Người tiêu dùng hãy sử dụng quyền chính đáng của mình

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (DTN) Việt Nam có hiệu lực gần 5 năm qua. Thế nhưng NTD vẫn phải đối mặt với các vấn đề như hàng giả, hàng nhái, hàng không bảo đảm an toàn thực phẩm và các thủ đoạn gian lận thương mại khác. Quyền chính đáng của NTD vẫn bị “bỏ lửng” khi chính NTD “ngại” khiếu nại, còn cơ quan liên quan vẫn chưa thực sự phát huy vai trò của mình.

Bà Đặng Thị Lan ở phường Suối Hoa (thành phố Bắc Ninh) chia sẻ: “Chưa bao giờ NTD phải đứng trước khó khăn trong việc lựa chọn những sản phẩm có chất lượng thật sự và bảo đảm an toàn cho sức khỏe, tài sản và tính mạng của mình như bây giờ. Nhất là với hàng thực phẩm càng khó vì giờ nó tràn lan. Ví như một số mớ rau, miếng thịt trông tươi ngon là vậy nhưng lại nghe nói ướp cái này cái kia. Mua hàng trong siêu thị, Trung tâm thương mại cứ tưởng là có thể hoàn toàn yên tâm về chất lượng nhưng có nơi, có lúc vẫn bày bán những sản phẩm không bảo đảm. Quyền lợi của NTD được bảo vệ chưa tốt. Nơi đến khiếu nại có thể có nhưng mọi người không biết. Nhưng dù có biết thì mọi người cũng nghĩ đến chỉ mất thời gian thôi chứ chưa chắc đã giải quyết được”.

Ngần ngại với các cơ chế khiếu nại, khiếu kiện vì sợ mất thời gian, tốn tiền, không hiệu quả - Đây cũng là tâm lý chung của nhiều NTD. Do vậy, khi bị thiệt thòi, xâm hại đến quyền lợi nhưng ít người sử dụng kênh khiếu nại hoặc khởi kiện đòi quyền lợi chính đáng của mình mà thường chọn biện pháp im lặng hoặc không sử dụng hàng hóa, dich vu seo vụ đó nữa. Chính điều này càng khiến NTD trở nên “đơn độc” trong việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. Trong khi đó, tình trạng vi phạm các quy định trong lĩnh vực thương mại diễn ra trên địa bàn tỉnh ngày càng diễn biến phức tạp.

Chỉ tính riêng trong năm 2015, lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra độc lập và phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra gần 3.590 vụ, tăng gần 600 vụ so năm trước, qua đó phát hiện, xử lý 1.226 vụ, tăng 123 vụ; tổng số tiền thu phạt vi phạm hành chính và tiền bán hàng tịch thu gần 9,4 tỷ đồng, tăng 2,75 tỷ đồng.

Đánh giá về việc NTD ít khiếu nại khi quyền lợi bị xâm phạm, ông Vũ Mạnh Hải, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi NTD tỉnh cho biết: “Dù Hội triển khai nhiều biện pháp bảo vệ NTD, nhưng quyền lợi của không ít NTD vẫn đang bị xâm hại. Về vấn đề này, lỗi một phần xuất phát từ phía NTD chưa biết tự bảo vệ mình như không đọc kỹ thông tin ghi trên sản phẩm, không có thói quen yêu cầu tổ chức, cá nhân kinh doanh cung cấp hóa đơn, chứng từ mua bán hàng. Quan trọng hơn, nhiều NTD do thiếu thông tin, không biết mình có quyền lợi gì, hoặc họ cho rằng giá trị hàng hóa đã mua nhỏ nên thay vì khiếu nại lên cấp thẩm quyền thì họ lại bỏ qua các hành vi vi phạm của nhà sản xuất, phân phối. Có những trường hợp ngại va chạm, sợ mất thời gian, thủ tục rườm rà… đã không lên tiếng đòi quyền lợi chính đáng của mình. Chính sự im lặng của họ khiến cơ quan chức năng khó can thiệp, hỗ trợ…”.

Luật Bảo vệ quyền lợi NTD có ghi rõ 8 quyền của NTD gồm: Quyền được thỏa mãn những nhu cầu cơ bản; quyền được an toàn; quyền được thông tin; quyền được lựa chọn; quyền được lắng nghe; quyền được khiếu nại và bồi thường; quyền được giáo dục và đào tạo về tiêu dùng; quyền có môi trường sống lành mạnh và bền vững. Vì vậy, khi quyền lợi bị xâm hại, NTD nên chủ động tìm đến các cơ quan liên quan để được trợ giúp.