Tăng cường các giải pháp hướng nghiệp, phân luồng học sinh cuối cấp

Năm học 2016-2017, đối với học sinh cuối cấp, nhất là cấp THPT thì đây là thời điểm quan trọng để đưa ra những quyết định mang tính bước ngoặt cuộc đời. Vậy ai sẽ đi theo con đường Đại học, chuyển sang trường nghề hay trực tiếp tham gia thị trường lao động phổ thông sau kỳ thi THPT Quốc gia…?

Việc quyết định học gì, làm gì đương nhiên do chính các em, nhưng vai trò hướng nghiệp của người thầy, của nhà trường cũng hết sức quan trọng, giúp các em có cái nhìn đúng đắn, khách quan trong định hướng nghề nghiệp, dựa trên năng lực, sở trường của học sinh cũng như nhu cầu cung ứng nguồn nhân lực trong từng lĩnh vực của xã hội.

Có thể nói, công tác phân luồng hướng nghiệp học sinh cuối cấp luôn hết sức quan trọng và cần thiết, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường lao động trong tương lai. Những năm qua, do chưa làm tốt công tác phân luồng hướng nghiệp học sinh cuối cấp đã dẫn đến tình trạng “thừa thầy thiếu thợ”. Theo số liệu của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, cả nước hiện có khoảng 230 nghìn cử nhân, thạc sỹ thất nghiệp, dự báo số lao động thất nghiệp còn tăng nhanh trong năm 2017.

Trên thực tế, ai cũng biết phân luồng hướng nghiệp học sinh cuối cấp là quan trọng và cần thiết, nhưng rất khó triển khai hiệu quả, nhất là những tỉnh như Bắc Ninh. Lý do, Bắc Ninh là đất học, do vậy ý chí vươn lên bằng con đường học vấn (mà đích đến là ĐH) ăn sâu vào suy nghĩ của mỗi học sinh. Nhiều năm trước, cứ 1 học sinh Bắc Ninh tốt nghiệp THPT thì có tới 1,5 lượt thí sinh dự thi ĐH, nhiều em thi trượt lại ôn thi một, hai thậm chí 3 năm chỉ để nuôi dưỡng ước mơ ĐH.

Cái yếu trong PLHN của ngành GD Bắc Ninh cũng nằm trong thực trạng chung toàn quốc. Đó là đội ngũ giáo viên không có chuyên môn sâu về hướng nghiệp, do vậy việc định hướng cho học sinh rất hạn chế. Các trường vẫn chủ yếu hướng trường hơn hướng nghiệp cho học sinh mà chưa quan tâm (cũng có thể chưa biết, không biết) đến cơ hội việc làm của các ngành nghề, lĩnh vực.

Tư vấn, định hướng nghề nghiệp giúp học sinh có được quyết định đúng đắn cho tương lai.

Cuối tháng 2-2017, Bộ GD-ĐT yêu cầu ngành GD-ĐT các tỉnh, thành phố báo cáo thực trạng và giải pháp phân luồng, hướng nghiệp học sinh cuối cấp, ngành GD-ĐT Bắc Ninh đã có báo cáo cụ thể như sau: Đã thực hiện đúng, kịp thời và bước đầu có hiệu quả chủ trương, chính sách và các quy định của ngành về phân luồng. Công việc này được triển khai trong cả các giờ học chính khóa và ngoại khóa. Đặc biệt từ năm 2013, Sở GD-ĐT đưa hiệu quả công tác phân luồng, hướng nghiệp tại các trường THPT, các Trung tâm Giáo dục Thường xuyên thành một chỉ tiêu thi đua với các tiêu chí rõ ràng cho từng loại hình trường.

Kết quả: Năm học 2015-2016 (năm học 2016-2017 chưa có số liệu) đã có 9,8% học sinh tốt nghiệp THCS vừa học nghề, vừa học văn hóa THPT tại các Trung tâm Giáo dục Thường xuyên. Hiện nay chỉ có khoảng 50% học sinh lớp 12 tham gia thi và tuyển sinh vào các trường Đại học; 20% vào các trường Cao đẳng. Nhiều trường THPT có đầu vào thấp như Quế Võ 3, Yên Phong 2 đã chủ động mời các doanh nghiệp đến tư vấn, tuyển dụng tham gia thị trường lao động phổ thông sau khi các em tốt nghiệp THPT trong các khu công nghiệp… Đây là kết quả đáng ghi nhận nếu so với trước đây, những năm thi Đại học theo hình thức 3 chung (chung đề thi, chung thời gian, chung kết quả), 1 học sinh Bắc Ninh tốt nghiệp THPT thì có tới 1,5 lượt thí sinh dự thi Đại học.

Song song với việc chuẩn bị cho kỳ thi THPT Quốc gia 2017 được tổ chức vào cuối tháng 6 tới, các trường THPT, các Trung tâm Giáo dục Thường xuyên cũng đã lên kế hoạch tăng cường tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh khối 12, trước khi các em quyết định tiếp tục con đường Đại học, chuyển sang trường nghề hay trực tiếp tham gia thị trường lao động phổ thông sau kỳ thi THPT Quốc gia?

Có thể nói, khi số lượng cử nhân, thạc sỹ đang thất nghiệp ngày càng tăng thì công tác phân luồng hướng nghiệp học sinh cuối cấp càng trở nên cầu cấp bách hơn bao giờ hết. Hơn nữa trong một xã hội phát triển thì nhu cầu nguồn nhân lực là vô cùng phong phú, đòi hỏi tính chuyên môn hóa rất cao, không thể thay thế cho nhau nếu người lao động không được đào tạo bài bản theo từng ngành nghề cụ thể.