Siết chặt quản lý thuế giao dịch bất động sản

Thị trường giao dịch bất động sản (BĐS) những năm gần đây diễn ra khá sôi động, tạo nguồn thu không nhỏ cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, xuất hiện tình trạng người nộp thuế kê khai giá trị giao dịch chuyển nhượng BĐS thấp hơn thực tế, nhằm giảm đi số thuế phải nộp vào ngân sách, đòi hỏi các cơ quan chức năng phải siết chặt quản lý, chống thất thu thuế trong lĩnh vực này.

Công chứng liên quan đến giao dịch bất động sản chiếm số lượng lớn tại Văn phòng Công chứng Chu Tùng (thành phố Từ Sơn).

Theo quy định, trong mỗi giao dịch chuyển nhượng BĐS, bên nhận chuyển nhượng (người mua) có trách nhiệm đóng lệ phí trước bạ là 0,5% giá trị chuyển nhượng; bên chuyển nhượng (người bán) là doanh nghiệp cần kê khai thuế giá trị gia tăng 10% giá trị chuyển nhượng trước thuế và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 20% từ lợi nhuận chuyển nhượng; người chuyển nhượng là cá nhân thì đóng thuế thu nhập cá nhân 2% tổng giá giá trị chuyển nhượng. Trường hợp giá mua bán thấp hơn mức giá đất do UBND tỉnh ban hành tại thời điểm kê khai thuế, cơ quan thuế sẽ tính thuế theo mức giá nhà, đất của nhà nước ban hành.
Theo ông Nguyễn Văn Nhuận, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế Khu vực Từ Sơn - Yên Phong: Những năm qua, ngành Thuế có nhiều biện pháp quản lý thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng BĐS, song tình trạng người nộp thuế kê khai giá trị giao dịch thấp hơn thực tế, giảm đi số thuế phải nộp vẫn tồn tại, công tác đấu tranh với hành vi trốn thuế gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân chính là do căn cứ pháp lý yêu cầu người nộp thuế kê khai đúng thực tế chưa có; các cơ quan chức năng chưa xây dựng được cơ sở dữ liệu đất đai theo từng địa bàn, khu vực, dự án tại thời điểm chuyển nhượng. Nhiều hợp đồng đã giao dịch, chuyển nhượng nhiều lần nhưng thực hiện công chứng “treo” nhằm trốn thuế. Chỉ có một số ít trường hợp cơ quan thuế đấu tranh phát hiện ra dấu hiệu vi phạm, chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để xử lý.
Anh Chu Văn Tùng, Trưởng Văn phòng Công chứng Chu Tùng, (đường Lê Quang Đạo, thành phố Từ Sơn) chia sẻ: “Mỗi tháng, văn phòng chúng tôi thực hiện công chứng khoảng 200 bộ hồ sơ cho giao dịch BĐS. Chúng tôi thường xuyên hướng dẫn, nhắc nhở các cá nhân giao dịch ghi đúng nội dung, giá trị để bảo đảm tính pháp lý và tránh rủi ro sau này. Tuy nhiên, nhiều khách hàng thỏa thuận riêng về giá nên chúng tôi cũng khó nắm được”.
Trước tình hình đó, ngày 28-1, UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo số 290 về việc chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng BĐS. Trong đó, yêu cầu Cục Thuế tỉnh chỉ đạo thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch đối với doanh nghiệp có hoạt động chuyển nhượng BĐS; rà soát kiểm tra, giám sát chặt chẽ các trường hợp kê khai thuế của người nộp thuế kinh doanh BĐS, từ đó xác định các trường hợp có rủi ro cao về thuế để bổ sung vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra. Chủ trì xây dựng cơ chế liên thông giữa Cục Thuế tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường trong cung cấp thông tin chuyển nhượng BĐS khi xây dựng Bảng giá đất; thu thập thông tin, điều tra, khảo sát, đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo sát với giá đất phổ biến trên thị trường.
Sở Tư pháp Bắc Ninh yêu cầu các Văn phòng công chứng trên địa bàn tỉnh hướng dẫn người dân, chủ đầu tư dự án BĐS, doanh nghiệp kinh doanh, chuyển nhượng BĐS kê khai trên hợp đồng công chứng theo giá thực tế mua bán;  có trách nhiệm phối hợp, cung cấp cho Cơ quan Thuế hàng tháng danh sách tổ chức, cá nhân có Hợp đồng công chứng chuyển nhượng, kinh doanh BĐS theo từng địa bàn cấp huyện để Cơ quan Thuế đối chiếu, rà soát đôn đốc các tổ chức, cá nhân thực hiện khai thuế và nộp thuế theo quy định.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Cục Thuế tỉnh đang triển khai các giải pháp về rà soát, thanh, kiểm tra các giao dịch chuyển nhượng BĐS trên địa bàn. Theo ông Đỗ Công Tiến, Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh, các đơn vị thuộc Cục đẩy mạnh tuyên truyền cho doanh nghiệp, cá nhân khi chuyển nhượng BĐS ghi đúng giá chuyển nhượng thực tế, chuyển tiền qua ngân hàng nhằm tránh rủi ro nếu có tranh chấp trong thực hiện hợp đồng giao dịch và tạo điều cho cơ quan chức năng kiểm soát dòng tiền giao dịch. Phổ biến nội dung quy định về hành vi trốn thuế và xử lý vi phạm theo pháp luật hình sự và chính sách thuế liên quan. Mỗi doanh nghiệp, cá nhân nâng cao ý thức trong việc kê khai, nộp thuế khi có hoạt động chuyển nhượng, kinh doanh BĐS vừa để tự bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình vừa bảo đảm công bằng xã hội, đóng góp nguồn thu cho ngân sách nhà nước.