Thiếu hụt lớp trẻ thực hành nghệ thuật truyền thống

Bắc Ninh là vùng đất có truyền thống văn hóa lâu đời, vốn là cái nôi của nhiều loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo như: Dân ca Quan họ, Ca trù, Trống quân, Tuồng, Chèo...…Nhưng trong khi lớp người thực hành các môn nghệ thuật truyền thống đang bị “già hóa” thì lớp người trẻ kế cận cũng đang hẫng hụt. Đây là vấn đề không mới cũng không phải của riêng địa phương nào nhưng từ việc nhận ra vấn đề đến chỗ tìm giải pháp và triển khai thực hiện được là cả một chuỗi dài trăn trở...

Theo khảo sát gần đây của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, hầu hết CLB nghệ thuật truyền thống trên địa bàn tỉnh đều có phần lớn hội viên thuộc lớp người cao tuổi. Minh chứng điển hình như CLB Trống quân duy nhất của tỉnh ở thôn Bùi Xá (Ninh Xá, Thuận Thành) với 24 thành viên nhưng người trẻ nhất cũng 68 tuổi và cao nhất là gần 90 tuổi hay ở CLB Tuồng Phú Mẫn (thị trấn Chờ, Yên Phong) cũng có độ tuổi trung bình là 70.

Thực trạng này phổ biến ở hầu hết các môn nghệ thuật truyền thống và không phải vấn đề mới bởi nó đã được nhìn nhận, xác định là một trong những vấn đề cấp bách của nghệ thuật truyền thống từ nhiều năm nay. Nhưng nếu không sớm có giải pháp thu hút giới trẻ tham gia thực hành di sản và khẩn trương tìm kiếm tài năng kế cận thì chỉ 10 năm nữa sẽ chẳng còn ai muốn xem nghệ thuật truyền thống.

Thời gian qua, để tiếp tục thu hút, khuyến khích thế hệ thanh thiếu niên, nhi đồng tham gia làm quen và thực hành với các môn nghệ thuật truyền thống, Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Bắc Ninh phối hợp với các phòng Giáo dục và Đào tạo để tổ chức chương trình biểu diễn nghệ thuật tại một số trường Tiểu học và THCS nhằm giới thiệu, tuyên truyền về nét đẹp, giá trị nghệ thuật quý báu của những môn nghệ thuật truyền thống, qua đó giúp các em học sinh hiểu biết, gần gũi hơn và làm quen với các môn nghệ thuật từ nhỏ, từ đó sớm xác định được những điều kiện cần và đủ để theo đuổi môn nghệ thuật truyền thống mà mình yêu thích.

Nhà trường tham mưu đề nghị UBND tỉnh ban hành Quy định về chế độ đãi ngộ đối với học sinh, sinh viên các bộ môn nghệ thuật truyền thống và đặc thù để thu hút, động viên và “giữ chân” họ yên tâm học tập, rèn luyện. Nhưng đó chỉ là những giải pháp thiết thực trước mắt còn về lâu dài vẫn chưa đủ. Bởi theo những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật truyền thống và chính những sinh viên đã từng theo học thì chính những khó khăn, bất cập trong đời sống nghệ thuật ngày nay như cơ hội tìm kiếm việc làm hạn chế, mức lương và thu nhập quá ít ỏi đã khiến họ dần rời xa nghệ thuật truyền thống.

Cũng đã thấy hàng loạt giải pháp về cả vật chất lẫn tinh thần được đề cập như việc tuyên truyền, giáo dục nghệ thuật truyền thống và định hướng thẩm mỹ cho giới trẻ; có chế độ, chính sách đãi ngộ xứng đáng với người làm nghệ thuật, nhất là nghệ thuật truyền thống; xây dựng đội ngũ những người nghệ sỹ tâm huyết truyền lửa, truyền đam mê sân khấu để giúp lớp trẻ hiểu được cái hay cái đẹp và những giá trị văn hóa sâu sắc của nghệ thuật truyền thống; tạo môi trường để các em được thường xuyên tiếp xúc, làm quen với các loại hình nghệ thuật truyền thống không chỉ ở trong các nhà trường mà ngay mỗi gia đình và ngoài xã hội như việc một vở diễn có thể diễn đi diễn lại nhiều lần ở nhiều địa điểm khác nhau để công chúng có cơ hội thưởng thức, vừa tránh lãng phí sự đầu tư vừa phát huy tác dụng...

Song, bao nhiêu giải pháp là bấy nhiêu sự nan giải vì trở ngại lớn nhất là vấn đề kinh phí. Trong khi đó, giới trẻ ngày nay dù có tâm huyết, đam mê đến mấy nhưng nếu thiếu các điều kiện và môi trường thuận lợi thì thật khó để họ theo đuổi và gắn bó với nghệ thuật truyền thống.