Thêm nhiều tư liệu quý về con người gang thép Nguyễn Đình Xô

Được sự đồng ý của Thường trực Tỉnh ủy, UBND tỉnh, vừa qua, Hội Cựu chiến binh tỉnh chủ trì cùng Ban liên lạc Cựu tù Phú Quốc tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức đoàn công tác đi xác minh, bổ sung tư liệu hồ sơ đề nghị Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang cho liệt sĩ Nguyễn Đình Xô. Đoàn đã đi hàng nghìn cây số, đến tỉnh Gia Lai, nơi Nguyễn Đình Xô chiến đấu, bị thương, bị địch bắt; đến tỉnh Bình Định để gặp những nhân chứng sống  và thu được nhiều tư liệu vô giá.

Tại thành phố Plâyku tỉnh Gia Lai: Ông Nguyễn Văn Thuận - Thường trực Hội Cựu tù yêu nước tỉnh Gia Lai là bạn thân trong tù của anh Xô, cùng bị bọn cai tù Phú Quốc đưa đi tra tấn hôm 12-4- 1969 khẳng định tính chính xác các thông tin về tinh thần chiến đấu ngoan cường và sự hy sinh anh dũng của liệt sĩ Nguyễn Đình Xô trong Hồi ký của ông Nguyễn Đình Kim- Trưởng ban liên lạc Cựu tù binh Phú Quốc tỉnh Bắc Ninh đăng trên Báo Bắc Ninh số 1896, 1897 ra ngày 12, 13 tháng 1 năm 2009 và tư liệu do ông Đinh Duy Điệp- Trưởng ban liên lạc Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tỉnh Ninh Bình đăng trên Báo Bắc Ninh số 1928 ra ngày 26-2-2009. 

Ông Thuận đã khóc khi cho biết thêm những chi tiết tận mắt chứng kiến ngày chiến đấu cuối cùng của anh Xô:

Tên thiếu úy Đỗ Ngọc Long, giám thị trưởng khu 5 là một trong những tên hung bạo khét tiếng ở nhà lao Phú Quốc giành phần tra tấn Xô. Tên Long lấy còng số 8 còng chặt 2 tay, 2 chân anh Xô vào bàn ghế rồi lấy những chiếc đinh ghim dài khoảng 3cm lần lượt đóng vào các đầu ngón tay anh Xô. Trước mỗi lần đóng đinh, Long hỏi: “Có phải mày là lãnh đạo Đảng trong nhà tù không?”. Anh Xô kiên định: “Không”… Đến ngón tay thứ 6 thì anh Xô ngất đi, nhưng nó vẫn tiếp tục đóng đến ngón thứ 10. Chờ anh Xô tỉnh lại, thằng Long lấy những sợi chỉ dài khoảng 50cm, một đầu buộc vào tờ giấy pơ-luya, đầu kia buộc vào mấu đinh còn nhô lên ở đầu ngón tay anh Xô, rồi bật quạt máy. Tờ giấy gặp gió bay liệng làm những cái đinh day di day lại, máu từ các đầu ngón tay chảy đỏ mặt bàn… Anh Xô vẫn cắn răng không khuất phục. Thằng Long cay cú tiến tới tháo còng, đưa kìm bắt anh tự nhổ đinh. Anh Xô thản nhiên rút từng chiếc một, những dòng máu theo đinh trào ra… Tên Long bắt anh Xô liếm máu mình trên mặt bàn và đểu giả: “Cho anh ăn tiết canh”. Anh Xô cúi người xuống mặt bàn… rồi bất ngờ phun cả máu và nước bọt vào mặt thằng Long cùng với lời nói đanh thép: “Mày là con chó sói”.

Thằng Long lồng lộn như con sói say mồi, nó gọi thêm 3 tên quân cảnh thi nhau đánh đấm. Anh Xô ngất đi. Tưởng anh không thèm nói, chúng tiếp tục tra tấn. Thằng Long lấy cái đinh 8cm đóng vào mắt cá chân… Sau đó chúng bỏ anh vào bao tải, buộc lại rồi tra tấn bằng cách dội nước sôi cho đến chết.

