cao kiến thức về KHKT cho lực lượng lao động nông nghiệp, đưa chất lượng, năng suất nông sản lên cao. Bồi dưỡng kỹ năng quản lý, kiến thức thị trường để lựa chọn nghề sản xuất phù hợp, hiệu quả thông qua các tổ chức đoàn thể, khuyến nông hay hệ thống các trường cao đẳng, trung cấp của tỉnh. Chú trọng đào tạo đội ngũ thanh niên nông thôn, giúp họ chuẩn bị sẵn sàng mọi điều kiện cần thiết  như dạy nghề, ngoại ngữ, kỹ năng giao tiếp, kiến thức pháp luật, quản lý kinh tế-xã hội, kiến thức tổ chức thực hiện các chủ trương, đề án triển khai cho địa bàn thôn, xã để chuyển sang lao động nghề phi nông nghiệp và nguồn cán bộ cơ sở kế cận. Trước mắt, Nhà nước nên có chính sách ưu đãi đặc biệt nhằm di chuyển đội ngũ cán bộ có trình độ KHKT cao, hoặc sinh viên các trường đại học các ngành liên quan đến nông nghiệp-nông thôn về công tác tại các vùng nông thôn.

Rõ ràng việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực khu vực nông thôn là vô cùng cần thiết không chỉ đáp ứng yêu cầu sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới mà còn góp phần thúc đẩy quá trình CNH, HĐH ở mỗi địa phương trong điều kiện hội nhập sâu kinh tế khu vực và quốc tế.

Bài, ảnh: V.T