Năng lượng xanh, giải pháp cho phát triển bền vững

Biến đổi khí hậu đã và đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng, trong đó Việt Nam là nước chịu ảnh hưởng nặng nề, do vậy phát triển bền vững và tăng trưởng xanh gắn với mục tiêu giảm thiểu, thích ứng với biến đổi khí hậu là một yêu cầu tất yếu trong tiến trình thực hiện CNH, HĐH. Tại Hội nghị COP-26, Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra cam kết Việt Nam sẽ thực hiện mục tiêu trung hoà carbon vào năm 2050. Đây vừa là thách thức nhưng đồng thời cũng tạo ra cơ hội lớn cho phát triển năng lượng xanh trong thời gian tới.

Các doanh nghiệp trong KCN hướng tới mô hình phát triển "doanh nghiêp xanh".

Theo dự báo, từ nay đến năm 2030, nhu cầu về năng lượng tăng nhanh đặt ra thách thức khi các nguồn năng lượng sơ cấp khai thác đang dần cạn kiệt. Các yêu cầu về bảo vệ môi trường cũng tạo ra áp lực đối với hoạt động cung cấp năng lượng. Cùng với đó quá trình đô thị hóa và xây dựng hạ tầng kinh tế-kỹ thuật diễn ra ngày càng mạnh mẽ, đầu tư trực tiếp nước ngoài ngày càng tăng… trong khi trữ lượng và khả năng cung cấp năng lượng ngày càng hạn chế và nhu cầu vốn cho phát triển năng lượng ngày càng lớn. Đứng trước những vấn đề cấp bách về nhu cầu tiêu thụ năng lượng và tiếp tục thúc đẩy việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (SDNLTK&HQ), ngày 13-3-2019 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 280/QĐ-TTg phê duyệt chương trình Quốc gia về SDNLTK&HQ giai đoạn 2019- 2030. Chương trình hành động của Chính phủ bao gồm những nội dung liên quan đến phát triển năng lượng xanh, năng lượng mới như: Nghiên cứu, xây dựng luật về năng lượng tái tạo; cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời phân tán với mục đích tự dùng; nghiên cứu, đề xuất cơ chế khuyến khích phát triển điện khí sinh học… Nguồn điện sẽ được chuyển dịch theo hướng tập trung khuyến khích phát triển các nguồn năng lượng mới và năng lượng tái tạo với cơ cấu hợp lý. Cụ thể, sẽ gia tăng tỷ lệ điện năng sản xuất từ nguồn năng lượng tái tạo lên khoảng 11,9-13,4% vào năm 2030 và khoảng 26,5-28,4% năm 2045; giảm tỷ lệ điện năng sản xuất từ nguồn điện than trong cơ cấu sản xuất, từ 44,2-45,5% năm 2030 xuống 27,4-32,4% năm 2045.

 Để cụ thể hóa việc thực hiện Quyết định số 280/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ngày 25 tháng 6 năm 2020, UBND tỉnh Bắc Ninh đã ban hành Quyết định số 259/QĐ-UBND phê duyệt Kế hoạch thực hiện Chương trình Quốc gia về SDNLTK&HQ giai đoạn 2020- 2030 trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Theo đó, tỉnh Bắc Ninh đặt mục tiêu chung: Đến năm 2025 đạt mức tiết kiệm năng lượng, 6,0% đến 6,75% tổng tiêu thụ năng lượng; số cơ sở được chứng nhận năng lượng xanh tối thiểu 02 cơ sở; Đến năm 2035 đạt mức tiết kiệm năng lượng, 6,0% đến 8% tổng tiêu thụ năng lượng; số cơ sở được chứng nhận năng lượng xanh tối thiểu 5 cơ sở.
Là tỉnh có diện tích nhỏ nhất nước, Bắc Ninh không phát triển các dự án điện mặt trời có khả năng chiếm dụng đất quy mô lớn như một số tỉnh ở phía Nam mà tập trung khai thác lợi thế về diện tích nhà xưởng lớn tại các khu, cụm công nghiệp để phát triển điện mặt trời mái nhà, cung cấp điện cho nhu cầu sản xuất. Nguồn điện sạch tạo ra từ hệ thống pin mặt trời phục vụ trực tiếp cho hoạt động của nhà máy, giúp doanh nghiệp giảm chi phí mua điện, đặc biệt là giá điện giờ cao điểm. Quan trọng hơn là giúp doanh nghiệp hướng đến xây dựng hình ảnh doanh nghiệp xanh, đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe về môi trường khi xuất khẩu sang các thị trường Âu, Mỹ. Theo đó, Sở Công Thương đã tiến hành khảo sát đánh giá tiềm năng phát triển điện mặt trời trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035, nhằm xác định lộ trình phát triển và quy hoạch các địa điểm khả thi xây dựng điện mặt trời áp mái. Xây dựng triển khai mô hình thí điểm để đánh giá hiệu quả thực tế so với lý thuyết, trước khi áp dụng triển khai rộng rãi. Đề xuất các giải pháp để khuyến khích, triển khai phát triển điện mặt trời mái nhà.
Đây là một trong những lĩnh vực cốt lõi của quá trình chuyển dịch năng lượng, vì vậy cần tập trung nguồn lực hỗ trợ phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ tiên tiến trong phát triển năng lượng tái tạo, công nghệ lưu trữ năng lượng, hệ thống lưới điện truyền tải. Xây dựng cơ chế, chính sách đồng bộ, chế tài đủ mạnh và khả thi để khuyến khích đầu tư và sử dụng các công nghệ, trang thiết bị tiết kiệm năng lượng; hình thành thói quen sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trong mọi hoạt động xã hội; giảm cường độ sử dụng năng lượng trong các ngành nghề, lĩnh vực kinh tế bằng cách nâng cao trình độ công nghệ, dây chuyền sản xuất, hạn chế tiêu hao năng lượng, sử dụng năng lượng, tiết kiệm hiệu quả, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường. Hỗ trợ kỹ thuật cho các doanh nghiệp phát triển theo mô hình tăng trưởng xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm, tăng khả năng hội nhập kinh tế quốc tế.
Cùng với thực hiện phát triển, sử dụng năng lượng tái tạo, việc đẩy mạnh thực hiện các giải pháp SDNLTK&HQ, góp phần đạt các mục tiêu cụ thể theo chương trình mục tiêu Quốc gia về SDNLTK&HQ trên địa bàn tỉnh được xem là một giải pháp thiết thực để phát triển xanh, bền vững. Trong bối cảnh tiêu thụ điện của Bắc Ninh tăng trưởng hàng năm đều trên 2 con số, vấn đề sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm, hiệu quả chính là giải pháp rẻ nhất để tăng cường nguồn cung cho hệ thống truyền tải và góp phần thực hiện các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu. Vì vậy, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong sản xuất là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chương trình sử dụng năng lượng tiết kiệm của Bắc Ninh. Tỉnh khuyến khích các cơ sở, đơn vị áp dụng các biện pháp quản lý và kỹ thuật nhằm giảm tổn thất điện năng, giảm mức tiêu thụ năng lượng của phương tiện, thiết bị mà vẫn bảo đảm nhu cầu, mục tiêu đặt ra đối với quá trình sản xuất.