Những trái đắng trên “cây hoang đường”

Từ nhiều năm trước, người dân miền núi đã mấy phen điêu đứng khi một số cơ sở thu mua các mặt hàng râu ngô non, rễ hồi, quế, móng, mắt trâu bò bán cho người nước ngoài. Hậu quả là cây lương thực mất mùa, sức kéo trong sản xuất bị tiêu hao và không ít cây đặc sản, nguồn dược liệu quý của rừng bị triệt hạ...

Còn nhớ, vụ ốc bươu vàng được khuyến cáo là nguồn thực phẩm ngon, bổ dưỡng, lợi nhuận kinh tế cao. Khi phát hiện đây chính là thủ phạm tàn phá mùa màng thì người dân mới tá hoả tìm mọi cách khống chế, tiêu diệt nhưng đã hàng chục năm qua vẫn chưa giải quyết xong di chứng. Rồi chuyện, thương nhân nước ngoài thu mua ồ ạt lá chè tươi, khô với giá cao, khuyến khích pha trộn tạp chất mất vệ sinh và chính đây là căn cứ để họ rêu rao hạ uy tín chất lượng sản phẩm của nước ta trên thị trường thế giới. Chồn nhung đen, một thời trở thành nỗi ám ảnh về lối làm ăn lừa đảo chụp giật với chiêu trò đầu tư bán con giống. Phong trào này chỉ dừng lại khi bị lật tẩy do “đặc sản” không nơi tiêu thụ, đối tác biệt tăm khiến nhiều người khuynh gia bại sản.

Mới đây, có doanh nghiệp đã nhập khẩu nghề nuôi gián đất với vốn đầu tư tiền tỷ, có cả chuyên gia ngoại trực tiếp chuyển giao giống và công nghệ, hứa hẹn bao tiêu sản phẩm giá trên trời, nhưng tính năng sản phẩm thì tù mù, không nơi kiểm định. Cũng may cơ quan chức năng đã kịp thời ngăn chặn và tiêu huỷ, nếu không, có lẽ nó cũng trở thành trung tâm phân phối con giống, gieo rắc mối nguy hại trên diện rộng. Và còn bao chiêu trò khác sẽ xuất hiện khi vẫn còn một số người muốn giàu nhanh bằng mọi giá. Và phải thêm bao nhiêu “trái đắng” nữa mới đủ cho dân mình thức tỉnh được cơn mê? Phải chăng, một số người quá thừa thãi sự cả tin, nhưng lại thiếu thốn nghiêm trọng khả năng suy xét hay còn vì lợi ích nào khác mà tình nguyện làm con rối trong tay kẻ khác. Dù vô tình hay cố ý, cá nhân hay tổ chức đã gây ra hậu quả cũng đều phải trả giá.

Người xưa chẳng đã dạy: “Những món lợi khác thường, ắt chứa những điều bất thường”; Người phương Tây có câu: “Miếng pho mát cho không, chỉ có trong bẫy chuột”… liệu có nhắc nhở được ai trong thời kinh tế thị trường nhiều lợi thế mới nhưng cũng đầy rủi ro bất chắc?