Tháng tư - Niềm vui và nỗi buồn

Có rất ít những niềm vui tỏa lan khắp rộng dài đất nước, thậm chí còn vượt qua biên giớí, trùng khơi đến với bạn bè năm châu, bốn biển, kéo dài hết tháng năm nọ qua tháng năm kia, mãi mãi đọng lại trong trái tim nhân loại. Đó chính là niềm vui khi Miền Nam hoàn toàn giải phóng. Nhưng niềm vui không câu chữ nào tả nổi thì nỗi buồn, đau thương, mất mát lại không thể nói thành lời, bởi để có niềm vui ấy thì hàng triệu người con ưu tú của đất nước đã phải ngã xuống, vĩnh viễn nằm sâu trong lòng đất mẹ.

Các nhà lãnh đạo, những vĩ nhân, những văn nghệ sỹ… đã đem hết tâm huyết để diễn tả hai sự thật, hai điều trái ngược: Niềm vui và Nỗi buồn. Một trong những văn nghệ sỹ của tỉnh Bắc Ninh đã diễn đạt hai lô-gich ngược chiều ấy thật chính xác và vô cùng xúc động là nhà thơ Trần Công Sản với bài thơ “Đoản khúc tháng tư”:

Tháng tư nào mẹ cũng nhắc tên anh
Nó đi mãi sao không về cưới vợ
Tuổi tám mươi lúc quên lúc nhớ
Đôi mắt có mờ vẫn nhìn rõ hình con’

Cau trong vườn mẹ bảo vẫn còn non
Giàn trầu vàng mẹ không cho người hái
Mẹ cứ thì thầm thằng bé còn thơ dại
Biền biệt tháng ngày không một lá thư thăm.

Đúng cái ngày nóng bỏng đó-bẩy nhăm
Con của mẹ tiến đánh vào Xuân Lộc
Thủ pháo rung lên, đồn thù đổ sập
Viên đạn lạc loài - Anh thành ánh sao băng.

Không phải vô cớ mà tháng tư năm 2007 báo Nhân dân đã in và chỉ vài tháng sau Tạp chí Văn nghệ Quân đội rồi rất nhiều báo, tạp chí khác của Trung ương, của các tỉnh in lại bài thơ này. Chỉ vẻn vẹn có 12 câu chia thành ba khổ với 100 từ tròn trịa (mà ngày xưa các cụ coi là giới hạn cuối cùng của một đời người) bài thơ đã kể lại câu chuyện về một người mẹ ngóng đợi đứa con “thơ dại” biền biệt đi vào trận mạc, mong con về cưới vợ. Ở tuổi tám mươi, chân chậm, mắt mờ, “lúc quên lúc nhớ”. Chỉ có tấm hình của con trai là mẹ nhìn vẫn rõ. Của cải mẹ để dành cho con là những buồng cau trong vườn nhà dẫu khô quắt “mẹ bảo vẫn còn non”, là giàn trầu dẫu lá đã héo vàng mẹ vẫn “không cho người hái”. Mẹ sợ - mẹ sợ lúc đứa con “thơ dại” trở về mẹ không còn trầu cau để đi hỏi vợ cho con! Cứ thế, năm nọ qua đi năm kia lại tới, buồng cau, giàn trầu cứ thay lá đổi màu… mà con của mẹ vẫn biền biệt chưa về.
Thế rồi đến tháng tư rực lửa của năm 1975 không thể nào quên. Chỉ còn vài ngày nữa là năm mũi tiến quân của chúng ta sẽ ập vào Sài Gòn, sẽ kết thúc một thời bỏng rát, thương đau và oanh liệt thì một mũi tiến quân vấp phải căn cứ Xuân Lộc ỷ vào bom đạn, công sự, hầm ngầm và những kẻ lạc loài ngoan cố, hy vọng ngăn bước tiến của những người anh hùng - trong đó có con của mẹ. Nhưng một bức phên rào rách nát làm sao ngăn nổi cơn gió lốc, làm sao chúng có thể ngăn nổi sức mạnh như vũ bão của một đội quân chính nghĩa dũng mãnh. Con của mẹ và những người đồng đội đã khiến những căn cứ ấy sập đổ, dọn đường cho quân ta tiến về cái đích cuối cùng. Nhưng cũng thật vô cùng đau đớn, một viên đạn lạc loài đã biến “Anh thành ánh sao băng”, vĩnh viễn cướp đi mong chờ của mẹ. Ai có thể trả con về cho mẹ? Ai có thể cứu nổi những buồng cau mãi mãi còn non, những giàn trầu vàng vọt mẹ vẫn khư khư không cho người ta hái?
Bài thơ dừng lại. Nỗi đau ngấm vào tầng vỉa, âm ỷ chảy trong vi ti huyết quản của mỗi con người. Mắt tôi nhòa đi. Nhưng. Ô kìa… Sao lại là “viên đạn lạc loài”. Viên đạn là vật vô tri, được sản xuất đồng loạt đều tăm tắp, làm sao lại có “viên đạn lạc loài?”. Không. Chỉ có những kẻ sử dụng… Cũng không… Chỉ có những kẻ sai khiến người khác sử dụng những viên đạn ấy mới là những kẻ lạc loài, bán Tổ quốc, bán đồng loại, lương tri… Và bỗng nhiên tôi ngộ ra hai vế của một câu thơ bất hủ: Những kẻ lạc loài và Những ánh sao băng. Một bên bị ngàn đời nguyền rủa và một bên bất tử, làm nên một dân tộc anh hùng.
Xin ngàn đời tri ân những anh hùng liệt sỹ, tri ân những người mẹ. Cám ơn nhà thơ đã bằng tâm huyết vẽ lên một trong muôn vàn những “đoản khúc” để Tổ quốc mãi mãi trường tồn.