Sản xuất khoai tây giống sạch bệnh

Khoai tây là một trong những cây trồng chủ lực, cho hiệu quả kinh tế cao trong sản xuất vụ đông. Để cây khoai tây đạt được năng suất cao thì chất lượng củ giống có vai trò quyết định. Tuy nhiên trong thực tế, nông dân thường dùng khoai tây thương phẩm để làm giống nên chất lượng không được bảo đảm, năng suất không cao.

Ph, nhất là các bệnh do vi rút gây ra sẽ truyền qua củ, nếu dùng các củ bị nhiễm bệnh này đem trồng ở vụ sau, vi rút sẽ tiếp tục phát sinh gây hại, khoai tây chắc chắn sẽ ít củ, củ nhỏ hoặc không có củ, năng suất giảm đáng kể (hiện tượng này còn gọi là thoái hoá giống). Để khắc phục hiện tượng thoái hoá giống và có được nguồn giống khoai tây tốt thì phải tiến hành sản xuất củ giống theo quy trình riêng, không nên lấy khoai tây thương phẩm để làm giống. Được sự giúp đỡ của Sở KH và CN, Sở NN và PTNT, Phòng Kinh tế thị xã Từ Sơn đã triển khai thực hiện mô hình “ứng dụng tiến bộ kỹ thuật sản xuất khoai tây giống sạch bệnh cung cấp cho các vùng sản xuất khoai tây tập trung”. Nguồn giống  sử dụng trong mô hình là giống khoai tây siêu nguyên chủng được nhân ra từ hệ thống phòng nuôi cấy mô (thuộc Viện sinh học nông nghiệp- trường ĐHNN1), rồi đem trồng trong nhà ươm invitro có mái che, có trang bị máy điều hòa nhiệt độ, quạt phun sương và hộp trồng cây thuỷ canh tĩnh. Sau khi có nguồn giống khoai tây siêu nguyên chủng đem về sản xuất tại địa phương phải tiến hành lựa chọn vùng sản xuất giống nguyên chủng bảo đảm các điều kiện: cách ly về địa lý, không gian với cây trồng cùng họ, họ thập tự và họ bầu bí; chế độ luân canh với cây trồng nước và mật độ côn trùng truyền bệnh ở mức tối thiểu nhất. Quy trình sản xuất củ giống nguyên chủng và xác nhận ở vùng cách ly phải tuân thủ đầy đủ các bước: Trước hết các cơ quan chuyên môn tiến hành chuyển giao công nghệ cho nông dân tham gia vào mô hình, từ đó xây dựng quy trình sản xuất khoai tây giống sạch bệnh phù hợp với điều kiện tại đại phương. Tiếp đến là thanh lọc, vệ sinh đồng ruộng, nhằm quan sát, phát hiện những cây có triệu trứng bệnh, cây lẫn giống, sẽ nhổ bỏ tận gốc, sau đó rắc vôi bột khử trùng không để lại tàn dư bệnh trên đồng ruộng. Chế độ chăm sóc tuân theo sự chỉ đạo của cơ quan kỹ thuật. Thời điểm thích hợp nhất để thu hoạch  khoai tây giống là khi 2/3 lá cây chuyển màu. Trước khi thu hoạch khoảng 10 ngày, không được tưới nước vào ruộng, nếu gặp mưa phải tháo kiệt nước ngay, đồng thời thanh lọc lần cuối các cây, củ nhiễm bệnh và tiến hành thu hoạch vào ngày không mưa. Phân loại củ giống, loại bỏ những củ chất lượng kém, đóng bao và bảo quản trong kho lạnh. Quá trình bảo quản được thực hiện theo các bước: Đóng củ giống vào bao có trọng lượng 30 kg; xếp bao khoai tây theo chiều dọc của kho lạnh, cách tường và nền 20 cm; hạ nhiệt độ của kho lạnh qua các giai đoạn khác nhau để khoai thích nghi dần với môi trường lạnh; giữ nhiệt độ bảo quản ổn định từ 2 đến 4oC; trước khi đưa khoai ra khỏi kho lạnh nâng 2oC/ngày, kết hợp với thông gió hàng ngày; khi nhiệt độ trong kho xấp xỉ nhiệt độ không khí thì mở cửa kho và cuối cùng là xử lý mầm đỉnh, rồi đem trồng ngoài đồng ruộng. Sản xuất trong vụ xuân để lấy khoai giống cho vụ đông. Kết quả, mô hình được thực hiện trên diện tích 2 ha tại HTX Dương Sơn (xã Tam Sơn) đã sản xuất ra hơn 21 tấn khoai tây giống nguyên chủng đạt tiêu chuẩn với giá thành chỉ bằng 57,4% giống nhập ngoại.

Sản xuất khoai tây giống nguyên chủng sạch bệnh, sẽ khắc phục được tình trạng giống chất lượng kém, đồng thời cung cấp nguồn giống ổn định, bảo đảm chất lượng, giá thành rẻ hơn nhiều so với khoai tây giống nhập ngoại, kích thích nông dân mở rộng diện tích khoai tây trong vụ đông, góp phần nâng cao hiệu quản sản xuất nông nghiệp.  

Bài, ảnh: Thuỳ Dương