Qua một tuần xử lý người đội mũ bảo hiểm không đạt chuẩn

Lực lượng chức năng tuyên truyền, nhắc nhở là chủ yếu đối với người đội MBH chưa đạt chuẩn.

Thị sát tại một số địa phương cho thấy, đa số người tham gia giao thông đã chấp hành việc đội mũ bảo hiểm, còn khi đang lưu thông trên đường thì rất khó để phát hiện mũ nào đạt chuẩn, mũ nào không đạt chuẩn, bởi đến nay vẫn chỉ căn cứ vào văn bản hướng dẫn để nhận biết bằng mắt thường về mũ bảo hiểm nên không thể dễ dàng khẳng định chiếc mũ đó có đảm bảo chất lượng hay không, trong khi chưa có trang thiết bị, kỹ thuật máy móc để xác định mũ bảo hiểm giả hay thật. Một khó khăn nữa là theo quy định chỉ có phạt chứ không có hướng dẫn về việc tạm giữ lại mũ không đúng chất lượng. Nếu thu mũ, người điều khiển phương tiện có tiếp tục được phép lưu hành hay không, còn như không thu mũ, rất có thể người dân lại đội mũ cũ thì vẫn tiếp tục vi phạm. 

Theo Luật Giao thông đường bộ thì người dân, phương tiện khi tham gia lưu thông chấp hành nghiêm Luật Giao thông thì lực lượng chức năng không được phép dừng xe kiểm tra, xử lý người đội mũ bảo hiểm rởm. Chính vì vậy, việc áp dụng xử phạt tiền đối với người đội mũ bảo hiểm rởm chưa thực hiện ngay mà trước mắt vẫn chủ yếu là nhắc nhở, tuyên truyền, nếu trường hợp nào cố tình vi phạm, mũ quá kém chất lượng, hoặc đội mũ nhựa, mũ bảo hộ... không phải là mũ bảo hiểm mới xử phạt.

Trung úy Vũ Đình Kiên, cán bộ Phòng CSGT, Công an tỉnh, người trực tiếp làm nhiệm vụ trên đường nhận định: “Để kiểm tra mũ bảo hiểm đạt chuẩn, người thực thi nhiệm vụ phải có khoảng thời gian nhất định để quan sát, nhận định xem chiếc mũ đó có đạt chuẩn hay không, nên rất khó phát hiện để dừng phương tiện kiểm tra. Ngay trong việc khẳng định mũ đạt chuẩn hay không đạt chuẩn cũng rất khó cho chúng tôi mà phải do cấp có thẩm quyền giám định như Bộ Khoa học hay Bộ Công thương. Chính vì vậy rất cần sự vào cuộc đồng bộ của các ngành chức năng để triệt tật gốc mũ bảo hiểm không đạt chuẩn”.

Đồng quan điểm này, Trung úy Nguyễn Xuân Vinh, cán bộ Đội CSGT, Công an thị xã Từ Sơn cũng khẳng định: “Chúng tôi cũng chỉ dừng lại ở việc nhắc nhở, tuyên truyền, còn trường hợp nào cố tình vi phạm, chống đối lực lượng chức năng, hoặc tái phạm nhiều lần mới xử phạt”.

Đối với người tham gia giao thông thì họ chỉ đơn giản là ở đâu bán mũ bảo hiểm hợp với khả năng kinh phí của mình là họ mua, chứ bản thân họ cũng chưa chắc chắn được mũ nào đạt chuẩn, mũ nào chưa đạt chuẩn. Chị Đỗ Thị Quyên, ở Hòa Đình, phường Võ Cường (thành phố Bắc Ninh) khi bị lực lượng chức năng nhắc nhở về việc đội mũ bảo hiểm không đạt chuẩn đã phân trần: “Tôi làm công nhân, đồng lương thấp, nên chỗ nào bán mũ bảo hiểm rẻ thì tôi mua, còn nhận định về mũ thật hay mũ giả thì tôi cũng không biết được”.

