Nâng cao hiệu quả chương trình phòng, chống bệnh Lao

Mặc dù chương trình phòng, chống bệnh Lao của tỉnh đạt được những kết quả đáng ghi nhận, song thực tế cho thấy, công tác này còn gặp nhiều khó khăn. Bệnh Lao vẫn có khả năng lây truyền, nhất là đối với những người trong gia đình, nhất là người già và trẻ nhỏ; trong khi đó, tỉ lệ người bệnh mắc Lao kháng thuốc, thậm chí Lao kháng đa thuốc ngày càng gia tăng.

Việt Nam hiện đứng thứ 14/30 quốc gia có số bệnh nhân Lao cao nhất trên thế giới, và đứng thứ 11/30 nước có gánh nặng bệnh Lao kháng đa thuốc cao nhất toàn cầu. Trong năm 2016, bệnh viện Phổi tiếp nhận và điều trị cho 14 bệnh nhân Lao kháng thuốc và 2 bệnh nhi Lao. Mới đây, bệnh viện Phổi tỉnh (tên cũ là Bệnh viện Lao và bệnh phổi tỉnh) tiếp nhận điều trị cho một bệnh nhi 9 tuổi, mắc Lao hạch và nghi ngờ lây nguồn lây từ ông nội từng mắc Lao phổi và đã điều trị tại viện.

Anh Ngô Phú Viên, bố của bệnh nhi cho biết: Sau 1 thời gian điều trị, sức khỏe cháu đã dần bình phục, ăn uống tốt lên. Các bác sĩ nói bệnh Lao hạch của cháu không lây nhưng gia đình vẫn chủ động cho cháu đeo khẩu trang để tránh lây cho người nhà, gia đình và cộng đồng, cho cháu uống nước riêng cốc, riêng chai chứ không dùng chung với các bạn.

Máy Gene Xpert hỗ trợ đắc lực cho công tác chẩn đoán bệnh Lao tại Bệnh viện Phổi.

Theo Bác sĩ Nguyễn Văn Thiết, Khoa Lao ngoài phổi:  Bệnh Lao có nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng rất cao, do vậy mỗi bệnh nhân mắc Lao phải được quản lí, điều trị chặt chẽ. Nếu trong gia đình có người bệnh bị Lao phổi thì tất cả người nhà của bệnh nhân đó đều cần phải kiểm tra, tầm soát sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh Lao. Tại Bệnh viện đã gặp khá nhiều trường hợp bệnh Lao phổi lây lan trong gia đình, có nhà cả hai vợ chồng cùng mắc. Bệnh nhân mắc Lao phổi có nguy cơ lây nhiễm cho những người xung quanh. Trong gia đình có một người mắc Lao phổi thì nguy cơ đầu tiên cho những người trong gia đình là mắc lao phổi. Tuy nhiên, cũng có thể mắc những Lao thứ phát khác như Lao hạch, Lao màng não, Lao xương… và Lao rất nhiều các cơ quan, bộ phận khác. 

Để đáp ứng nhu cầu thực tiễn, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị bệnh, Bệnh viện Phổi tỉnh đầu tư mạnh cho việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và mua sắm trang thiết bị y tế. Điển hình là máy Gene Xpert, máy Mgit và máy nội soi phế quản. Gene Xpert có thể giải quyết dược những bất cập của các phương pháp xét nghiệm trước đây, cho phép xác định vi khuẩn Lao ở mức độ ít với độ nhạy và độ đặc hiệu rất cao. Kĩ thuật Gene Xpert tích hợp 3 công nghệ tách gen, nhân gen và nhận biết gen nhưng cho kết quả chỉ sau 2 giờ với độ chính xác lên tới 98%. Phương pháp nuôi cấy tìm trực khuẩn Lao được ứng dụng nhằm phát hiện nhiều ca bệnh với độ chính xác cao hơn, nhưng thời gian trả kết quả khá chậm, khoảng 4-8 tuần mới có kết quả. Khắc phục những hạn chế đó, bệnh viện Phổi mới đây được đầu tư, trang bị hệ thống nuôi cấy vi khuẩn lao bằng phương pháp Mgit Bactec, cho kết quả nhanh chỉ sau 1-2 tuần với lượng vi khuẩn Lao rất nhỏ.

Bệnh nhi mắc Lao nghi bị lây từ người thân.

Bác sĩ CKII Nguyễn Thế Bắc, Giám đốc bệnh viện Phổi tỉnh khẳng định: Chúng tôi tiếp tục duy trì hệ thống giám sát bệnh Lao và triển khai chẩn đoán sớm, chính xác, điều trị theo đúng phác đồ để người bệnh Lao được khỏi hoàn toàn. Đáp ứng nhu cầu thực tế và nhiệm vụ phát triển chuyên môn, Bệnh viện xây dựng có kế hoạch phát triển nguồn nhần lực chất lượng cao, cử đi đào tạo ở các trung tâm lớn như Bệnh viện Phổi T.Ư, Trung tâm Hô hấp (Bệnh viện Bạch Mai) để phát huy tốt hiệu quả hệ thống trang thiết bị hiện có, góp phần nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị.

Hiện nay, hiểu biết của người dân về bệnh Lao và cách phòng chống Lao còn hạn chế, hiện tượng kỳ thị bệnh nhân Lao vẫn tồn tại dẫn đến người bệnh thường giấu bệnh. Một tỷ lệ rất cao bệnh nhân mắc Lao là người nghèo, điều kiện kinh tế khó khăn, ít được tiếp cận các phương tiện truyền thông nên chưa có ý thức phòng, chống và hạn chế lây lan bệnh ra cộng đồng.

Lao phổi là bệnh lây từ người này sang người khác qua đường hô hấp, do hít phải trực khuẩn Lao phát tán khi người bệnh ho, hắt hơi, la hét, hát... Những người ở gần xung quanh có thể hít phải trực khuẩn Lao có trong không khí và bị nhiễm bệnh. Để phòng bệnh trong gia đình, người bệnh cần được điều trị khỏi bệnh Lao, người bệnh không tiếp xúc gần với người khác và không nên tiếp xúc quá lâu. Khi tiếp xúc với người bệnh Lao, người bệnh cần mang khẩu trang, và người tiếp xúc cũng cần mang khẩu trang để tự bảo vệ mình. Người bị bệnh Lao cần tuân thủ chế độ điều trị, dùng thuốc đúng liều, đủ thời gian. Các bác sĩ cũng lưu ý vi khuẩn Lao sống được ở dưới ánh nắng trong 30 phút nên môi trường sống cần thoáng gió. Đó cũng là một cách phòng bệnh tốt.

“Không ai đáng phải chết vì bệnh Lao, đặc biệt là trẻ em”; “Bệnh Lao sẽ được chữa khỏi hoàn toàn và tránh lây lan cho cộng đồng nếu người bệnh được phát hiện sớm và điều trị đúng cách”… là 2 trong số các thông điệp của Ngày Thế giới phòng chống Lao 24-3 năm nay. Mỗi người hãy trang bị cho mình kiến thức, kỹ năng để có biện pháp phòng, chống bệnh tốt nhất, nếu thấy ho kéo dài hoặc ho ra máu, đau tức ngực, khó thở, chán ăn, giảm cân không rõ nguyên nhân, sốt về chiều và đêm kèm theo mồ hôi lạnh… cần đến cơ sở y tế để được khám bệnh.