Những hệ lụy của dịch lợn tai xanh

Đã hơn 1 tháng qua, người dân trong tỉnh phải đối mặt và chống chọi với dịch lợn tai xanh hoành hành, song bằng nhiều biện pháp chỉ đạo của tỉnh và sự vào cuộc quyết liệt của các ngành chức năng, sự nỗ lực của cộng đồng nên dịch tai xanh đã từng bước được khống chế. Tuy nhiên trong quá trình khống chế dịch bệnh, không chỉ các hộ chăn nuôi có lợn nhiễm bệnh bị thiệt hại mà ngay cả những hộ có đàn lợn khỏe mạnh cũng chịu những hệ luỵ.

Dịch hoành hành…

Dịch lợn tai xanh bắt đầu xuất hiện từ đầu tháng 4, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn dịch đã xảy ra tại 8/8 huyện, thị xã, thành phố và đến ngày 22-5 đã làm hơn 58.500 con lợn mắc bệnh. Trong đó, điều trị khỏi bệnh được 19.738 con, đã tiêu hủy 20.234 con với tổng trọng lượng hơn 705,8 tấn thịt. Một trong những huyện bị ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh tai xanh là Thuận Thành.

Theo thống kê của Trạm Thú y Thuận Thành, đến ngày 23-5, toàn huyện có 7.250 con lợn với trọng lượng hơn 255 tấn bị chết. Ngũ Thái là một trong những xã có tổng đàn lợn nhiều nhất huyện. Trong đó, 50 hộ chăn nuôi với quy mô khoảng 50 con/ hộ, số còn lại nuôi  rải rác trung bình 5- 10 con trong khu dân cư. Thời gian qua, dịch tai xanh đã xuất hiện trên địa bàn xã làm 1004 con lợn chết với trọng lượng gần 42,6 tấn, đưa Ngũ Thái trở thành địa phương có số lượng lợn bị chết và tiêu hủy nhiều nhất huyện. Trong đó, hộ ít thì 2-3 con, hộ nhiều lên tới 20-30 con.

Tại gia đình Ông Nguyễn Thắng Đại ở thôn Liễu Ngạn với quy mô nuôi 50 con lợn, trong đó 4 lợn nái siêu nạc, 46 lợn giống và lợn thương phẩm siêu nạc. Do ảnh hưởng dịch tai xanh nên đàn lợn của gia đình đã bị chết và tiêu hủy 20 con, gồm 1 lợn nái, gần 3 tạ lợn thịt, số còn lại chủ yếu là lợn giống. Được sự hướng dẫn của cán bộ thú y, ông Đại đã kịp thời cách ly và ngăn chặn dịch lây lan sang cả đàn. Nhờ vậy,  30 con lợn còn lại đã hết sốt, nhúc nhắc ăn trở lại. Nhưng số lợn này hiện tại sống què quặt, khó nuôi, chậm lớn.

Ông Đại phân vân: “3 con lợn nái siêu nạc  là nguồn cung cấp con giống chất lượng không biết có còn khả năng phối được giống nữa hay không”. Tuy số hộ chăn nuôi quy mô lớn không nhiều, chủ yếu theo hình thức kinh tế hộ gia đình lấy công làm lãi. Nhưng do ảnh hưởng dịch nên nhiều gia đình chăn nuôi ở Ngũ Thái đều lâm vào khó khăn do nguồn thu chính của gia đình bị triệt tiêu.

Cũng như Ngũ Thái, xã Lạc Vệ, điểm phát dịch đầu tiên ở huyện Tiên Du làm hàng trăm hộ chăn nuôi điêu đứng. Theo thống kê của xã, đến ngày 23-5 toàn xã có hơn 420 con lợn bị chết và đã tiêu hủy với trọng lượng gần 17,9 tấn. Trong đó, một số hộ chăn nuôi có số lượng lợn bị chết nhiều, ước thiệt hại 20-30 triệu đồng. Điển hình như gia đình ông Nguyễn Văn Cần ở Nội Viên có 20 con lợn chết và tiêu hủy với trọng lượng gần 1 tấn; ông Nguyễn Văn Dần ở An Động 14 con bị chết với trọng lượng 6,7 tạ…