Chứng kiến tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất của anh Xô, một số quân cảnh nhà lao Phú Quốc đã thốt lên: “Chúng tôi không hiểu và cũng không thích cộng sản, nhưng với ông Xô thì chúng tôi xin chắp tay bái phục”. (Tư liệu này, ông Thuận đã viết bài với đầu đề Sẵn sàng hy sinh để giữ trọn khí tiết cách mạng đăng trên báo Gia Lai, số 40, kỳ cuối tháng 7 năm 1997 và trong tập I- Giữa nanh vuốt kẻ thù- NXB Chính trị Quốc gia, trang 158, 159).

Tại thành phố Quy Nhơn tỉnh Bình Định: Đoàn gặp được ông Nguyễn Đình Phú, Chủ tịch Hội Cựu tù yêu nước tỉnh Bình Định, nguyên Chủ tịch UBND thành phố Quy Nhơn, nguyên Bí thư Đảng ủy Phân khu C4- Nhà lao Phú Quốc; ông Hữu Có, Thường trực Hội Cựu tù yêu nước tỉnh Bình Định là những người lãnh đạo, người bạn chiến đấu cùng Liệt sĩ Nguyễn Đình Xô. Họ cũng rưng rưng lệ khi cùng nhớ lại tấm gương hy sinh kiên trung bất khuất- tấm gương vẫn luôn trong tâm trí mỗi người và của toàn Đảo tù ngày ấy, đồng thời cung cấp thêm thông tin về tấm gương bình dị mà cao quý thường ngày của anh Xô như: Nhường cơm, xẻ áo, gánh vác việc nặng… với bạn tù; gương mẫu đi đầu trong học tập, sinh hoạt đoàn thể; trong các cuộc đấu tranh đòi tự quản, chống đàn áp, tra tấn tù binh; tố cáo tội ác của cai ngục với các tổ chức Quốc tế…Trong lòng họ, Nguyễn Đình Xô đã xứng đáng là Anh hùng cách đây 40 năm.

Tại Hà Nội: Ông Lâm Văn Bảng, Phó Ban liên lạc Cựu tù binh Việt Nam, Giám đốc Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày Việt Nam (ảnh)cho biết: Hình ảnh về tấm gương sống, chiến đấu và hy sinh anh dũng của liệt sĩ Nguyễn Đình Xô đã được trưng bày tại Bảo tàng; được ghi vào nhiều sách như Nhà tù Côn Đảo, Nhà lao Phú Quốc (NXB Lao động-2005), Địa chỉ đỏ Phú Xuyên…; được giới thiệu cho tất cả các lượt khách trong nước và quốc tế đến thăm Bảo tàng; được giới thiệu, nêu gương trong các cuộc giao lưu giữa Bảo tàng với học sinh, sinh viên trường Đại học Khoa học- Xã hội và Nhân văn Hà Nội, với tuổi trẻ nhiều nơi trong toàn quốc. Anh Xô cũng giống như một số tấm gương khác: Đặng Ngọc Sơn ở Hà Nội, Nguyễn Sơn ở Hải Phòng, Dương Bá Ngải ở Hà Tây (cũ).

Ban liên lạc Cựu Tù binh Việt Nam vô cùng cám ơn Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bắc Ninh và các đồng chí đồng đội đã có hành động đúng đắn, trước là tri ân với người đã hy sinh đến hơi thở cuối cùng cho cách mạng, sau là vinh danh tấm gương hy sinh kiên trung bất khuất cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau noi theo. Ban liên lạc Cựu Tù binh Việt Nam cũng như các nhân chứng sống đều có trách nhiệm ủng hộ và đề nghị Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang cho liệt sĩ  Nguyễn Đình Xô.

N.K.T (thực hiện)