Thư viện gia đình ở Bắc Ninh, những giá trị văn hóa sâu sắc và quý giá

Đó là những thư viện của gia đình nhưng lại phục vụ cộng đồng, tất cả đều nằm ở trong các làng quê. Hệ thống thư viện gia đình ngày càng được nhân rộng, tô điểm thêm nét đẹp cho vùng quê Kinh Bắc vốn rạng danh với truyền thống hiếu học và thành tích khoa bảng.

Phòng đọc trong thư viện làng cò Đông Xuyên, xã Đông Tiến (Yên Phong).

Về đến thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh hỏi đến thầy giáo Ngô Văn Nghĩa thì nhiều người biết vì anh đã xây dựng được một thư viện tại nhà phục vụ mọi người cùng đọc sách. Là giáo viên của trường Tiểu học phường Phù Khê, thị xã Từ Sơn, năm 2019, thầy giáo trẻ lập thư viện với hơn 3000 quyển, bao gồm các loại như sách khoa học, lịch sử, sách dạy kỹ năng sống. Sách phục vụ cho tất cả mọi người dân trong khu vực nhưng chủ yếu là các em học sinh ở trong thôn, xã và địa bàn lân cận. Lo lắng con em mình bị cuốn vào những điện thoại thông minh và những trò chơi vô bổ trên mạng nên thầy Nghĩa tự bỏ tiền túi ra để mở thư viện sách miễn phí này.
Ở một làng nghề truyền thống của đất Kinh Bắc xưa, nơi người đang hối hả, còn con trẻ lại thiếu môi trường vui chơi nên thư viện của thầy giáo tuổi 8x còn tạo ra một sân chơi bổ ích và tích cực. Các em đến đây, ngoài việc đọc sách còn được phục vụ miễn phí nước uống và đồ ăn nhẹ, giờ nghỉ giải lao có thể chơi cầu lông, bóng chuyền. Mô hình học tập này đã được đông đảo bà con và phụ huynh, học sinh vui mừng ủng hộ và mong ước sẽ có thêm nhiều thư viện như của thầy Nghĩa ở các làng quê.    
Hệ thống thư viện gia đình ở Bắc Ninh được khởi dựng bởi có những người con tâm huyết, yêu làng quê và thương nhân dân như chính những gì họ mong muốn làm được. Đó là trường hợp của ông Lê Sỹ Phác xây dựng thư viện gia đình phục vụ miễn phí toàn bộ nhân dân trong vùng. Làng quê của ông ở tận thôn Yên Đinh, xã Phù Lương, huyện Quế Võ - một nơi xa trung tâm, kinh tế thuần nông và người dân còn hạn chế trong nhận thức về chuyện học hành của con em. Trăn trở với điều này, mong muốn con em  có điều kiện tiếp xúc với thông tin, tri thức và học hành thành tài, ông Phác bỏ hàng tỉ đồng để mua đất, xây nhà và mua sách cho các cháu ở quê cùng học tập.
Đi vào hoạt đông từ năm 2015, với hơn 5000 quyển sách gồm đầy đủ các thể loại, thư viện gia đình ven sông Cầu này thu hút rất nhiều học sinh và người dân trong làng, xã cũng như các địa phương lân cận. Phòng đọc rộng hơn 300m2 rất thân thiện, sang trọng và sạch sẽ tạo ra những tín hiệu tích cực về phong trào đọc sách và tinh thần học tập suốt đời trong mỗi người dân quê nơi đây. Phần sân vườn rộng lớn trong gia đình cũng được ông Phác lắp đặt nhiều máy tập thể dục để bạn đọc rèn luyện sức khỏe sau những giờ đọc sách. Nghĩa cử của ông Phác thật cảm động khi ông dành không gian của gia đình để chia sẻ cho mọi người.
Với mong muốn truyền cảm hứng, niềm đam mê sách và lan tỏa văn hóa đọc sách cuối năm 2020, bà Đào Thị Khanh ở xã Đông Tiến, huyên Yên Phong đã khai trương thư viện gia đình.  Lấy danh là Thư viện làng cò Đông Xuyên, đây là thư viện mới nhất, được tổ chức quy mô lớn và chuyên nghiệp nhất trong hệ thống các thư viện gia đình ở Bắc Ninh. Dưới sự hỗ trợ của các cơ quan trong tỉnh và huyện, đặc biệt là của Hội Khuyến học và Quỹ “Ước mơ lớn”  xã Đông Tiến nên đứa con tinh thần này hoàn hảo hơn cả sự mong đợi.
Nằm trong khuôn viên rộng hơn 700m2, ngôi nhà vốn được xây dựng để làm nhà thờ thì nay lại là thư viện khang trang và hiện đại với gần  7000 ngàn đầu sách. Thủ thư của thư viện cũng là chủ nhân của cơ ngơi gia đình,  vừa tổ chức tiếp nhận sách và hướng dẫn mọi người đến đọc sách. Đây là thư viện gia đình duy nhất quản lý được sách và thẻ mượn bạn đọc trên máy tính  như thư viện của Nhà nước. Thư viện mở cửa toàn thời gian, có không gian đọc sách linh hoạt tại sân vườn để mọi người thoải mái đến đọc sách miễn phí. Mục tiêu lâu dài của thư viện làng cò Đông Xuyên là định kỳ hàng tuần, hàng tháng sẽ tổ chức các buổi nói chuyện về sách, về phương pháp học tập và giao tiếp ứng xử. Đồng thời, nơi đây còn có thể là địa chỉ để khuyến khích chị em phụ nữ tại địa phương cùng đọc sách và trao đổi kiến thức để dạy bảo con em tốt nhất.
Những thư viện gia đình tại Bắc Ninh vẫn đang hoạt động độc lập nhưng có sự hỗ trợ, luân chuyển và bổ sung sách cho nhau để phục vụ bạn đọc tốt nhất. Ngoài các thư viện gia đình còn có thư viện của các  thôn Trang Liệt ở thị xã Từ Sơn, thư viện thôn Lương Phát ở huyện Gia Bình, thư viện thôn Phú Mẫn ở huyện Yên Phong đã tạo thành một chuỗi kết nối bạn đọc và đem sách đến cho mọi người dân. Còn nhiều thư viện nữa sẽ được xây dựng ở các làng quê để khơi dậy văn hóa đọc sách và phong trào tự học của mỗi người dân ngày càng phát triển hơn.

Minh Minh
Sở Nội Vụ