Hệ lụy từ dịch tai xanh…

Tuy chưa có số liệu thống kê đầy đủ nhưng thiệt hại do dịch tai xanh gây ra trên địa bàn tỉnh lên tới gần hai chục tỷ đồng, chỉ tính riêng phần kinh phí tỉnh hỗ trợ các hộ có lợn bị tiêu hủy cũng mất khoảng chục tỷ đồng. Hiện nay, dịch tai xanh đã cơ bản được khống chế, không phát sinh lợn ốm chết mới nhưng những hệ lụy của nó vẫn làm nhiều hộ chăn nuôi lợn ở các địa phương trong tỉnh lâm vào cảnh “dở khóc, dở mếu”. Lợn bệnh tiêu hủy đã được hưởng chính sách hỗ trợ của tỉnh giảm bớt khó khăn, thiệt hại cho các hộ chăn nuôi, nhưng với đàn lợn khỏe tuy không bị dịch bệnh xâm hại lại rơi vào tình trạng khó tiêu thụ. Nguyên nhân này một phần là do “lệnh án binh bất động” ở những địa bàn có dịch, mặt khác do tâm lý người tiêu dùng chưa hết “hoang mang” nên nhu cầu tiêu thụ chậm và giá rẻ.

Ông Nguyễn Như Nền ở Đồng Ngư, Ngũ Thái (Thuận Thành) buồn rầu nói: “Với phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh, gia đình tôi luôn làm tốt công tác vệ sinh chuồng trại, tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình phòng bệnh… Khi trên địa bàn xã có dịch tai xanh, tôi đã tăng cường phun thuốc khử trùng tiêu độc, rắc vôi bột xung quanh khu vực chăn nuôi, không cho người lạ ra, vào chuồng trại. Nhờ vậy, đàn lợn 50 con của gia đình vẫn phát triển khỏe mạnh không bị dịch bệnh. Đến nay, trọng lượng mỗi con đã đạt từ 80-90 kg móc mà vẫn chưa bán được, tôi như đang “ngồi trên đống lửa”. Tiền đầu tư vào chăn nuôi cứ tăng từng ngày theo sức lớn của đàn lợn, mà hy vọng thu hồi vốn về vẫn còn rất mơ hồ. Hiện giờ trung bình mỗi ngày gia đình mất khoảng 300 nghìn đồng để mua thuốc bổ để tăng sức đề kháng cho đàn lợn và hàng trăm nghìn để mua thức ăn…. Nếu tình trạng này còn kéo dài không biết gia đình còn trụ được không?”.

Không chỉ các hộ chăn nuôi trong vùng có dịch bị mắc kẹt vào tình huống này mà nhiều hộ chăn nuôi lợn ở các vùng không có dịch cũng lâm vào hoàn cảnh hết sức khó khăn do không bán được lợn. Bên cạnh đó, dịch lợn tai xanh còn tác động trực tiếp làm “đội giá” các mặt hàng nông sản, thực phẩm khác như: tôm, cua, cá, thịt bò, thịt gà, hải sản… ảnh hưởng đến chi tiêu sinh hoạt hàng ngày của nhiều gia đình, nhất là những hộ có thu nhập thấp.

Theo ông Vũ Thái Ninh, Trưởng phòng Chăn nuôi, Sở Nông nghiệp và PTNT thì với số lợn ốm chết do dịch bệnh thì có thể thống kê được mức độ thiệt hại, nhưng những ảnh hưởng, khó khăn sau khi hết dịch đối với ngành chăn nuôi còn là bài toán khá nan giải ở phía trước. Bởi nhiều đàn lợn nái là nguồn cung cấp giống chủ lực đã bị tiêu hủy, do vậy vấn đề con giống phục vụ cho khôi phục chăn nuôi sau này sẽ rất căng thẳng.

Để giải quyết được những hệ lụy của dịch tai xanh, giúp người chăn nuôi sớm ra khỏi tình trạng khó khăn. Trước mắt cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền để người dân sử dụng sản phẩm thịt lợn sạch bệnh, không nên tẩy chay một cách cực đoan. Biện pháp hữu hiệu nhất chính là đẩy mạnh công tác kiểm soát thị trường, kiểm dịch động vật, có dấu kiểm dịch đối với những sản phẩm bảo đảm chất lượng để người tiêu dùng nhận biết, cho vào lưu thông những sản phẩm có đầy đủ các điều kiện về vệ sinh thú y, an toàn dịch bệnh… Bên cạnh đó, các địa phương cũng cần chuẩn bị các giải pháp khôi phục đàn lợn sau khi dập tắt dịch nhằm thúc đẩy phát triển chăn nuôi.