Thách thức trong giảm nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN

Nợ tiền đóng, trốn đóng Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bảo hiểm Y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động mà còn làm chậm sự phát triển của mỗi cơ quan, doanh nghiệp, tác động trực tiếp đến Quỹ BHXH, BHYT, BHTN.

Để hạn chế mức thấp nhất tình trạng nợ BHXH, BHYT, BHTN, ngành BHXH đang tích cực triển khai nhiều giải pháp thiết thực.
BHXH, BHYT, BHTN là những chính sách xã hội quan trọng, mang nhiều ý nghĩa nhân văn, góp phần bảo đảm an sinh xã hội vì sự phát triển bền vững. Chính vì thế, những năm qua, các cấp, các ngành triển khai nhiều biện pháp tích cực để giúp ngày càng nhiều người lao động, người dân được thụ hưởng những lợi ích mà chính sách bảo hiểm mang lại. Tỉnh cũng hỗ trợ một số đối tượng đặc thù khi tham gia BHYT, BHXH tự nguyện. Nhiều chỉ tiêu tại Bắc Ninh vượt trội so với các tỉnh, thành phố như: Tỷ lệ bao phủ BHYT; BHYT học sinh, sinh viên; phát triển BHXH tự nguyện… Tuy nhiên, trong quá trình triển khai chính sách về bảo hiểm vẫn còn nhiều hạn chế, trong đó có vấn đề nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN còn ở mức cao, diễn biến phức tạp.
Theo số liệu thống kê, đến hết tháng 10, số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN là 294,86 tỷ đồng, giảm 18,47 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2018, chiếm 3,42% số phải thu. Bao gồm nợ BHXH là 249,58 tỷ đồng, nợ BHTN là 10,09 tỷ đồng, nợ bảo hiểm tai nạn lao động-bệnh nghề nghiệp là 2,43 tỷ đồng và nợ BHYT là 32,76 tỷ đồng. Mặc dù số tiền nợ giảm hơn so với cùng kỳ năm 2018 nhưng tình trạng nợ vẫn diễn biến phức tạp, xảy ra ở hầu hết các địa phương, có những đơn vị, doanh nghiệp nợ với số tiền lớn, trong thời gian dài...
Trước thực trạng đó, BHXH tỉnh và các huyện, thị xã, thành phố có nhiều giải pháp tích cực nhằm hạn chế số đơn vị phát sinh và thu hồi tiền nợ. Cụ thể như các cơ quan BHXH đều thành lập bộ phận giải quyết, thu hồi nợ đọng để thường xuyên nắm bắt tình hình sản xuất, kinh doanh, số lao động của doanh nghiệp, đơn vị, tiến hành thu hồi nợ. BHXH tỉnh tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp luật bảo hiểm ở doanh nghiệp; báo cáo và đề nghị tỉnh chỉ đạo các ngành, các cấp phối hợp xử lý đối với các doanh nghiệp không thực hiện kết luận thanh tra, kiểm tra về vi phạm chính sách bảo hiểm; thực hiện khoá mã BHYT; công khai danh tính các đơn vị nợ trên các phương tiện thông tin đại chúng đồng thời thu lãi tiền nợ. Riêng trong tháng 10, BHXh tỉnh thu lãi chậm đóng hơn 7,8 tỷ đồng… Nhiều địa phương chủ động, tích cực giải quyết vấn đề nợ đọng. Điển hình như tại thành phố Bắc Ninh. Số nợ đến hết tháng 10 của BHXH thành phố Bắc Ninh khoảng 92,1 tỷ đồng, trong đó nợ trong hạn là 36,5 tỷ, nợ quá hạn 55,6 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ quá hạn đã chiếm 4,4% so với kế hoạch thu, cao hơn bình quân của tỉnh. Theo lãnh đạo BHXH thành phố Bắc Ninh thì do số lượng đơn vị và số người tham gia tương đối lớn vì thế không thể tránh khỏi việc nợ đọng. Cơ quan đã tham mưu cho UBND thành phố Bắc Ninh ban hành công văn về việc tăng cường phối hợp chỉ đạo công tác thu, thu nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn; thực hiện nhiều biện pháp kiên quyết như tiến hành thu nợ, công khai danh tính đơn vị nợ, thực hiện khoá mã thẻ BHYT...
Theo đại diện BHXH tỉnh thì việc giảm số tiền, số đơn vị nợ gặp nhiều khó khăn, thách thức như: Một số doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả nên không đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động; có doanh nghiệp nợ tiền rồi giải thể hoặc chuyển trụ sở sản xuất, kinh doanh sang địa bàn khác… Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT hiệu quả chưa cao. Chế tài xử phạt chưa thực sự đủ sức răn đe; việc khởi kiện ra toà đối với các đơn vị nợ còn nhiều thủ tục, liên quan đến nhiều ngành nên khó thực hiện… Bên cạnh đó, một số người sử dụng và người lao động nhận thức chưa thực sự rõ ràng về chính sách bảo hiểm, cá biệt có trường hợp trây ì; nhiều người lao động nắm bắt chưa kịp thời thông tin về số tiền nợ, số tháng, đối tượng nợ của doanh nghiệp nên không đòi hỏi quyền lợi… Những thách thức trên rất cần được tháo gỡ kịp thời để giảm tình trạng nợ đọng, bảo đảm quyền lợi của người lao động.