Những lưu ý khi chăm sóc trẻ bị tay chân miệng

Tay chân miệng là dịch bệnh thường gặp mùa hè - thu hàng năm. Bệnh lành tính, có thể tự khỏi và không đe dọa nhiều đến sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách.

Bé Nguyễn Nhã Phương-9 tháng tuổi ở Khu 4, phường Đại Phúc, TP Bắc Ninh điều trị sốt xuất huyết tại bệnh viện sản nhi đã được 1 tuần, bé ổn định và chuẩn bị được xuất viện. Chị Nguyễn Thị Thuận mẹ bé Phương cho biết, trước đó tại gia đình chị cũng đã có một bé lớn mắc tay chân miệng, nhận thức được bệnh này là bệnh lây truyền, nên ngay khi bé xuất hiện một số nốt bọng nước ở tay chị đã cho cháu đến viện khám và điều trị. Nhờ tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị của bác sĩ, uống thuốc đều đặn, bôi thuốc ngoài da và chăm sóc bé đúng hướng dẫn nên bệnh của bé tiến triển khá nhanh.

Cũng giống như bé Phương, cháu Phạm Bình Minh năm nay đã 2 tuổi, quê ở Nam Định và có mẹ làm việc tại Bắc Ninh. Bà Đàm Thị Hồng (huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang) lên chăm sóc cháu, khi thấy cháu có các nốt bọng nước ở miệng, tay và chân, đi kèm theo đó là mệt mỏi, chán ăn đã định đi lấy thuốc nam cho cháu uống. Tuy nhiên bố mẹ cháu kiên quyết không đồng ý cho cháu tự uống thuốc tại nhà và đã đưa cháu đến bệnh viện để điều trị.

Tay chân miệng là bệnh nhiễm virut cấp tính, thường gặp ở trẻ nhỏ, chủ yếu lây qua đường tiêu hóa và nguồn lây có thể do nước bọt, do các nốt bọng nước và do phân của trẻ bị bệnh. Dấu hiệu đặc trưng của bệnh là: sốt, đau họng, tổn thương niêm mạc miệng và da, chủ yếu ở dạng phỏng nước. Khi các nốt đỏ xuất hiện trong miệng sẽ gây đau, khiến trẻ khó ăn, uống và nuốt, trẻ sẽ rất khó chịu và quấy khóc. Và ngay sau khi các nốt loét trong miệng xuất hiện cũng sẽ thấy các nốt đỏ nổi trên da tay, chân, mông, gối của trẻ. Những nốt này có kích thước khoảng 2-5mm, ở giữa có màu xám sẫm và có hình bầu dục; thường không đau và không ngứa. Cũng có trường hợp chúng có thể trở thành những mụn nước nhỏ, đôi khi gây đau và tức. Điều tối quan trọng là không được làm vỡ những nốt này, vì nếu làm vỡ có thể khiến bệnh lây lan rộng ra các vị trí khác và lây sang cho người khác. Các nốt ban trên da và mụn nước có thể kéo dài tới 10 ngày và khỏi.

Bệnh viện Sản Nhi chủ động thực hiện tuyên truyền, hướng dẫn người bệnh cách phòng bệnh và chăm sóc trẻ bị bệnh.

Bác sĩ Phạm Thị Thanh Hương, Phó Khoa Nội - Nhi, Bệnh viện Sản - Nhi cho biết, bệnh tay chân miệng xuất hiện rải rác quanh năm, nhưng tập trung vào tháng 3 đến tháng 5 hoặc tháng 9 đến tháng 10. Hiện nay cũng là thời điểm dịch đang có dấu hiệu gia tăng, nguyên nhân là do thời tiết chuyển mùa vào tháng 9 là thời kì đỉnh của dịch. Cùng với đó, đây là thời gian các trẻ bắt đầu vào năm học mới, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi tại các trường mầm non - lứa tuổi chưa tự ý thức vệ sinh cá nhân được nên khả năng gia tăng ca bệnh là khá cao.

Việc trẻ bị các nốt đỏ và loét trong miệng có thể do nhiều virus khác gây ra chứ không chỉ riêng virus gây bệnh tay chân miệng. Tuy nhiên, bác sĩ cũng có thể phân biệt bệnh tay chân miệng với các bệnh nhiễm virus khác, bằng việc xem xét tuổi của người bệnh, tay chân miệng thường hay gặp nhất ở trẻ dưới 10 tuổi, các triệu chứng bắt đầu từ sốt cao và đau họng, sau đó các vết loét phát triển trong miệng, tiếp theo là phát ban ở bàn tay và bàn chân. Đặc biệt, các nốt của tay chân miệng thường nhỏ hơn nốt thủy đậu, có màu sắc, kích thước và hình dạng khác biệt. Có thể khẳng định hoặc loại trừ tay chân miệng bằng cách dùng tăm bông quệt vùng da, họng hoặc trực trạng của người bệnh để xét nghiệm chính xác - bác sĩ Hương chia sẻ thêm.

Khi trẻ bị bệnh, các gia đình đều khá lo lắng và chính vì những lo lắng đó gây ra một số sai lầm trong cách chăm sóc cũng như tự ý điều trị cho trẻ, khiến bệnh nặng hơn, thậm chí xảy ra biến chứng như: viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong.

Bác sĩ Hương cho biết, trẻ bị tay chân miệng thường có sốt và khuyến cáo các gia đình nên hạ sốt cho trẻ đúng cách, cho trẻ uống thuốc hạ sốt đúng liều lượng và thời gian, cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, chườm khăn ấm vào trán, lách, bẹn, tránh ủ ấm quá nhiều khiến trẻ toát mồ hôi và bị nhiễm lạnh ngược. Trong quá trình chăm sóc cho trẻ, khi vệ sinh miệng mà khăn mặt không sạch, hoặc các bà mẹ chà sát quá mạnh sẽ là điều kiện để đưa vi khuẩn, đưa nấm vào miệng trẻ. Chính vì vậy, lời khuyên của các bác sĩ là gia đình nên vệ sinh miệng cho trẻ nhẹ nhàng, cho trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lí để sát khuẩn, trẻ lớn hơn vẫn có thể đánh răng bình thường nhưng lưu ý không đánh răng quá mạnh. Một điểm đáng lưu tâm nữa là các bà mẹ khi thấy con có sốt hoặc có các nốt bọng nước thì hay kiêng tắm, nhưng đây là một sai lầm hết sức nghiêm trọng. Trẻ khi bị tay châm miệng thì vẫn cần phải được vệ sinh da sạch sẽ, tắm rửa nhẹ nhàng, tránh làm vỡ các nốt bọng nước khiến bệnh lây lan; hoặc nếu có điều kiện hơn nữa thì không cho trẻ tắm nước lã mà tắm bằng nước đun sôi để nguội. Tay chân miệng là bệnh do virus gây ra, vì vậy việc sử dụng kháng sinh cho trẻ là hoàn toàn không có tác dụng, ngược lại còn có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Bệnh hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nên chủ yếu vẫn là điều trị triệu chứng

Theo thông báo của Cục Y tế dự phòng, dịch bệnh tay chân miệng đang có chiều hướng gia tăng, dịch đã xảy ra tại 63 tỉnh, thành phố. Từ đầu năm 2017 đến nay, cả nước ghi nhận hơn 43.000 trường hợp mắc. Tại Bắc Ninh, tính đến ngày 29/8 toàn tỉnh ghi nhận 54 trường hợp mắc tay chân miệng. Việc chủ động giữ gìn vệ sinh nhà cửa, đồ chơi, tạo thói quen giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ bằng cách thường xuyên rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh là biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh tay chân miệng.