Nỗi niềm tháng Giêng

Giăng mắc mưa phùn

Tháng Giêng mưa phùn giăng mắc
Mạ non mơn mởn ruộng chiêm
Rổn rang tiếng con chim khách
Đồng chiều lóng ngóng tay em.

Tháng Giêng anh về bất chợt
Đầu làng dậy tiếng trẻ reo
Mừng người về thăm chốn cũ
Nắm tay vồn vã quê nghèo.

Anh giờ xênh xang áo mũ
Khác nhiều lắm những ngày xưa
Cái thủa đồng sâu ruộng cạn
Sớm hôm vất vả cày bừa.

Vung tay chia quà tặng bánh
Anh kiêu hãnh trước bạc tiền
Nhưng có điều anh quên mất
Món quà dành cho riêng em!
Hững hờ anh như không thấy
Mạ non em cấy trên đồng
Anh cũng vô tình chẳng biết
Nhà em giờ bên kia sông!...

Anh về rồi đi rất vội
Bùn chưa kịp lấm chân giày
Một thoáng lòng em quay quắt
Mưa phùn giăng mắc trên tay.

Tháng Giêng ruộng chiêm vụ cấy
Thẳng đều những dảnh mạ non
Em chắc mùa này lúa tốt
Thóc đầy hạt mẩy căng tròn.
                                   Trần Hồng Giang

Lời bình:
Theo quan niệm dân gian, ở vùng quê mỗi khi nghe thấy tiếng chim khách tức là sắp có tin vui. Và quả đúng như vậy. Có một người mang niềm vui về với quê nghèo trong một chiều tháng Giêng mưa phùn giăng lối: “Tháng Giêng anh về bất chợt/Đầu làng dậy tiếng trẻ reo/Mừng người về thăm chốn cũ/Nắm tay vồn vã quê nghèo”.
Nhân vật “anh” hẳn từng được lòng của rất nhiều người, bởi vậy mà tất cả đều hân hoan chào đón. Hình ảnh những cái “nắm tay vồn vã” vừa chân thực vừa dân dã, nồng hậu thể hiện tính cách, tình cảm của những người dân quê mộc mạc, chân chất. Liệu niềm vui có nhân đôi khi mà “anh” về thăm chốn cũ với một vị thế mới nếu không muốn nói là sang trọng và giầu có hơn xưa: “Anh giờ xênh xang mũ áo...Vung tay chia quà tặng bánh/ Anh kiêu hãnh trước bạc tiền”?
Có thể mọi người sẽ cảm thấy choáng ngợp và càng trọng vọng “anh” hơn bởi những thành đạt mà anh đang thể hiện. Chỉ nhân vật “em” với linh cảm tinh nhạy của người con gái là nhận thấy, anh của hôm nay đã khác rất nhiều so với anh của những ngày chưa xa ấy. Anh quên “món quà dành cho riêng em” hay anh đã quên em? Thái độ hờ hững, vô tình không cần biết, không cần quan tâm em đang làm gì, em đang ở đâu, rồi vội vã bỏ đi, đã thực sự khiến lòng em xa xót: “Anh về rồi đi rất vội/ Bùn chưa kịp lấm chân giày/ Một thoáng lòng em quay quắt/Mưa phùn giăng mắc trên tay”.
Dù là với bất cứ lí do gì, những đổi thay nhanh chóng nơi anh đã khiến không chỉ nhân vật xưng “em” mà có lẽ cả độc giả cũng cảm thấy ngậm ngùi, tiếc nuối. Bởi, đánh mất tình cảm, mất niềm tin yêu đối với người khác thực sự là một điều đáng chê trách. Hai câu: “Bùn chưa kịp lấm chân giày” và “Mưa phùn giăng mắc trên tay” là câu thơ hay mang tính ẩn dụ nhẹ nhàng mà thấm thía.
  Song cuộc đời là như thế đó. Nếu nó cứ luôn toàn màu hồng, nếu ta cứ nghĩ gì, muốn gì là được nấy thì điều đó chỉ có thể xảy ra nơi thế giới viễn tưởng. Vậy nên, có buồn thì cũng chỉ một thoáng chốc thôi, rồi vẫn phải tiếp tục công việc của mùa vụ, của cuộc sống với một tương lai đang tốt đẹp dần lên: “Tháng Giêng ruộng chiêm vụ cấy/Thẳng đều những dảnh mạ non/Em chắc mùa này lúa tốt/Thóc đầy hạt mẩy căng tròn”.
“Giăng mắc mưa phùn” là nỗi lòng của người con gái về câu chuyện tình yêu với những kỷ niệm ngọt ngào, thêm chút giận hờn, thất vọng giống như bao đôi lứa đang yêu khác. Cách đặt tên bài và cách dùng từ của tác giả cũng mang đến những liên tưởng thú vị. Tháng Giêng thường đi với mưa xuân. Ở đây tác giả vẫn gọi là mưa phùn, thêm tính từ giăng mắc rất gợi nữa, đã tạo ra cái cảm giác se se buồn về một chuyện tình yêu không thành.