Nhân rộng mô hình HTX vệ sinh môi trường

Trước thực trạng rác thải sinh hoạt gây nguy cơ ô nhiễm ở nhiều địa phương, sự xuất hiện của các HTX vệ sinh môi trường được xem là mô hình hiệu quả, góp phần cải thiện môi trường ngay từ cơ sở. Vận động thành lập thêm nhiều HTX chuyên ngành này đang là định hướng được Liên minh HTX tỉnh đẩy mạnh trong năm 2015.

Qua 4 năm hoạt động, môi trường ở các khu dân cư và cảnh quan toàn thị trấn được cải thiện rõ rệt, đặc biệt là tình trạng ứ đọng rác thải sinh hoạt được hạn chế. Quan trọng hơn, HTX phối hợp chặt chẽ với chính quyền và các tổ chức đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền, từ đó, thái độ và ý thức nhân dân thị trấn đối với vấn đề vệ sinh môi trường được nâng lên đáng kể. Nếu như trước đây, nhiều hộ còn xả rác thải sinh hoạt bừa bãi, chưa mặn mà với việc đóng phí vệ sinh, thì nay, tình trạng này không còn.

Bà Dương Thị Thấn, Chủ nhiệm HTX cho biết: “Bằng những hoạt động hiệu quả, thiết thực, Ban Quản trị chúng tôi tranh thủ sự ủng hộ của chính quyền địa phương để nâng cao đời sống cho xã viên. Hiện nay, mỗi xã viên được đảm bảo thu nhập 2 triệu đồng/người/tháng, mua đầy đủ bảo hiểm y tế và chế độ phúc lợi trong các dịp lễ, tết, qua đó, vừa phát huy tinh thần trách nhiệm, vừa giúp xã viên gắn bó với HTX”. 

Nhờ sự động viên này, tất cả các nhân viên vệ sinh của HTX thực hiện việc thu gom rác thải, dọn vệ sinh từ đường làng ngõ xóm ra đến các khu vực công cộng không quản ngày đêm với sự nhiệt tình, trách nhiệm cao của mỗi người.

Tuy nhiên, cũng như nhiều HTX làm các dịch vụ công khác, HTX Dịch vụ vệ sinh môi trường thị trấn Thứa có quy mô nhỏ, hoạt động đơn thuần là thu gom rác thải và vệ sinh môi trường. Nguồn thu từ khoản phí vệ sinh môi trường do người dân nộp theo quy định của tỉnh chỉ đủ trang trải 1 nửa tiền công lao động, còn lại do ngân sách thị trấn hỗ trợ nên thu nhập của các xã viên còn hạn hẹp và HTX cũng không có nguồn để tái đầu tư vào trang bị phương tiện làm việc. Do năng lực và kinh phí hạn chế, việc xử lý rác thải của HTX chỉ theo phương pháp thủ công, chủ yếu là dùng chế phẩm và đốt cháy tự nhiên, chưa xử lý được rác thải tại chỗ, chưa tái sử dụng lại nguồn phế liệu.

Bên cạnh đó, việc không có bãi tập kết rác riêng và không có xe chuyên chở rác cũng gây nhiều khó khăn cho hoạt động của HTX. Bà Thấn bày tỏ nguyện vọng, để HTX  làm tốt dịch vụ công ích này cần có thêm nhiều sự hỗ trợ của chính quyền về cơ chế, chính sách cũng như quy hoạch các bãi tập kết rác ổn định hơn.

Được biết, toàn tỉnh mới chỉ có 2 HTX chuyên ngành vệ sinh môi trường, còn lại là các tổ vệ sinh môi trường thuộc các HTX dịch vụ nông nghiệp, hoạt động kém bài bản, năng lực yếu. Theo đánh giá của ông Chu Văn Phong, Trưởng phòng Chính sách và Phát triển phong trào HTX, việc hình thành các HTX vệ sinh môi trường với định hướng dịch vụ, kinh doanh rõ ràng là giải pháp quan trọng để các địa phương xử lý được vấn đề rác thải sinh hoạt một cách lâu dài. Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh chủ trương tăng cường tư vấn, vận động thành lập các HTX trong lĩnh vực này. 

Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức lại hoặc xây dựng kế hoạch hoạt động theo Luật HTX 2012, các HTX vệ sinh môi trường cần phải năng động, nhạy bén, hướng đến những dịch vụ và lĩnh vực kinh doanh đáp ứng nhu cầu của nhân dân cũng như của xã hội. Cụ thể, HTX có thể triển khai thêm một số dịch vụ như: quản lý hệ thống điện chiếu sáng, chăm sóc cây xanh, sửa chữa tu bổ vỉa hè, vận tải, xây dựng,… nhằm tạo công ăn việc làm và thu nhập cho xã viên. Đây là tiền đề quan trọng để HTX đi vào hoạt động có hiệu quả, tự chủ về tài chính và đáp ứng tốt hơn yêu cầu vệ sinh môi trường trên địa bàn, góp phần giúp địa phương hoàn thiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.