Mũ bảo hiểm dành cho người đi mô tô, xe máy đã đi vào cuộc sống từ năm 2007 theo quy định tại Nghị định số 32 của Thủ tướng Chính phủ, đến nay sau gần 10 năm thực hiện, chúng ta vẫn loay hoay với việc đội mũ như thế nào để bảo đảm tính mạng cho người tham gia giao thông thì thực sự là bài toán nan giải. Trên thực tế, theo thống kê của các ngành chức năng thì có khoảng 70% số vụ tai nạn giao thông trong cả nước liên quan đến mô tô, xe máy và đa số nạn nhân bị chấn thương sọ não, dẫn đến tử vong. Điều đáng nói là nhiều nạn nhân tuy có mang mũ bảo hiểm, nhưng vẫn bị chấn thương sọ não vì… mũ bảo hiểm rởm. Vì thế, việc xử phạt mũ bảo hiểm không đạt chuẩn là cần thiết.

Mới đây, Bộ Giao thông-Vận tải và các bộ, ngành chức năng đã có văn bản chỉ đạo các lực lượng kiểm tra, xử lý vi phạm về sản xuất, kinh doanh và sử dụng mũ bảo hiểm không đạt chuẩn chất lượng. Theo đó, những người điều khiển phương tiện tham gia giao thông mang mũ bảo hiểm không đạt chuẩn sẽ bị xử phạt. Đây không phải lần đầu tiên các ngành chức năng tổ chức xử phạt các cơ sở sản xuất kinh doanh mũ bảo hiểm không đạt chuẩn và xử phạt người đội mũ bảo hiểm rởm. Từ năm 2013, việc này đã được thực hiện nhưng chưa có hiệu quả.

Một trong những nguyên nhân khiến tình trạng đội mũ bảo hiểm không đạt chuẩn gia tăng trở lại là vấn đề phân biệt mũ bảo hiểm đạt chuẩn và không đạt còn khó cho người dân. Cụ thể, dấu hiệu nhận biết một mũ bảo hiểm đạt chuẩn về mặt hình thức là có một lớp nhựa cứng, một lớp chống va đập và có quai mũ, ngoài ra phải có dán dấu CR đạt chuẩn của Bộ KH - CN. Trên thực tế, có rất nhiều mũ bảo hiểm đủ các yếu tố trên nhưng không phải mũ đạt chuẩn, ví dụ như những trường hợp dán tem giả hoặc chất lượng của lớp bảo vệ kém...

Mũ bảo hiểm là một sản phẩm đòi hỏi phải có quy chuẩn rõ ràng. Việc quản lý chất lượng mũ bảo hiểm đang do Bộ KH-CN đóng dấu và chứng nhận hợp chuẩn. Trong khi đó, về buôn bán, nhãn hiệu lại do Bộ Công thương quản lý, còn để có thể xử lý những người sử dụng mũ bảo hiểm không đạt chuẩn thì chỉ có lực lượng CSGT… Sự chồng chéo của nhiều ngành, nhiều cấp dẫn tới tình trạng “cha chung không ai khóc”.

Để hạn chế vấn nạn người dân đội mũ bảo hiểm không hợp chuẩn khi tham gia giao thông, điều cốt lõi là phải trị tận gốc, tức là kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ từ khâu sản xuất. Ngoài ra, cần tăng cường công tác tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức trong việc sử dụng mũ bảo hiểm đạt chuẩn khi tham gia giao thông.

Ban ATGT tỉnh cũng xây dựng và triển khai tích cực Kế hoạch số 38 về tổ chức chiến dich vu seo tuyên truyền và triển khai đợt cao điểm kiểm tra, xử lý vi phạm về sản xuất, kinh doanh và sử dụng mũ không phải là mũ bảo hiểm trong toàn tỉnh. Yêu cầu các cơ sở sản xuất, kinh doanh mũ phải có đầy đủ chứng từ hợp quy và ký cam kết với lực lượng chức năng không kinh doanh, buôn bán mũ giả, mũ kém chất lượng. Sự quản lý sát sao từ các cơ sở sản xuất, kinh doanh mũ là biện pháp chính để loại bỏ mũ bảo hiểm không đạt chuẩn trong đời sống xã hội hiện nay.