Nghệ sĩ Kinh Bắc tỏa sáng trên đất phương Nam

Trong số các nghệ sĩ ở Nhà hát ca múa nhạc dân tộc Bông Sen - Thành phố Hồ Chí Minh, tôi ấn tượng một nghệ sĩ vóc dáng cao lớn, thân thiện, dễ gần và đặc biệt “ngón” đàn nguyệt điêu luyện. Đó là Nghệ sĩ Ưu tú Anh Tấn (Trưởng đoàn nhạc của Nhà hát), người con yêu mến của quê hương Thuận Thành. Dù xa quê mấy chục năm nhưng tôi cảm nhận con người anh vẫn giữ được phong thái, tính cách và giọng nói đáng quý của người Bắc Ninh.

Khi tôi và “ông trùm Quan họ” phương Nam-Nghệ sỹ Quý Thăng lên kế hoạch giới thiệu chân dung các văn nghệ sĩ với nhan đề “Người Kinh Bắc trên đất phương Nam”, thú thật người đầu tiên tôi nghĩ đến là NSƯT Anh Tấn. Bởi Anh Tấn đã quá quen thuộc với tôi và anh có tên trong danh sách được đề nghị xét phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân NSND đợt tới đây. Nếu được phong tặng danh hiệu cao quý này, anh sẽ góp mặt là một trong số không nhiều nghệ sĩ của Bắc Ninh làm rạng danh tỉnh nhà, cùng với các NSND Thúy Cải, Thúy Hường, Quốc Trượng, Tự Long và Quý Tráng (cũng được đề nghị xét phong tặng NSND cùng đợt với Anh Tấn).
Thực ra Anh Tấn theo âm nhạc là điều hết sức dễ hiểu khi trong gia đình anh có 2 người cậu rất tài năng và nổi tiếng. Đó là Nhà giáo Nhân dân Đặng Xuân Khải, nguyên Trưởng khoa Nhạc cụ truyền thống, Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam) - người từng giành Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật đợt 1 và Nghệ sĩ Ưu tú Xuân Ba, nguyên nhạc công Nhà hát Ca múa nhạc Thăng Long, tác giả tuyệt phẩm “Tình quân dân”. Nhưng nghệ thuật là bộ môn không dành cho “người nhà”, “người quen”, nếu ai đó muốn thành công thì phải thực sự đam mê và khổ luyện không ngừng. “Ngày bé tôi thường theo các bạn cùng trang lứa ra đình làng nghe các cô, các bác diễn các vở như “Quan âm Thị Kính” rồi từ đó niềm đam mê đưa tôi đến với Trường Âm nhạc Việt Nam. Tuy học chính là đàn nguyệt nhưng tôi được học hầu như toàn bộ các nhạc cụ dân tộc để thêm yêu, thêm hiểu về âm nhạc truyền thống”, Nghệ sĩ Ưu tú Anh Tấn bộc bạch.

Nghệ sĩ Ưu tú Anh Tấn biểu diễn độc tấu đàn đáy tác phẩm “Trăng rằm” do anh sáng tác tại Nhật Bản.

