Quả chuông chùa Linh Quang

Chùa Linh Quang, xưa thuộc xã An Xá, tổng Châm Khê, huyện Yên Phong, phủ Từ Sơn. Nay thuộc phường Kinh Bắc, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Chùa được khởi dựng từ rất lâu đời để tôn thờ Phật pháp và chư vị Hậu Phật, những người có nhiều công lao đóng góp tiền của giúp đỡ dân làng và công việc tôn tạo bản tự.

Trải qua thời gian tồn tại và phát triển, đến ngày 20 tháng 8 năm Giáp Ngọ, niên hiệu Minh Mệnh (1834), đệ tử tên tự là Huyền Tông cùng với bản xã hưng công tôn tạo các tòa tượng phật. Đến ngày tốt tháng 5 năm Ất Mùi lại cho dựng bia khắc ghi tam giáo (Phật, Nho, Lão) và thánh đản chư Phật cùng họ tên ngày giỗ của các vị hậu Phật.

Đến nay chùa được trùng tu tôn tạo nhiều lần nhưng vẫn giữ được dáng vẻ uy nghi bề thế. Các công trình hiện còn của chùa gồm các tòa: Tiền đường, Thượng điện, Nhà tổ, Nhà mẫu, Tam quan, Gác chuông…

Qua khảo sát, nghiên cứu tại di tích, chúng tôi thấy hiện nay chùa Linh Quang còn bảo lưu được nhiều tài liệu, hiện vật có giá trị như: Hệ thống tượng Phật, hoành phi, câu đối, bia đá, các đồ thờ tự. Đáng chú ý phải kể đến quả chuông đồng hiện được coi là bảo khí của chùa. Chuông có tên: “Tam giáo Linh Quang tự chung”. Tổng thể thân chuông cao 1,25m (tính cả quai), đường kính miệng 0,69m. Quai chuông được đúc thành hình đôi rồng áp lưng vào nhau, miệng ngậm viên ngọc, hai chân trước quỳ xuống, thân uốn cong, đuôi vồng lên tạo thành quai treo. Thân chuông chia làm bốn phần, mỗi phần cách nhau bằng năm đường chỉ chạy suốt từ trên xuống đến núm chuông. Bốn núm chuông phân đều bốn mặt, kích thước bằng nhau, đường kính núm chuông 12cm, chung quanh chạy 22 hạt lựu. Bốn phần của thân chuông mỗi phần lại chia làm hai ô được chạm hoa văn chữ triện và đường hoa thị (xxx) chung quanh. Ô trên hình chữ nhật đứng, ô dưới hình chữ nhật nằm. Bốn ô trên đúc nổi sáu chữ lớn theo trình tự: Tam, Giáo, Linh, Quang, Tự, Chung. Bốn ô dưới là bốn bức tranh cảnh hồ sen, hoa lá, dong tảo, mây bay, sóng nước rất sinh động. Nội dung văn khắc trên chuông (dich vu seo nghĩa) như sau:

Minh văn tam giáo trên chuông chùa Linh Quang

Từng nghe, vua Hạ Vũ treo chuông để đãi hiền sĩ, Chu Vương lấy nhạc chuông để nuôi dưỡng tài năng, chuông dùng ở đời đến nay cũng đã lâu rồi vậy. Chuông báu của chùa nghe chưa được rõ ràng, nước ta phát ngân khố để đúc chuông thì từ thời Lý Thái Tổ mới bắt đầu. Đại khái là lấy tiếng vàng của chuông để cúi xin chư Phật cứu độ chúng sinh. Nghe mà có thể cảnh tỉnh quần mê, tâm thêm trong sáng. Tiếng tăm của đạo giáo nghe nhiều từ tây thổ, nhờ đó mà cảm thông vang động khắp trời nam, tất thảy đều kính mến. Vì thế từ xưa nhà Hạ, nhà Chu đã có chuông mà nay chùa không thể không có. Chùa Linh Quang bên phải có miếu vũ, bên trái án tỉnh thành, ngựa xe quan lại tập trung đông đúc là một danh lam đó vậy. Nghe âm thanh như tiếng bồ lao vắng vẻ, tiếng cá kình gầm rú sâu xa. Phàm đã có tai mắt ai chẳng động lòng, nhớ đến phúc duyên ban cho to lớn, không chỉ riêng mình mà nên được việc, việc thiện vẫn đang làm. Bèn cùng với mọi người trên dưới trong thôn và thập phương quan quý phát tâm ít nhiều tùy duyên đúc thành chuông lớn tấu lên Tam Bảo, một sớm quả phúc đã thành, xa để tiếng vang muôn đời, gốc thiện bất hủ, lưu danh lóng lánh mãi mãi.

Chư Phật chứng minh, muôn thần trợ giúp, làm phúc hộ phúc, nhà nhà giàu có, cầu nhân được nhân, đời đời hưởng lộc thịnh vượng, nên khắc bài ký để lưu truyền lâu dài.

Minh rằng:

Làng tên An Xá

Quy mô khoáng đạt

Chuông to mới đúc

Tấu lên Tam Bảo

Ngửa trông phúc thiện

Năm năm phú quý

Hoàng đồ củng cố       

Chùa gọi Linh Quang

Chế độ sáng ngời

Pháp giáo tuyên dương

Khắp cả thập phương

Giáng lâm tốt lành

Ngày ngày thọ khang

Đạo đế tốt lành.           

 Ngày 21 tháng 3 niên hiệu Minh Mệnh 20 [1839] đúc chuông

Đây là hiện vật hết sức giá trị, góp phần vào việc tìm hiểu, nghiên cứu quá trình hình thành phát triển của ngôi chùa cũng như địa danh hành chính và tín ngưỡng thờ cúng Phật pháp của nhân dân nơi đây qua trường kỳ lịch sử. Kính nghĩ, đây là một quả chuông quý, ca ngợi giáo lý tốt đẹp của đạo Phật, đạo Nho, đạo Lão, hướng chúng sinh đến với cõi thiện, tránh xa điều ác, thi hành những điều tốt đẹp, cần được nghiên cứu sao dịch, nhằm bảo tồn những thư tịch cổ để không bị mai một đi vào quên lãng, góp phần tôn vinh làm sáng tỏ thêm nét đẹp văn hóa của ông cha, làm rạng rỡ công đức của các vị tiền nhân trên quê hương văn hiến Kinh Bắc-Bắc Ninh.

Với những giá trị to lớn trên chùa Linh Quang đã được nhà nước xếp hạng là di tích Lịch sử, theo Quyết định số 1160/QĐ-UBND ngày 30-8-2012.