Người mê... gỗ, đá

 Dù đã được nghe kể từ trước về bộ sưu tập gỗ, đá của ông Mỹ nhưng khi bước vào nhà, chúng tôi vẫn không khỏi choáng ngợp bởi căn nhà của ông giống như một bảo tàng gỗ, đá. Từ ngoài vào trong, dưới tầng 1, trên tầng 5, phòng khách cho đến bếp ăn, không một chỗ nào là không thấy gỗ và đá.

Một chiếc cọc gỗ lũa tìm thấy từ năm 1958 trong một lần tắm sông - vốn là chiếc cọc gỗ lim được Ngô Quyền đóng xuống sông Bạch Đằng để chống quân Nam Hán năm 938. Hai cây gỗ lũa Gù Hương có hình Long - Ly - Quy - Phượng tìm được trong khu rừng nguyên sinh ở Tây Nguyên. Một tấm “Bản đồ Việt Nam” độc nhất vô nhị làm bằng những loại gỗ đặc trưng của tất cả các tỉnh, thành phố mà tất cả thời gian tìm kiếm, sưu tầm gỗ và hoàn thành phải mất hơn 23 năm cùng với hàng nghìn tác phẩm sinh vật cảnh về đá và gỗ lũa có giá trị khác… Đó là những bảo vật trong kho báu quý hiếm của một cựu giáo chức ngoài 80 tuổi nhưng đã có hơn 70 năm sưu tầm, yêu thích và say mê gỗ, đá. Ông là Nguyễn Văn Mỹ, quê ở Lạc Thổ (thị trấn Hồ, Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh huyện Thuận Thành).

Năm căn biệt thự san sát nhau với cùng một kiểu kiến trúc ở số 131B, phố Vĩnh Hồ, phường Thịnh Quang, quận Đống Đa, TP Hà Nội là nơi mà đại gia đình, con cháu ông Mỹ đang quây quần sinh sống. Dù đã được nghe kể từ trước về bộ sưu tập gỗ, đá của ông Mỹ nhưng khi bước vào nhà, chúng tôi vẫn không khỏi choáng ngợp bởi căn nhà của ông giống như một bảo tàng gỗ, đá. Từ ngoài vào trong, dưới tầng 1, trên tầng 5, phòng khách cho đến bếp ăn, không một chỗ nào là không thấy gỗ và đá. Đủ loại gỗ, đá với kích cỡ, hình thù, kiểu dáng khác nhau được ông Mỹ tìm kiếm, mang về từ mọi miền đất ở khắp cả trong và ngoài nước. Ngoài 80 tuổi nhưng ông Mỹ vẫn  khoẻ mạnh và nhanh nhẹn, vừa giới thiệu cho chúng tôi hiểu từng tác phẩm gỗ, đá trưng bày trong nhà vừa kể về nguồn gốc, quá trình mà ông đã phải dày công để tìm kiếm, thu lượm về. Cất công tìm kiếm, gặp được những tác phẩm hay, ông Mỹ không tiếc công sức, tiền của để mua về bằng được. Có những viên đá ông đi lại đến 5, 7 lần mới thuyết phục được người ta bán lại cho mình. Không ít khối gỗ lũa và phiến đá lớn ông phải thuê tàu thuỷ chở từ nước ngoài về… Nhưng mang về được rồi phải cắt gọt, chỉnh sửa làm sao để vừa giữ nguyên hình dạng tự nhiên của khối gỗ, phiến đá ấy vừa để vẻ đẹp và ý nghĩa đích thực của chúng phát lộ, đó mới thật là giá trị. Có lẽ, nếu cứ ngồi nghe ông Mỹ kể, giới thiệu về tác dụng, vẻ đẹp của các tác phẩm gỗ lũa, đá mà ông đang sở hữu thì cả ngày cũng không thấy chán. Bởi, mỗi tác phẩm gỗ, đá của ông Mỹ là một câu chuyện gắn với sự kiện, tình huống, thời gian, địa điểm và những con người khác nhau về quá trình mà ông “săn” được chúng về.

Ông kể: “Ông nội tôi là người chơi cây cảnh có tiếng ở vùng Kinh Bắc, bố tôi tuy là một thương nhân nhưng ông có niềm đam mê đặc biệt với đá. Vì thế, 10 tuổi tôi đã yêu thích và chơi đá. Nhưng khác hoàn toàn chơi cây cảnh, không phải cứ muốn là uốn tạo theo ý của mình được. Với gỗ lũa và đá tự nhiên, để chơi được phải có nhân duyên giao cảm đặc biệt với gỗ, đá cộng với niềm say mê thực sự. Duyên là yếu tố đầu tiên để gỗ lộ ra và đá thì lăn đến với mình. Nhiều khi cùng một viên đá, có người nhìn thấy bỏ qua, có người gặp được nhưng không lượm, có người nhặt mang về nhưng vẫn không cảm được vẻ đẹp của khối gỗ và viên đá ấy. Chỉ đến khi người nào đó với sự hiểu biết sâu rộng, trí tưởng tượng dồi dào, nắm bắt được cái “thần” của gỗ, đá thì khi ấy mới phát hiện ra giá trị đích thực của chúng…”.  Kho báu gỗ, đá của ông Mỹ không chỉ được trưng bày và đạt giải cao tại các Triển lãm Sinh vật cảnh trong nước mà còn có mặt ở các Triển lãm quốc tế với khoảng hơn 40 quốc gia trên thế giới. Nhiều người đã trả giá rất cao cho các tác phẩm của ông Mỹ nhưng ông có một quan điểm là không bao giờ bán mà chỉ cho và tặng, vì theo ông “Tặng thì còn, chứ bán là mất”.

Vừa qua, nhờ một người bạn giới thiệu, ông được biết hiện ở Tây Nguyên có một khối đá xanh là loại đá bán quý, ông Mỹ đã nảy ra ý tưởng  kiến tạo một pho tượng Phật ngọc Việt Nam nặng khoảng 5 tấn gồm 2 phiến đá. Hiện dự án này đang được Hội Đá cảnh - gỗ lũa nghệ thuật Hà Nội liên kết với Thiền viện Trúc lâm Tây Thiên triển khai thực hiện với kế hoạch hoàn thành đúng dịp chào mừng Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Ngoài ra, hướng tới Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, riêng cá nhân ông Mỹ sẽ trưng bày khoảng 100 con rồng ở các tư thế bằng gỗ lũa và đá, đồng thời tiếp tục tìm kiếm, sưu tầm để cho ra mắt bộ sưu tập 12 con giáp bằng đá cuội tự nhiên. Với niềm say mê và một nhân duyên giao cảm đặc biệt với gỗ, đá, chắc chắn ông Mỹ sẽ còn có nhiều tác phẩm độc đáo, quý hiếm để lại cho muôn đời.

Bài, ảnh: Thuận Cẩm