Sau 13 năm miệt mài, chăm chỉ học hành, anh tốt nghiệp và được nhận về công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Trung ương. Nhưng với niềm đam mê được truyền dạy kiến thức cho học trò, anh đã về công tác tại “cái nôi” của nền âm nhạc nước nhà - Trường Âm nhạc Việt Nam. Và sau tất cả, được sự dẫn dắt, định hướng của Nghệ sĩ Ưu tú Đinh Thìn, năm 1992 anh chuyển vào công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Bông Sen (nay là Nhà hát Ca múa nhạc dân tộc Bông Sen) với 2 chuyên ngành là đàn nguyệt và đàn tứ. Thời kỳ đó thành phố Hồ Chí Minh đang mở cửa phát triển rất mạnh mẽ, nhu cầu thưởng thức âm nhạc truyền thống của người dân lên cao khiến các nghệ sĩ làm… không hết việc. Và đương nhiên mức thu nhập cũng để một nghệ sĩ sinh sống một cách đủ đầy. Anh kể, thời kỳ đó đi biểu diễn khoảng 5 tháng anh đã mua được một chiếc xe máy.
Anh Tấn đã có cơ hội biểu diễn trong các chương trình đối nội, đối ngoại quan trọng, đặc biệt anh từng biểu diễn với thời lượng 9 phút trong sự kiện chào mừng thiên nhiên kỷ mới của thành phố mang tên Bác. Không những vậy, anh cùng các nghệ sĩ của Nhà hát tới nhiều quốc gia trên thế giới để giới thiệu đến bạn bè âm nhạc truyền thống Việt Nam, như: Hoa Kỳ, Nga, Pháp, Đức, Thụy Điển, Bỉ, Hunggary, Áo, Đan Mạch, Canada, Ireland, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… Trong tâm trí anh còn nhớ chuyến xuất ngoại đầu tiên vào năm 1996 tại Nhật Bản và đó cũng là quốc gia anh đi diễn nhiều nhất với khoảng 30 lần. “Người dân Nhật Bản rất mê âm nhạc dân tộc của Việt Nam. Bởi thế suốt gần 10 năm (từ năm 2011 đến 2019) năm nào đoàn chúng tôi cũng đi biểu diễn tại đây khoảng 20 ngày đến 1 tháng. Từ năm 2019 đến nay do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 những đợt biểu diễn tại xứ sở mặt trời mọc đang tạm thời dừng lại”, anh bồi hồi nhớ lại.
Thật khó có thể kể hết các tấm huy chương, giải thưởng mà anh đã giành được trong suốt 30 năm làm nghề. Sau khi được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSƯT vào năm 2007, anh không ngừng phát huy tài năng, có thêm nhiều đóng góp hiệu quả vào sự phát triển của nghệ thuật âm nhạc dân tộc cũng như hoạt động của Nhà hát. Thành tích nổi bật mà anh đạt được từ năm 2015 đến nay là: 5 Huy chương Vàng các tiết mục tập thể tại Hội diễn Ca Múa Nhạc chuyên nghiệp toàn quốc năm 2015 và Liên hoan Âm nhạc Asean năm 2019; 4 Huy chương Bạc cá nhân tại Hội diễn Ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc năm 2015 và Liên hoan Âm nhạc Asean năm 2019; 3 Huy chương Bạc các tiết mục tập thể Liên hoan Âm nhạc Asean năm 2019.
Nghệ sĩ Ưu tú Anh Tấn không chỉ vang danh, tỏa sáng là cây đàn nguyệt xuất sắc của thành phố Hồ Chí Minh mà còn là nghệ sĩ đàn nguyệt tên tuổi trên cả nước. Không dừng ở việc biểu diễn, với sự sáng tạo, cần cù của người Kinh Bắc, Anh Tấn tham gia sáng tác các tác phẩm khí nhạc cho đàn nguyệt và nhiều nhạc cụ dân tộc khác. Anh giành Giải Nhất Giải thưởng Hội Nhạc sĩ Việt Nam năm 2005 với tác phẩm khí nhạc “Trăng rằm” và gần đây nhất tại Liên hoan Âm nhạc Asean năm 2019, giành Huy chương Bạc với tiết mục độc tấu đàn nguyệt “Ngẫu hứng sen” do anh sáng tác. Theo anh là một nghệ sĩ biểu diễn đàn dân tộc anh có nhiều lợi thế khi đến với sáng tác bởi anh có vốn hiểu biết về kỹ thuật của cây đàn để cho ra tác phẩm có hiệu quả hơn đến với người nghe.
Thời điểm này đại dịch Covid-19 đang từng bước được kiểm soát, cuộc sống bình thường mới đang được thiết lập, nghệ sĩ Anh Tấn lại bận rộn với những show diễn. Anh quan niệm được biểu diễn, được phục vụ công chúng và đó chính là niềm hạnh phúc, là sứ mệnh cao cả mà ít nghề khác có được. “Là nghệ sĩ chơi đàn dân tộc, tôi thấy trách nhiệm của mình cao hơn, lớn hơn khi mà nhiều người hiện nay, đặc biệt là giới trẻ ít quan tâm đến âm nhạc dân tộc. Xin khẳng định âm nhạc dân tộc chính là hồn cốt, là tiếng nói của một dân tộc, một quốc gia và trách nhiệm của chúng tôi là phải lan tỏa đến với càng nhiều người càng tốt”, nghệ sĩ Anh Tấn nhấn mạnh.
Trò chuyện cùng tôi, nghệ sĩ Anh Tấn khiêm tốn và bồi hồi nhắc về quê hương Kinh Bắc của mình. Anh khẳng định: “Tôi may mắn được sinh ra và lớn lên trên quê hương Bắc Ninh, nơi có những làn điệu Quan họ đằm thắm, mượt mà, nơi có tình đất, tình người ấm áp, chân tình. Tôi không bao giờ quên quê hương của mình, bởi nơi đó không chỉ là nơi tổ tiên, ông bà, bố mẹ và tôi được sinh ra mà ở đó tôi được thấm đượm, “ngụp lặn” trong một nền văn hóa đậm đà bản sắc để “thổi bùng” niềm cảm hứng nghệ thuật trong tôi”.