Ta về nhốt gió ngày xưa

Sớm chiều má nhọ bùn non

Đêm sương giá lại lo đon mạ gầy

Bốn mùa trông đất trông mây

Bão giông bợt bạt rạc cây lúa mềm

Nhọc nhằn quẩy nắng vào đêm

Làng như mẹ áo bạc thềm heo may

Gió đi hoang trễ tràng ngày

Biết đâu muối mặn gừng cay ở đời

Lo toan theo dọc kiếp người

Rạ rơm vướng cả trong lời ru xanh

Tiếng cười chật nếp nhà tranh

Chẳng ai lấy cái rách lành để so

Bến sông ngơ ngác cánh cò

Qua cầu thèm tiếng “ơi đò…” xa xôi

Trăm năm làng cũng da mồi

Nắng om chín cả mồ hôi trên đồng

Bờ đê cong nhịp gánh gồng

Mảnh ao lõm nắng phập phồng đợi mưa

Ta về nhốt gió ngày xưa

Nhặt câu hát một thời chưa là mình

Vốc trăng têm lại chữ tình

Cho thơ có một mái đình để neo

Thơ là sáng tạo do đó dù cái vỏ thể loại có cũ đến đâu chăng nữa thì nhà thơ vẫn cứ thoải mái sáng tạo. Bài thơ lục bát “Ta về nhốt gió ngày xưa” của Phan Thái trên đây là minh chứng. Từ thể thơ truyền thống ngọt giọng đọc, ngọt tai nghe này tác giả thỉnh thoảng lại “điểm” thêm những hình ảnh quen thuộc của ca dao “trông đất trông mây”, “muối mặn gừng cay”, “cánh cò”, “phập phồng đợi mưa”, “mái đình” khiến bài thơ mềm hơn, gần gũi hơn. Từ đó sự sáng tạo có sự bứt phá liên tục.

Hình ảnh làng quê cũng già đi, bạc màu đi, mốc lên như cánh áo người mẹ già mặc quanh năm suốt tháng là hình ảnh mới lạ trong cách cảm của tác giả. Cái làng quê nông nghiệp ấy là truyền thống, là dĩ vãng của ta. Ở nơi ấy đầy hoài niệm, đầy lo toan vất vả nhưng cũng đầy nhân nghĩa nhân tình vốn là hồn cốt của người Việt.

Những hình tượng thơ mới mẻ càng làm tăng sự khái quát và truyền cảm. Nói về lo toan vất vả: “nhọc nhằn quẩy nắng vào đêm”, “lo toan theo dọc kiếp người/rạ rơm vướng cả trong lời ru xanh”, “nắng om chín cả mồ hôi trên đồng”, “bờ đê cong nhịp gánh gồng”. Nói về nhân tình: “gió đi hoang trễ tràng ngày/biết đâu muối mặn gừng cay ở đời”, “tiếng cười chật nếp nhà tranh/chẳng ai lấy cái rách lành để so”.

Làng quê tuy già đi nhưng cũng có đổi mới. Hình ảnh cây cầu qua sông để người dân đi lại thuận tiện là đại diện cho điều đó. Sự đổi mới làm thay đổi hẳn nhịp sống ngàn xưa khiến cho bến sông vắng lặng, cánh cò lẻ loi, tiếng gọi đò chỉ còn là trầm tích kỉ niệm. Tác giả lấy hình ảnh đại diện cho sự đổi mới của làng quê này làm cái cớ quay về hoài niệm, bám vào truyền thống và sự “trở về” này cũng được viết bằng câu chữ mới lạ, ám ảnh, ấn tượng: “Ta về nhốt gió ngày xưa/nhặt câu hát một thời chưa là mình”.

Câu hát thời chưa là mình là lời của quá khứ, những hò lơ hó lơ, những í a lới là và những câu ca dao tình tứ. Cũng từ sự trở về này mà chúng ta nhận ra chân giá trị truyền thống qua câu kết bài thơ đầy tình lí và câu chữ cũng rất mới mẻ của sáng tạo thơ ca: “Vốc trăng têm lại chữ tình/cho thơ có một mái đình để neo”. Neo thơ chính là cách nói sáng tạo phải dựa trên nền truyền thống vững chãi.

Bài thơ lục bát dài 22 câu, vần trực tiếp không dùng vần mát, nhuần nhuyễn, mềm mại đủ cho thấy tác giả ắp đầy cảm xúc và chia sẻ với nỗi lo toan của làng quê. Bài thơ có “chữ tình” mới mẻ ấy mà neo được vào lòng người đọc.