Thế à

Lâu lắm mới được ngồi chiếu trên thềm nhà trong buổi tối ngày rằm. Trăng sáng, hương cau thoang thoảng gợi nhớ “một miền xa thẳm” trộm bòng, trộm bưởi. Tôi thốt lên: Lạ! Tuổi thơ bao nhiêu ký ức lại toàn nhớ cái trò trộm cắp?

Cậu tôi năm nay ngoài tám mươi nhưng còn tinh tấn lắm: Thì đấy, trong câu nói của cháu đã chẳng nói lên điều ấy là gì. Ăn trộm là thói xấu, nhưng lũ trẻ lấy vài quả bòng, quả bưởi, đôi khi chúng muốn khám phá bản thân, muốn chia “chiến lợi phẩm” cho nhau để được cười đùa thâu đêm, hành vi ấy chỉ là trò chơi thôi mà. Nội dung và hình tướng, tỉnh thức và vô minh… cũng không dễ nhận diện. Ngày còn nhỏ cậu được nghe cụ đồ Trạc kể nhiều chuyện, có những chuyện mãi về sau mới vỡ ra được. Có hai chuyện thiền rất thú vị, nhưng ở góc nhìn khác cũng đáng suy ngẫm, để cậu kể cháu nghe.

Chuyện thứ nhất:
Thiền sư Hakuin rất được mọi người trọng vọng kính nể. Một ngày kia, có một người con gái trẻ đẹp nhà gần chùa bị chửa hoang. Bố mẹ cô gái vô cùng tức giận và xấu hổ, đánh đập tra khảo cô con gái về lai lịch tình nhân của cô. Ban đầu cô con gái không chịu nói gì cả, nhưng sau vì bị đánh đập dữ dội, cô tiết lộ đó là thiền sư Hakuin.
Tin xấu đồn ra nhanh chóng. Cha mẹ cô gái giận dữ, đùng đùng lên chùa và mắng xối xả vào mặt Hakuin. Khi họ dứt lời, Hakuin chỉ thốt hai tiếng “Thế à”!
 Sau khi đứa bé chào đời, gia đình cô gái mang đứa bé quẳng cho Hakuin nuôi. Hakuin vẫn thản nhiên như không, dường như câu chuyện kia chẳng có dính líu gì đến ông cả. Hakuin chăm sóc đứa bé thật tử tế và bồng nó đi xin sữa khắp nơi.
Một năm sau, cô gái vì cảm thấy day dứt hối hận nên đã thú thực với cha mẹ là người cha đứa bé không phải là Hakuin mà là một chàng thanh niên làm việc ở chợ cá. Cha mẹ cô ta vội chạy lên chùa dập đầu tạ lỗi với Hakuin và xin mang đứa bé về.
Thiền sư Hakuin vẫn thản nhiên như không, thốt lên hai tiếng: Thế à!
Câu chuyện thứ hai:
Buổi sáng hai nhà sư qua sông. Hôm ấy nước chảy xiết, có cô gái muốn sang sông nhưng không dám lội, loay hoay mãi. Nhà sư từ tốn mời cô gái lên lưng và cõng qua sông.
Chiều về sư đệ vò trán hỏi: Sư phụ thường nhắc là phải tránh xa sắc giới, sao sáng nay sư huynh lại cõng cô gái trên lưng là sao?
Sư huynh mỉm cười và bảo: Ta đã để cô gái ấy ở bên bờ sông từ sáng, mà sao đệ cứ để mãi trong đầu?
Sư đệ nghe vậy lại vò đầu, mặt ửng đỏ.
Kể xong hai câu chuyện trên, cậu tôi đột ngột hỏi tôi:
Thế giới phẳng, công nghệ thông tin phát triển vũ bão, để nhận diện đúng bản chất của sự vật, hiện tượng có khó không?
Tôi nhanh nhảu: Có khó gì đâu cậu. Thông tin nào chẳng kèm theo hình ảnh, Clip.
Những hình ảnh, Clip cũng rất dễ bị bóp méo, xuyên tạc. Nếu không có sức “đề kháng” dễ bị kích động lôi kéo và vi phạm pháp luật. Điển hình như những vụ ở Phan Rí, người dân nông cạn, bị kích động, xúi giục của các thế lực phản động đã xông vào cơ quan nhà nước, đốt ô tô, đập phá tài sản. Khi biết mình bị lợi dụng, nghe theo sự xúi giục thì đã muộn, đã vi phạm pháp luật. Giờ đây chúng hay lợi dụng những ngày lễ lớn của dân tộc để kích động biểu tình chống chế độ, nhất là ở các thành phố lớn và các khu công nghiệp. Các cháu cũng nên để tâm bảo ban con cháu cảnh giác trước những âm mưu của các thế lực phản động.