Ngầm hóa hệ thống đường dây, đường ống một đòi hỏi tất yếu của đô thị văn minh, hiện đại

Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị nói chung hay hệ thống đường dây, đường ống nói riêng luôn luôn là hệ thống vô cùng phức tạp, tiêu tốn nhiều nguồn lực là một nhiệm vụ khó khăn nhất cả trong quá trình quy hoạch, thiết kế đến xây dựng cũng như quá trình quản lý, vận hành khai thác.

Hệ thống các công trình này không những chiếm nhiều không gian trên mặt đất mà còn chiếm không gian ngầm, không gian trên không mới có thể thỏa mãn các nhu cầu của nó. Nhất là ở các đô thị lớn có mật độ cư dân đông đúc. Độ phức tạp của hệ thống đường dây, đường ống với các hệ thống hạ tầng kỹ thuật khác luôn tồn tại những mâu thuẫn, những xung đột về lợi ích, về kỹ thuật hay giải pháp. Do vậy, tìm ra sự tương thích, sự hài hòa trong các ngành, các cấp trong cục bộ và toàn bộ không chỉ là nhu cầu trước mắt mà còn lâu dài, bền vững của đô thị đó.

Nhận thức rõ điều này để có thể khẳng định hai vấn đề lớn: Ngầm hóa đường dây, đường ống của dự án này không phải là giải pháp tạm thời hay ngắn hạn, không phải chỉ là để giải quyết mỹ quan trên đường phố, khi các dây nổi đi bùng nhùng. Thứ đến là ngầm hóa đường dây, đường ống phải đặt trong hệ thống chung, hợp tác chung của các ngành dich vu seo vụ, các ngành có sở hữu, có quản lý riêng. Không thể thiếu sự phối hợp, thiếu tổ chức được sự quản lý, nghĩa vụ, trách nhiệm… giữa chung và riêng. Điều này quyết định thành bại của quá trình ngầm hóa và quá trình "dùng chung", khai thác chung.

Ngay sau khi tái lập tỉnh, Quy hoạch thị xã Bắc Ninh mới được phê duyệt; một đề xuất ngầm hóa bằng hào kỹ thuật ở khu vực trung tâm mới của thị xã (phường Suối Hoa và một phần các phường phụ cận); Bộ Xây dựng ủng hộ như là khu vực thí điểm đồng bộ mới. Song do nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân về nguồn lực, về sự phối hợp, hiệp đồng nên dự án đã không thành công.

Nay thành phố Bắc Ninh mở rộng gồm cả Từ Sơn, Tiên Du, một phần Quế Võ còn gọi là "đô thị lõi" như quy hoạch vùng tỉnh đã xác lập đang được lập quy hoạch chung trong đó có hệ thống hạ tầng kỹ thuật. Như vậy đề án ngầm hóa đã đi trước một bước. Đây là một trở ngại mang tính rủi ro lớn vì vậy ngầm hóa ở thành phố Bắc Ninh-Tiên Du-Từ Sơn cần sự thận trọng và luôn đặt ra sự tương quan này sao cho sự tương thích hạ tầng giữa các đô thị nhỏ bây giờ phù hợp với đô thị lớn nay mai. Ở đây đòi hỏi tầm nhìn dài hạn hơn, tổng quan hơn để có thể chỉ quyết định ở những tuyến chắc chắn là phù hợp, chắc chắn sử dụng hiệu quả lâu dài, bền vững. Còn lại các khu vực phức tạp tốt hơn cả là chờ quy hoạch chung, quy hoạch hạ tầng của đô thị lõi nay mai. Nói khác đi là cần đề cập “ngầm hóa” trong đô thị lõi. Trong khi đô thị lõi chưa hoàn tất quy hoạch hạ tầng. Các khu vực đô thị cũ không còn tính độc lập tương đối của nó nữa như Hồ hay Gia Bình. Tính tổng hòa của đô thị lõi không chỉ trong phạm vi các khu vực nội thị hiện nay mà gồm cả toàn vùng đô thị lõi cùng với các khu, cụm công nghiệp và các điểm dân cư phụ cận. Nghĩa là hướng tới toàn tỉnh là đô thị trực thuộc Trung ương trong tương lai.

Hạ tầng kỹ thuật của một đô thị lớn, hiện đại cũng như không gian ngầm của đô thị phục vụ giao thông (động, tĩnh), phục vụ dẫn tải đường dây, đường ống, thông tin liên lạc… phục vụ các dịch vụ có thể ngầm được là kết quả của quá trình nghiên cứu quy hoạch phức tạp, công phu mà không dễ gì nhận biết ngay được. Vì vậy tiến độ năm 2020 xây dựng xong hào kỹ thuật toàn tỉnh cần được cân nhắc thêm. Chưa tính là khả năng nguồn lực mấy trăm tỷ mỗi năm.