Phục hồi chức năng trong điều trị bệnh nhân COVID-19

Để có chuyển biến tích cực trong điều trị bệnh nhân COVID-19 mức độ nặng cần tổng hoà của nhiều yếu tố: Bệnh nhân được tiêm vắc-xin đủ liều, đủ thời gian, được phát hiện và điều trị sớm, đúng chỉ định, điều trị tích cực với chăm sóc dinh dưỡng, chống nhiễm khuẩn, chăm sóc phục hồi chức năng cũng như điều trị bệnh lý nền kèm theo. Vừa điều trị, vừa phục hồi chức năng đã cho thấy hiệu quả rõ nét trong điều trị bệnh nhân COVID-19, ngay khi họ vẫn trên giường bệnh.

Bệnh viện Đa khoa tỉnh là tuyến cuối trong điều trị bệnh nhân COVID-19 trên địa bàn tỉnh. Tại đây, việc điều trị bệnh nhân COVID-19 được chia làm 2 khu vực: Khoa Truyền nhiễm và Đơn nguyên ICU. Trong đó, Đơn nguyên ICU với công suất tối đa 100 giường có nhiệm vụ tiếp nhận điều trị bệnh nhân nặng và nguy kịch.
Theo Thạc sỹ, bác sỹ Phan Bảo Trung, Phó Trưởng khoa Hồi sức tích cực, phụ trách Đơn nguyên ICU, những ngày gần đây áp lực điều trị bệnh nhân nặng có xu hướng giảm, song tại đây thường xuyên có từ 30 đến 40 bệnh nhân COVID-19 nặng và nguy kịch, trong đó khoảng hơn 90% chưa tiêm đủ mũi vắc-xin và trên 80 tuổi, có bệnh lý nền, phải thở oxy. “Thông thường, mỗi bệnh nhân được xuất viện sau thời gian điều trị trung bình từ 10-14 ngày. Trong quá trình điều trị, tùy tình trạng bệnh nhân, các bác sỹ sẽ áp dụng phác đồ điều trị. Cùng với sự hỗ trợ của trang thiết bị y tế, thuốc, công tác chăm sóc dinh dưỡng và phục hồi chức năng cho bệnh nhân được chú trọng” - bác sỹ Trung nhấn mạnh.
Đối với người bệnh thể nặng hoặc nguy kịch, việc phục hồi chức năng nhằm tống đờm, chất tiết từ đường hô hấp ra ngoài, làm tăng thông khí, dễ thở, đề phòng các biến chứng loét da, biến chứng suy hô hấp, tim mạch và các cơ quan khác. Các kỹ thuật phục hồi chức năng được áp dụng với tất cả các bệnh nhân nặng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh như: Tập vận động, lăn trở, tập thở, tập ho hữu hiệu. Người bệnh hôn mê hoặc nguy kịch không thể thực hiện được thì nhân viên y tế thực hiện các kỹ thuật: Điều chỉnh tư thế để người bệnh thư giãn cơ hoành giúp hô hấp dễ dàng hơn; tập vận động thụ động; dẫn lưu tư thế; vỗ, rung lồng ngực; thở có trợ giúp…

Điều dưỡng khu ICU, Bệnh viện Đa khoa tỉnh chăm sóc một bệnh nhân nặng.

Để chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân COVID-19 nặng và nguy kịch tại khu ICU, tất cả điều dưỡng được tập huấn đầy đủ về các kỹ thuật phục hồi chức năng, riêng các kỹ thuật chăm sóc hô hấp là kỹ năng của điều dưỡng hồi sức. Bệnh nhân COVID-19 thể nặng cũng thường có biểu hiện lo lắng, căng thẳng tâm lý kéo dài... vì vậy, khi phát hiện các vấn đề tâm lý của người bệnh, các y bác sỹ thường sử dụng các kiến thức về chuyên môn, kinh nghiệm của mình để động viên, tư vấn cho người bệnh.
Khoảng 2/3 số nhân viên y tế làm việc trong khu ICU, Bệnh viện Đa khoa tỉnh là điều dưỡng, trong đó phần lớn là nữ. Do đặc điểm về giới, sức khoẻ các nữ điều dưỡng thường không tốt bằng nam. Điều dưỡng Nguyễn Thị Loan chia sẻ: “Chúng tôi làm việc theo ca, kíp nên không phân công điều dưỡng này chăm sóc bệnh nhân nào mà khi cần tất cả mọi người cùng hỗ trợ cho nhau. Thời gian bệnh nhân nặng và nguy kịch đông, lại không có người nhà chăm sóc, điều dưỡng đảm nhiệm tất cả các khâu, từ chăm sóc dinh dưỡng, tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng cho đến vệ sinh cá nhân. Có những bệnh nhân liệt vận động, chỉ nằm một chỗ, vóc dáng lại cao to, mỗi 3 tiếng một lần phải lăn trở thì chúng tôi phải huy động 2-3 người để cùng hỗ trợ”.
Điều dưỡng Loan cho biết thêm, có đến 1/3 số bệnh nhân trong khu ICU bị liệt, kèm theo nhiều bệnh nền, mắc thêm COVID-19 khiến phổi bị tổn thương, dịch đọng nhiều ở ngã ba hầu họng, vì vậy, ngoài việc hút đờm dãi, các động tác lăn trở, vỗ rung… đối với những trường hợp này rất quan trọng, giúp đường thở của bệnh nhân thông thoáng, góp phần hỗ trợ bệnh nhân nhanh hồi phục.
Nhiều bệnh nhân sau khi nhiễm COVID-19, kể cả bệnh nhân nhẹ gặp các triệu chứng tồn tại dai dẳng hậu COVID, thậm chí phải quay trở lại bệnh viện để điều trị. Phục hồi chức năng sớm cho người bệnh COVID-19 nhằm cải thiện chức năng phổi và các chức năng khác, ngăn chặn sự suy giảm về thể chất và tinh thần, tăng cường khả năng vận động, góp phần nâng cao sức khỏe người bệnh. Nhiều tài liệu, hướng dẫn phục hồi chức năng cho bệnh nhân COVID-19 cũng đã được Bộ Y tế ban hành, và mới đây, Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) phối hợp với Bệnh viện Phổi T.Ư, các chuyên gia về phục hồi chức năng… xây dựng video hướng dẫn phục hồi chức năng cho người nhiễm COVID-19 thể nhẹ, không triệu chứng, đã xuất viện càng thêm khẳng định tầm quan trọng của hoạt động này đối với sức khoẻ người bệnh.