SỚM QUÊ - Phút giây thần tiên thanh lọc tâm hồn

    
              SỚM QUÊ

Gần sáng tôi hay tắt điện
nán lại chút hương vườn vào
lúc này mọi vật như bóng
riêng mình không thấy bóng đâu

Châng lâng cái gì cũng nhẹ
phút đêm và ngày giao nhau
cả ta chẳng còn ta nữa
chuyện chi không cuối không đầu

Khởi sự là hương ngát ngát
thấm vào trong phổi thật sâu
rồi nghe máu trong mạch đập
mở mắt rung rinh sắc màu

Có sớm trong veo như thế
ra vườn hỏi lá vài câu...
                                              Anh Vũ

Lời bình:

Động tác tắt điện vào lúc trời gần sáng, chắc rất nhiều người vẫn hay thực hiện. Đơn giản có thể đó chỉ như một thói quen. Và cũng có thể là để tiết kiệm thêm chút tài chính trong sinh hoạt của gia đình. Còn với nhà thơ Anh Vũ, mục đích của thói quen ngỡ như rất bình thường đó lại chẳng bình thường chút nào. Ấy là để “nán lại”, lưu giữ lại chút hương thơm của khu vườn vẫn như đang còn bảng lảng, lưu luyến trong căn phòng của mình.
Nhà thơ có một khu vườn hẳn là lúc nào cũng luôn ăm ắp sắc hương. Mùi thơm của cây cối, hoa trái cứ tự do theo gió mà lan tỏa. Như vậy, bất cứ lúc nào, ngày cũng như đêm, thi sỹ đều có thể tận hưởng món quà thanh tao mà thiên nhiên ban tặng. Vậy thì lý do gì khiến tác giả vẫn còn muốn “chút hương vườn” nán lại? Người thơ không giấu diếm điều bí mật cho riêng mình. Ông chỉ ra rằng: “Chút hương vườn” ở vào cái thời khắc “phút đêm và ngày giao nhau” ấy, thật vô cùng đặc biệt. Nó có một cái gì đó rất khó diễn tả, chỉ có thể hình dung và cảm nhận được một cách hết sức mơ hồ, mông lung kiểu, “châng lâng cái gì cũng nhẹ”. Nó khiến con người như bay bổng, thăng hoa đến độ “cả ta chẳng còn ta nữa/chuyện chi không cuối không đầu”.
  Dù trạng thái “châng lâng” ngỡ có thể khiến tâm hồn tác giả tan biến vào hư vô, thì những cảm nhận của thể xác lại hết sức thực tế đến cả từng chi tiết: “Khởi sự là hương ngát ngát/thấm vào trong phổi thật sâu/ rồi nghe máu trong mạch đập/ mở mắt rung rinh sắc màu”. Chỉ một “chút hương vườn” của buổi sớm mai mà có tác dụng thần tình đến thế sao? Có vẻ như tác giả đã hơi quá lời khi diễn tả cái cảm xúc mà người bình thường liệu có mấy ai để ý? Song kỳ diệu thay, những rung cảm tinh nhạy đó đã như được mặc định trong hành động cũng như tâm hồn thi sỹ: Thấy những điều người khác không thấy, nghĩ những điều người khác không nghĩ tới và làm những điều người khác chưa làm được. Hai câu kết với không gian “trong veo” của buổi sáng sớm, với động tác nhẹ nhàng, hình ảnh được nhân cách hóa “ra vườn hỏi lá vài câu” tự nó đã toát lên chất thơ, toát lên phong thái nghệ sỹ vừa dung dị mà hào hoa, thanh lịch, khó bị trộn lẫn.
“Sớm quê” không có chủ đích miêu tả một buổi sớm mai nơi làng quê. Nhà thơ chỉ mượn không gian và thời gian ấy để thể hiện cảm xúc, lòng yêu mến thiết tha của mình trước vẻ đẹp dịu nhẹ của thiên nhiên, trời đất mà không phải lúc nào ta cũng có thể dễ dàng bắt gặp. Động thái “tắt điện” lúc này giống một cái “dấu niêm phong”, giúp lưu giữ những giá trị tinh thần thanh khiết, mong manh và hết sức quý báu. Giống như “ông hoàng thơ tình” Xuân Diệu từng ao ước: “Tôi muốn tắt nắng đi/ Cho màu đừng nhạt mất/ Tôi muốn buộc gió lại/ Cho hương đừng bay đi” (Vội vàng). Nhà thơ Anh Vũ cũng mong làm được điều kỳ diệu đó bằng khoảnh khắc sáng tạo của mình. Bởi vậy tác phẩm đã tạo được sự thích thú cho người đọc nhờ cái tứ rất độc đáo, mang nét mới lạ riêng. Và cuộc đời mỗi con người, có được một vài phút giây thần tiên như thế để tâm hồn được thanh lọc, lắng lại trong nhịp sống bon chen, hối hả này há chẳng phải là điều ý nghĩa lắm sao?