Ngân vang tiếng hát cải lương Đa Vạn

Sau hơn nửa thế kỷ thăng trầm, vui có, buồn có, không ít thành công và cũng có lúc cảm thấy nản lòng, nhưng vượt lên tất cả là niềm đam mê, là sự dâng hiến mà những thành viên CLB cải lương Đa Vạn (phường Châu Khê, thị xã Từ Sơn) từng đã trải qua.

Bằng tinh thần lao động sáng tạo nghệ thuật, những người nông dân nơi đây còn bao vất vả, lo toan với cuộc sống thường nhật, nhưng chính niềm đam mê đã giúp họ trở thành những diễn viên làm chủ sân khấu, mang lời ca tiếng hát phục vụ nhân dân.

Chủ nhiệm CLB Trần Xuân Tỵ, nay đã sang tuổi 73, bồi hồi nhớ lại: “Năm 1961, chỉ ham thích cải lương mà hơn hai chục anh chị em Đa Vạn rủ nhau thành lập CLB, chứ có ai được học hành, hiểu biết gì đâu. Chúng tôi đến với nghệ thuật cải lương bằng cách học “lỏm”, mỗi lần có đoàn cải lương về diễn ở đâu đó trong huyện là bảo nhau thu xếp công việc để đi xem thật sớm. Không ít lần còn kéo nhau ra tận Hà Nội để tận mắt xem đoàn cải lương Chuông Vàng hay Kim Phụng biểu diễn một hai giờ sáng mới về đến nhà.”

Bà Đỗ Thị Ngoạt, cũng là người gắn bó với CLB từ ngày thành lập đến nay nhớ lại: “Ngày ấy cuộc sống nào có dư dật gì đâu, bát cơm vẫn còn phải độn khoai, độn sắn, đi tập và biểu diễn đều là tự túc, thế mà ai cũng hết lòng, cũng lo cho vai diễn của mình. Cứ nghĩ đến đêm diễn phục vụ bà con là ruột gan lại bồn chồn, náo nức…”

Ngày ấy, ở Đa Vạn đâu chỉ có mình bà Ngoạt say mê nghệ thuật cải lương, làm nên sự thành công của CLB còn có các diễn viên giàu lòng đam mê và tâm huyết như Ngô Văn Cách, Tạ Thị Hòa, Đàm Kiều Hồng, Ngô Thị Xuất, Ngô Văn Phụ, Ngô Xuân Đài, Đỗ Văn Canh, Đỗ Văn Bẩy, Ngô Thị Sửu, Ngô Thị Thanh, Đỗ Văn Khang, Đỗ Thị A… Họ không chỉ phục vụ nhân dân địa phương mà còn đến với các nhà máy, xí nghiệp, các đơn vị bộ đội... Không ít lần các thành viên của CLB đã đạp xe hàng trăm cây số phục vụ công nhân Nông trường cam Bố Hạ (Yên Thế), hay khu kinh tế mới tận Lục Ngạn (Bắc Giang). Đi tới đâu CLB cũng được khán giả hết lòng yêu thương, khen ngợi.

Năm 1966, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta ở vào giai đoạn quyết liệt. Với khẩu hiệu: “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, nhiều diễn viên của CLB như Ngô Xuân Đài, Đỗ Văn Canh, Ngô Văn Phụ… đã phải rời xa ánh đèn sân khấu để lên đường ra mặt trận. Những người ở lại thì tay cày, tay súng, vừa lao động sản xuất, vừa luyện tập quân sự sẵn sàng chiến đấu. Bởi thế, CLB cải lương Đa Vạn đã phải tạm ngừng hoạt động…

Năm 1973, cuộc chiến tranh leo thang phá hoại của không quân Mỹ, đặc biệt là 12 ngày đêm “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” kết thúc thắng lợi, Hiệp định Pari về hòa bình ở Việt Nam được ký kết, CLB cải lương Đa Vạn lại được tái dựng và đi vào hoạt động. Tuy được thành lập, nhưng ngoài lòng đam mê, nhiệt huyết, vốn liếng của CLB vẫn chỉ là hai bàn tay trắng. “Cái khó ló cái khôn”, nhờ kết nghĩa với một số CLB cải lương lân cận, CLB đã cử một số diễn viên đi biểu diễn giúp bạn để mượn trang phục, đạo cụ, nhờ nhạc công về phục vụ cho vở diễn của mình. Để giảm bớt khó khăn cho CLB, một số thành viên như Đỗ Ngọc Tin, Ngô Văn Cách, Nguyễn Trung Thành đã bỏ tiền túi mời thầy về dạy nhạc và sử dụng một số loại nhạc cụ như ghi ta, nguyệt, nhị… phục vụ cho CLB. Đến nay, sau mấy chục năm vừa biểu diễn vừa học hỏi kinh nghiệm, tiếng đàn của họ đã ngày càng điêu luyện, trở thành dàn nhạc không thể thiếu của CLB.

Năm 2006, sau 26 năm gián đoạn, những người tâm huyết với nghệ thuật cải lương ở Đa Vạn lại đứng ra tái lập CLB. Như diều gặp gió, niềm đam mê ấp ủ suốt mấy chục năm đằng đẵng giờ lại có cơ hội thực hiện. Vẫn chỉ là 2 bàn tay trắng, không có trang phục, đạo cụ, phông màn thì bảo nhau bỏ tiền túi đi thuê, đi mượn. Đã đam mê thì ăn cơm nhà mà đi tập, đi biểu diễn. Nhờ nỗ lực, sự phấn đấu không mệt mỏi của mỗi người, hàng chục vở diễn hiện đại và truyền thống đã được CLB dàn dựng biểu diễn phục vụ nhân dân.

Bên cạnh các vở cải lương truyền thống trước đây, CLB còn tập nhiều vở cải lương hiện đại như “Giọt lệ cuộc đời”; “Cội xưa”; “Hương rừng”; “Duyên nghèo”… cùng hàng chục vở ngắn phục vụ công tác tuyên truyền về Luật giao thông, kế hoạch hóa gia đình, công tác hòa giải, phòng chống tệ nạn xã hội như tiểu phẩm hài “Nghêu Sò Ốc Hến”; “Hối hận”, “Người cha tội lỗi”; “Chuyện của chúng tôi”… được công chúng nhiệt liệt hoan nghênh trong những đợt biểu diễn phục vụ hội làng, lễ, tết. CLB còn dành nhiều giải cao tại các hội thi do thị xã Từ Sơn và tỉnh Bắc Ninh tổ chức.

Hơn 50 năm đã trôi qua, dù chưa phải là tất cả thời gian, nhưng tiếng hát của CLB cải lương Đa Vạn đã góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của nhân dân. Họ tôn vinh cái đẹp, đẩy lùi cái xấu, động viên mọi người hăng say lao động sản xuất, thực hiện nếp sống văn hóa lành mạnh, cùng toàn Đảng, toàn dân xây dựng quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp. Chúng ta cùng chúc CLB ngày càng lớn mạnh, để lời ca tình tứ yêu thương của họ ngày càng bay cao, bay xa. Góp phần giữ gìn và phát triển một loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống mà ông cha để lại.